Người Việt tại Pháp gìn giữ nét đẹp đi lễ chùa đầu năm

Đi lễ chùa đầu năm là nét đẹp văn hóa tâm linh mang đậm bản sắc truyền thống của người Việt. Tại Pháp, dù xa quê lâu năm hay mới sang đây, các thế hệ người Việt hằng năm giữ thói quen đi chùa để cầu sức khỏe và bình an vào dịp Tết Nguyên đán.

Ngay từ sáng 10/2 (mùng 1 Tết), khuôn viên Thiền viện Trúc Lâm tại thành phố Villebon-sur-Yvette, ngoại ô thủ đô Paris (Cộng hòa Pháp) đã rộn rã tiếng nói cười, thăm hỏi của các gia đình Việt Nam tới vãn cảnh chùa đầu năm.

Bước tới cổng chùa, người thì mang theo ước nguyện cầu lộc, cầu tài, cầu duyên, một số khác cầu bình an cho bản thân và gia đình. Mỗi người đi lễ không chỉ bỏ lại những suy tư của năm cũ sau lưng, hòa mình trong khung cảnh trầm mặc của chốn linh thiêng, mà còn như được kết nối với văn hóa nguồn cội của quê hương.

Kiều bào tại Paris và các vùng lân cận ai nấy cũng đều tranh thủ mùng 1 Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024 trùng với ngày cuối tuần thảnh thơi, để tới chùa dâng hương lễ Phật.

Đi lễ chùa để thăm hỏi cho vơi đi nỗi nhớ nhà của những người con xa xứ, cũng để đắm mình trong không khí quây quần cùng những người đồng hương, đồng bào. Đi lễ chùa cũng để được tận mắt thấy hồn Việt nơi đất Pháp với mâm ngũ quả, cành đào thắm, chiếc bánh chưng xanh, những chậu cúc đại đóa vàng rực và cả bữa cơm chay thanh đạm.

Không chỉ các gia đình Việt Nam, mà nhiều gia đình Việt-Pháp cũng đưa con em mình tới vãn cảnh và chiêm bái, không chỉ để ước nguyện những điều may mắn, bình an, mà còn muốn hướng các thế hệ người Việt thứ hai, thứ ba đến những giá trị chân-thiện-mỹ của người Việt Nam, để từ đó hun đúc nên lòng tự hào dân tộc, tình yêu quê hương, đất nước và nguồn cội.

Chị Nguyễn Thùy Chi, sống tại thành phố Joinville-le-Pont (ngoại ô Paris), chia sẻ: Khác với mọi năm đón Tết tại Việt Nam, năm nay tôi có cơ hội được sang Pháp thăm cháu và đón Tết cùng gia đình anh trai. Mùi khói hương bay trong tiết xuân trên đất Pháp, cùng những sắc màu rực rỡ của đèn hoa trang trí, khiến tôi cảm thấy vô cùng ấm cúng và thân thuộc như tại Việt Nam. Hơn cả, đến với Thiền viện Trúc Lâm, tôi cảm nhận rõ được sự đoàn kết và gắn bó của cộng đồng người Việt xa xứ.

Người Việt tại Pháp đến với cửa Phật nghiêm trang, đều tự hướng lòng mình tới những việc lành, điều thiện, về một lối sống văn minh và hòa nhập cùng cộng đồng nước sở tại, xây dựng hình ảnh một cộng đồng người Việt Nam tại Pháp cần cù, chăm chỉ và thân thiện.

Đã thành truyền thống, trong ngày đầu tiên của năm mới, giống như bao gia đình Việt khác, Đại sứ Việt Nam tại Pháp Đinh Toàn Thắng và Phu nhân, Đại sứ-Trưởng phái đoàn Việt Nam bên cạnh UNESCO Nguyễn Thị Vân Anh cùng gia đình cán bộ các cơ quan đại diện Việt Nam tại Pháp cũng tới Thiền viện Trúc Lâm dâng hoa cúng Phật, cầu an cho gia đình và thịnh vượng cho đất nước.

Cách đó không xa, chùa Khuông Việt cũng là điểm đến sinh hoạt tâm linh của kiều bào không chỉ vào dịp Tết đến xuân về, mà còn cả trong những ngày rằm, mùng một hằng tháng. Dù đi đâu, cộng đồng người Việt cũng nhớ về nguồn cội, đến chùa thắp hương lễ Phật, để cầu cho gia đình và người thân một năm mới sức khỏe, bình an và vạn sự như ý.

