ĐÔNG NAM Á ĐÓNG CỬA NHIỀU TRƯỜNG HỌC VÌ NẮNG NÓNG

Philippines đã đóng cửa các trường học và cảnh báo tình trạng quá tải lưới điện, khi các nhà chức trách trên khắp Đông Nam Á đưa ra một loạt cảnh báo về sức khỏe trước một đợt nắng nóng khủng khiếp và chết người.

Hôm Chủ nhật (28/4), Bộ giáo dục Philippines đã quyết định hủy bỏ những lớp học trực tiếp tại các trường công lập trong hai ngày.

Benjo Basas, Chủ tịch Liên minh Nhân phẩm Giáo viên - là một nhóm gồm các nhà giáo dục - nói với đài phát thanh DWPM: “Chúng tôi đã nhận được báo cáo về tình trạng huyết áp cao, chóng mặt và ngất xỉu của học sinh và giáo viên trong những ngày qua”.

Nhiệt độ ở Philippines được dự báo có thể lên tới 37 độ C (98,6 độ F) trong ba ngày tới, và nhiều lớp học đông đúc và không có điều hòa.

Cơ quan thời tiết nước này cho biết chỉ số nhiệt - nhiệt độ thực tế mà cơ thể cảm nhận được bao gồm cả độ ẩm tương đối - dự kiến sẽ duy trì ở mức kỷ lục 45 độ C (113°F), nằm trong phạm vi được xếp vào loại “nguy hiểm”, có thể gây ra đột quỵ vì tiếp xúc kéo dài với môi trường nhiệt độ cao.

Nhà điều hành lưới điện Philippines cho biết đợt nắng nóng cũng đang gây áp lực lên nguồn cung cấp điện trên đảo chính Luzon, nơi chiếm 3/4 sản lượng kinh tế, với nguồn dự trữ giảm dần sau khi 13 nhà máy điện đóng cửa hồi đầu tháng này.

Tại Thái Lan, nhiệt độ được dự báo sẽ vượt quá 40 độ C ở Bangkok và các khu vực miền trung và miền bắc của nước này. Cơ quan khí tượng khuyến cáo người dân tránh ở ngoài trời trong thời gian dài.

Nhiệt độ tăng vọt lên 44,2 độ C ở thành phố Lampang phía bắc vào ngày 22/4, cơ quan khí tượng cho biết hôm thứ Hai rằng họ dự đoán nắng nóng cực độ sẽ tiếp tục trong tuần này.

Trong tháng qua, 30 người đã chết vì say nắng, dữ liệu từ Bộ Y tế Thái Lan cho biết.

MẤT NƯỚC, SỐC NHIỆT

Tại Việt Nam, mọi người tìm cách chạy trốn cái nóng ở các trung tâm mua sắm có máy điều hòa ở trung tâm thương mại Thành phố Hồ Chí Minh, trong khi cơ quan khí tượng quốc gia cảnh báo về nguy cơ cháy rừng, mất nước và sốc nhiệt.

Cơ quan này cho biết hôm Chủ nhật rằng nhiệt độ tối đa đo được ở một số vùng miền bắc và miền trung Việt Nam dao động từ 40,2 đến 44 độ C, đồng thời cho biết nhiệt độ sẽ không giảm cho đến thứ Tư.

Công ty điện lực nhà nước Việt Nam cũng kêu gọi người tiêu dùng hạn chế sử dụng máy điều hòa không khí quá mức, cảnh báo rằng mức tiêu thụ điện đã đạt đến mức cao kỷ lục trong những ngày gần đây.

Cơ quan khí tượng Malaysia cũng đưa ra cảnh báo thời tiết nắng nóng vào Chủ nhật cho 16 khu vực ghi nhận nhiệt độ từ 35 đến 40 độ C (95 - 104 độ F) trong ba ngày liên tiếp.