Nàng dâu Việt xa xứ vượt gần 350 km đến nhà đồng hương tìm không khí tết

Dù không về Việt Nam nhưng những nàng dâu Việt vẫn tự tay chuẩn bị các món ăn truyền thống để gia đình có không khí tết. Với họ, nhắc đến tết là nỗi nhớ quê nhà lại trỗi dậy bởi ở đó có gia đình, người thân quây quần.

Không ngại đi xa tìm kiếm không khí tết

Chị Nguyễn Thị Yến Nhi (36 tuổi, quê Kiên Giang) có chồng là anh John Lapp (40 tuổi, ở TP.Crossville, Tennessee, Mỹ). Chồng chị thuộc cộng đồng người Amish vẫn giữ nguyên truyền thống lâu đời từ xa xưa.

Cộng đồng của chồng chị Nhi không sử dụng ô tô, phương tiện chính để di chuyển là xe ngựa, nói không với công nghệ hiện đại, không sử dụng điện... Nguồn thức ăn của họ được chế biến từ những nguyên liệu tự cung, tự cấp.

Chị cho biết, tết năm nay chị sang TP.Atlanta, Georgia nơi bạn chị và nhiều người Việt đang sinh sống, làm việc ở đó. Quãng đường dài khoảng 336 km nhưng chị vẫn quyết tâm di chuyển bằng ô tô đến đó. Mọi người quây quần ăn uống, vui chơi, đây cũng là dịp để con trai (3 tuổi) biết đến Tết Nguyên đán ở quê mẹ. Gia đình chồng chị là người Amish nên không biết nhiều về Tết Nguyên đán ở Việt Nam. Mỗi khi anh thắc mắc về các phong tục truyền thống của người Việt trong ngày tết, chị đều sẵn sàng giải thích.

Chỗ chị sống không có nhiều người Việt và gia đình lại sống ở vùng ngoại ô nên muốn có cái tết ấm cúng, sum vầy giống Việt Nam chị phải di chuyển đến bang khác. Tuy nhiên, việc mua nguyên liệu nấu các món ăn truyền thống của Việt Nam ở nơi chị sống rất khó nên dự định gói bánh tét phải gác lại.

"Tôi rất nhớ không khí ở Việt Nam gói bánh tét, chuẩn bị đồ ăn cho ngày tết. Tuy nhiên, vì cả nhà bận rộn làm việc và xung quanh không có nhiều người Việt nên đành chấp nhận đón năm mới không được tươm tất như ở quê nhà", chị chia sẻ.

Ăn tết giống Việt Nam vì có củ kiệu muối

Năm 2003, chị Lê Thị Hải Yến (42 tuổi, quê gốc ở TP.HCM) và 2 con gái (con chung với người chồng quốc tịch Pháp đã ly dị) sang Pháp định cư. Hai năm sau, chị quen và nên duyên vợ chồng với ông xã hiện tại và có thêm 2 con trai. Để thuận tiện cho việc làm ăn, gia đình chị đã chuyển sang sống và làm việc ở Senegal.

Mùng 1 tết, chị tổ chức một bữa tiệc nhỏ mời bạn bè đến chung vui. Chị trổ tài nấu các món truyền thống của Việt Nam như nem rán, gà luộc lá chanh, miến măng khô, gỏi đu đủ tôm thịt…

Chỗ chị sống đồ ăn không phong phú, đa dạng như ở châu Âu hay Việt Nam nên cả nhà tập thích nghi, không đòi hỏi những món cao sang, xa xỉ.

"Tôi muốn cho những người bạn biết tết Việt Nam nên tổ chức bữa tiệc này. Đặc biệt, trong nhóm tôi chơi có một người gốc Việt Nam đã lâu lắm rồi không được ăn tết. Người bạn đó rất khao khát được về Việt Nam sau khi nghỉ hưu nên hy vọng bữa tiệc nhỏ sẽ giúp mọi người vơi đi nỗi nhớ quê nhà", chị Yến bày tỏ.

Chị không có nhiều bạn bè là người bản địa. Người bảo vệ ở nhà chị là người Senegal nên chị hay kể anh ấy nghe về Việt Nam, những phong tục đặc trưng trong ngày tết ở quê nhà.

"Trong ký ức của tôi luôn có hình ảnh về ngày tết của 20, 30 năm về trước. Gần tết, tôi được sắm đồ mới, được ăn thèo lèo, mứt, hạt dưa… và còn được lì xì. Tuy nhiên, đến khi thêm được tuổi và đã có gia đình, tôi thấy việc các thành viên quây quần với nhau là điều hạnh phúc nhất", nàng dâu Việt chia sẻ.

Ở châu Phi rất ít người Việt Nam, họ thường tập trung sống ở trung tâm thành phố lớn. Vì vậy, chị học cách "không thèm", "không nhớ" và cố gắng làm được những điều có khả năng tạo ra không khí tết.

Chị Bùi Thị Hạnh Tuyết (39 tuổi, quê ở TP.Thủ Đức, TP.HCM) có chồng là anh Sebastian Robert Sundaram (40 tuổi, quốc tịch Ấn Độ). Để nên duyên vợ chồng anh chị phải đối mặt nhiều khó khăn nhưng với sự kiên định, chân thành họ đã có mái ấm gia đình yên bình với bé gái 9 tuổi. Hiện, vợ chồng chị mở một tiệm bánh mì, xe buýt (dạng xe khách ở Việt Nam) chở khách du lịch đi tham quan các địa điểm ở Ấn Độ.

Chị cho biết, năm nay gia đình sẽ đón một cái tết đặc biệt ở TP.Chennai khi đón chị và em gái từ Việt Nam sang thăm. Khoảnh khắc con gái nhìn thấy bác và dì, em đã khóc, chạy đến ôm chầm sau một thời gian không gặp lại.

"Tôi đã mua sẵn pháo hoa chào đón người thân sang Ấn Độ vào dịp tết. Cả gia đình đón tết như ở Việt Nam vì mẹ có gửi nhiều đồ ăn, có cả củ kiệu muối. Tôi cũng vừa làm xong nhà, mấy chị em sẽ cùng nhau nấu ăn, đón giao thừa và gọi điện cho người thân ở quê", chị Tuyết bày tỏ.

Người Việt tại Nhật Bản chọn đi du lịch dịp Tết Nguyên đán, trải nghiệm không khí năm mới

Du lịch là một trong những lựa chọn được nhiều người Việt tại Nhật Bản lựa chọn trong dịp Tết Nguyên đán bởi Tết năm nay trùng với dịp nghỉ lễ dài ở nước này.

Đi du lịch trong dịp Tết đang trở thành xu hướng phổ biến, đây cũng là lựa chọn của các gia đình người Việt tại Nhật Bản. Trong Tết Giáp Thìn 2024 này, nhiều gia đình người Việt tại đây đã dành thời gian đến những địa điểm nổi tiếng của Nhật Bản để trải nghiệm không khí năm mới.

Chị Phạm Thị Hảo, người Việt tại Nhật Bản, nói: "Ở Nhật Bản, để trải nghiệm không khí Tết Nguyên Đán, ngoài việc đi lễ chùa đầu năm gia đình chúng tôi còn có thể lựa chọn đi ngắm hoa anh đào đầu mùa hoặc đến những suối nước nóng nổi tiếng".

Dịp Tết Nguyên đán năm nay lại trùng với ngày cuối tuần cùng với quốc khánh của đất nước mặt trời mọc. Với người Việt đang sinh sống và làm việc tại Nhật Bản, tận dụng dịp nghỉ dài này, các gia đình trẻ đã đi du lịch xa để thư giãn và thay đổi không khí sau một năm làm việc vất vả.

Chị Nguyễn Thị Dung chia sẻ: "Không khí đón Tết ở Nhật Bản cũng khác so với Việt Nam. Ngoài trang trí nhà cửa, gia đình tôi cũng lựa chọn đi đến những địa điểm du lịch để trải nghiệm không khí Tết".

Trong dịp Tết Nguyên đán, nhiều người Việt tại Nhật Bản thay vì đón Tết tại nhà đã lựa chọn đi du lịch. Tại Nhật Bản có nhiều điểm du lịch trong Tết Nguyên đán, một trong số đó là lễ hội hoa anh đào Matsuda tại tỉnh Kanagawa hoặc Ginza Onsen tại tỉnh Yamagata.

Nhiều dịch vụ được các công ty lữ hành cung cấp bao gồm những gói trải nghiệm danh lam thắng cảnh, kiến trúc truyền thống, lịch sử, văn hóa, ẩm thực. Du lịch đón năm mới trong không khí se lạnh thực sự là một trải nghiệm tuyệt vời cho người Việt trong Tết truyền thống của dân tộc.

Làng nói tiếng Việt ở Sri Lanka

“Chào buổi sáng em!”, “ Em chào chị. Em tên là Lâm Thắng”, “Em chào chị. Em tên là Lâm Mạnh”. Những câu nói quá đỗi bình thường nhưng đã làm tôi vô cùng bất ngờ khi vừa đặt chân đến ngôi chùa Trúc Lâm ở Kandy, Sri Lanka - một đất nước được xem là vùng Đất Phật.

Lớp học tiếng Việt ở vùng đất Phật

Từ trung tâm thành phố Kandy đến làng Ambakote nơi chùa Trúc Lâm tọa lạc tầm 20km. Phương tiện đi lại ở Sri Lanka rất thuận tiện và khá rẻ từ xe buýt, xe lửa cho đến xe máy rồi tuk tuk. Chùa không nằm trên đường chính mà phải rẽ vào con đường mòn quanh co, khiến anh xe ôm chở tôi phải hỏi thăm dân làng. “Chùa Việt Nam à?”, dân trong làng gọi chùa Trúc Lâm khi chỉ đường.

Chùa Trúc Lâm ẩn mình sau cánh cổng gỗ và những hàng trúc dịu dàng xanh mướt trong khu vườn rộng lớn được chăm sóc rất chỉn chu. Ngôi chùa nhỏ thật thanh tịnh, trang nghiêm và rất Việt Nam, mang đến cho tôi từ thú vị này đến thú vị khác.

Sau khi 2 chú nhóc giúp việc người địa phương đón tôi ở tam cấp lễ phép chào bằng tiếng Việt, thầy Thích Pháp Quang, trụ trì chùa, cho hay sự xuất hiện của tôi cũng là điều bất ngờ với mọi người. Thiền viện Trúc Lâm này thỉnh thoảng mới có người Việt Nam đến và thường là các đoàn sư thầy.

“Gặp người Việt đã mừng, chị một mình mà có tâm đến thăm chùa như vầy, thầy trân quý lắm. Chị cứ xem đây là nhà mình, ở bao lâu cũng được” - vị trụ trì nở nụ cười thật hiền và giọng nói thật nhẹ nhàng khoan thai, nói.

Rồi bữa ăn thật ngon hương vị Việt Nam với đĩa rau lang luộc cùng chén chao được các vị sư dọn ra đãi khách. Sự ân cần của vị trụ trì cùng các nhà sư làm kẻ phương xa thấy lòng ấm áp như được trở về mái nhà bình yên. Tôi về lại Kandy thu dọn hành lý, hôm sau trở lại chùa và tiếp tục đón nhận những bất ngờ đầy cảm động ở nơi đây.

Đầu tiên là lớp học tiếng Việt với các học viên ở mọi độ tuổi, từ trẻ em cho đến những người lưng sắp còng tóc sắp bạc. Bất kể khoảng cách tuổi tác, mọi người quây quần bên nhau, chụm đầu học viết chữ hết sức chăm chỉ say mê ngôn ngữ một đất nước xa lạ: Việt Nam.

Thấy tôi từ Việt Nam sang, mọi người vui lắm, chào hỏi bắt chuyện làm quen và chuyện trò bằng tiếng Việt. Những cái tên Việt Nam được giới thiệu: Trúc My, Trúc Hiền, Trúc Ân, Trúc Khanh, Trúc Vy rồi Lâm Mạnh, Lâm Thắng, Lâm Sang… Mọi người cho biết tên của mình được Sư phụ (thầy trụ trì Pháp Quang) đặt. Sư phụ cũng là giáo viên dạy tiếng Việt cho họ.

Cầm quyển vở chi chít những câu tiếng Việt, cô Trúc Liễu cho hay cô năm nay 60 tuổi, học tiếng Việt tại chùa Trúc Lâm hơn 1 năm qua. “Nghe và nói vẫn còn khó lắm nhưng tôi đọc viết được nhiều rồi” - cô kể. Khó là thế nhưng cả lớp thuộc làu và hát rất rõ lời nhiều bài hát Việt Nam.

Lớp học tiếng Việt rất chăm chỉ không hôm nào nghỉ dù mấy hôm tôi ở đây, đêm nào trời cũng mưa, có khi còn cúp điện. Sau mỗi buổi học, các học sinh cúi lạy các sư thầy: “Con xin phép thầy con về” vô cùng thành kính.

Chẳng những thích học tiếng Việt, dân làng còn dành cho Việt Nam rất nhiều sự yêu mến. “Muốn đến thăm Việt Nam, Việt Nam đẹp lắm” - là câu trả lời của dân làng khi tôi hỏi vì sao mọi người thích học tiếng Việt. Thật tự hào làm sao. Không phải ảnh hưởng bởi sách báo hay phim ảnh, sự yêu mến một đất nước xa lạ được bắt nguồn từ vị thầy trụ trì chùa Trúc Lâm.

Sứ giả lan tỏa tình yêu đất nước Việt

Mười năm trước, thầy Thích Pháp Quang khi ấy chỉ hơn 30 tuổi, rời Việt Nam sang Sri Lanka du học tại Học viện Phật giáo quốc tế Siba tại Kandy. Không có tiền thuê ký túc xá, thầy được sư trụ trì ILwane Ananda của ngôi chùa Siri Sugatha Thapowanaya ở làng Ambakote cho phép tá túc những năm đi học.

Hoàn thành chương trình học ở Siba rồi chương trình thạc sĩ ở Đại học Keleniya, thầy Pháp Quang lại có cơ duyên tiếp tục gắn bó với đất nước này, khi được vị trụ trì chùa nơi mình trọ học tặng mảnh đất 2.000m2 vốn là khoảnh vườn ở chùa.

Mong mỏi có nơi tu tập cũng là nơi dành cho những đoàn Việt Nam sang Sri Lanka hành hương, thầy Pháp Quang tâm nguyện tạo dựng một ngôi chùa mang dấu ấn Việt Nam cho người xa xứ đỡ nhớ quê. Thiền viện Trúc Lâm khởi công vào năm 2020 nhờ sự ủng hộ của bà con trong và ngoài nước. Một năm sau, ngôi chùa Việt Nam đầu tiên ở Sri Lanka cơ bản hoàn thành.

Sự hiền hòa tử tế và lòng thuần thành của dân làng Ambakote càng khiến thầy Pháp Quang thêm gắn bó với nơi này. “Không có sự giúp đỡ của dân làng, thiền viện không có được như ngày hôm nay” - thầy kể với tôi bằng tất cả sự trân quý.

Về cơ duyên dạy tiếng Việt cho dân làng, thầy cho biết sự việc đến rất tự nhiên. Trẻ em trong làng rất hay đến chùa chơi, ban đầu thầy dạy chúng những câu giao tiếp cơ bản như chào hỏi, cảm ơn. Rồi người lớn bắt đầu theo con em mình đến chùa và thích thú với việc học tiếng Việt. “Mọi người thích có tên Việt Nam nên nhờ thầy đặt. Tách từ tên chùa Trúc Lâm, thầy lấy chữ Trúc đệm cho tên của nữ, Lâm đệm cho tên của nam” - thầy nói về sự ra đời của những cái tên Việt Nam ở đây.

Lớp học tiếng Việt tại chùa Trúc Lâm dần hình thành. Lớp học không bàn ghế, không bục giảng, không học phí. Không có sách giáo khoa, thầy Pháp Quang tự soạn giáo trình, học đều đặn từ 18 giờ 30 đến 20 giờ thứ hai đến thứ sáu hàng tuần. Bên cạnh việc dạy chữ, thầy còn dạy dân làng các bài hát Việt Nam và giới thiệu truyền thống văn hóa đất nước mình qua các điệu múa, trang phục áo dài, nón lá, món ăn.

Thầy còn cấp học bổng cho học sinh nghèo, giúp đỡ dân làng làm giếng, sửa nhà hay cho lương thực. Hôm đi cùng thầy Pháp Quang và các nhà sư Việt Nam ở chùa đến Trường Vive Kandanda tại thành phố Kandy để dạy thiền cho 400 học sinh từ lời mời của thầy hiệu trưởng, tôi càng cảm nhận rõ rệt sự trân trọng người dân xứ Phật dành cho vị sư thầy người Việt, cũng như sự thiện cảm đặc biệt dành cho đất nước Việt Nam.

Hỏi thầy bí quyết nào khiến mọi người yêu mến chùa Trúc Lâm và đất nước Việt Nam đến vậy, thầy bảo thầy chỉ có lòng chân thành. Trong những buổi trò chuyện, thầy luôn khiêm nhường khi nói về mình nhưng dành sự quan tâm vô bờ cho những cảnh đời khó khăn ở làng.

Thầy kể cho tôi nghe về 2 chị em mồ côi, về cậu nhóc nghịch ngợm khiến gia đình lo buồn nay đã ngoan ngoãn nhờ hay đến chùa, về hoàn cảnh 2 cô cháu không nơi nương tựa… “Để người khác yêu mến đất nước mình, mình phải yêu quê hương Tổ quốc của mình trước đã” - thầy chia sẻ.

Trên chánh điện trang nghiêm, cạnh bên tượng Phật tôn kính, là 2 câu thơ nói thay tấm lòng người xa xứ “Trúc Lâm cõi tạm vẫn nồng nàn sắc xuân miền viễn xứ/ Việt Quốc muôn đời mãi thương hoài lữ khách nhớ quê hương”.

Nguồn: Nhân Dân; Thanh Niên; CafeF; Sài Gòn Giải Phóng