Bộ Y tế cho biết tổng cộng 45 trường hợp mắc bệnh liên quan đến nhiệt đã được báo cáo ở nước này tính đến ngày 13/4, nhưng không nêu rõ thời điểm bắt đầu theo dõi các trường hợp mắc bệnh. Hai trường hợp tử vong do say nắng đã được báo cáo, Bộ này cho biết trong một tuyên bố.

Tại quốc gia láng giềng Singapore, cơ quan khí tượng cho biết nhiệt độ của nước này vào năm 2024 có thể tăng cao hơn năm ngoái. Đây là năm nhiệt độ cao thứ tư ở Singapore kể từ khi hồ sơ bắt đầu được ghi nhận vào năm 1929.

Ngày nóng nhất ở Singapore được ghi nhận là ngày 13/5 năm ngoái khi nhiệt độ tối đa trong ngày cao nhất lên tới 37 độ C.

Kể từ tháng trước, một số trường học đã nới lỏng các quy định về đồng phục để cho phép học sinh mặc trang phục thể dục thoải mái hơn trong bối cảnh nắng nóng dai dẳng.

Trong khi đó, nhiệt độ nóng hơn ở quốc gia đông dân nhất Đông Nam Á là Indonesia đang làm gia tăng số ca sốt xuất huyết, một bệnh nhiễm trùng do muỗi lan truyền, với số ca mắc bệnh tăng hơn gấp đôi lên 35.000 ca so với 15.000 ca một năm trước đó, Bộ Y tế nước này cho biết.

Người phát ngôn Bộ Y tế Indonesia Siti Nadia Tarmizi nói với hãng thông tấn nhà nước Antara rằng kiểu thời tiết El Nino đã kéo dài vào mùa khô và nhiệt độ nóng hơn đã làm tăng vòng đời của muỗi.

CẢNH BÁO TRIỂN VỌNG ẢM ĐẠM VỀ KINH TẾ TOÀN CẦU

Chủ tịch Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) Borge Brende cảnh báo triển vọng ảm đạm cho nền kinh tế toàn cầu khi cho rằng thế giới sẽ đối mặt với một thập kỷ tăng trưởng thấp.

Phát biểu hôm 28-4 tại "Hội nghị đặc biệt về hợp tác toàn cầu, tăng trưởng và năng lượng cho phát triển" của WEF tại Riyadh - Ả Rập Saudi, ông Brende nhấn mạnh tỉ lệ nợ toàn cầu đang gần đạt mức chưa từng thấy kể từ những năm 1820 và có nguy cơ "lạm phát đình trệ" đối với các nền kinh tế phát triển.

Ông Brende nói với đài CNBC tăng trưởng toàn cầu năm nay ước tính khoảng 3,2%. Theo ông, con số này không tệ nhưng không phải là những gì thế giới thường chứng kiến - xu hướng tăng trưởng từng là 4% trong nhiều thập kỷ - và có nguy cơ xảy ra suy thoái như từng thấy vào những năm 1970 ở một số nền kinh tế lớn.

Khi được hỏi về khả năng tránh giai đoạn tăng trưởng thấp, ông cho rằng: "Chúng ta không thể tham gia vào cuộc chiến thương mại, chúng ta vẫn phải giao thương với nhau".

Ông Brende cho rằng thế giới phải giải quyết tình hình nợ toàn cầu. Theo ông, thế giới chưa từng chứng kiến nợ ở quy mô này kể từ thời Chiến tranh Napoléon (1803-1815) và đang nợ gần 100% GDP toàn cầu.

Ông cho rằng các chính phủ cần xem xét cách giảm khoản nợ đó và thực hiện các biện pháp tài chính phù hợp mà không rơi vào kịch bản châm ngòi suy thoái kinh tế. Chủ tịch WEF cũng lập luận những áp lực lạm phát dai dẳng và trí tuệ nhân tạo có thể tạo ra cơ hội cho các nền kinh tế đang phát triển.

Lời cảnh báo của ông Brende nhắc lại báo cáo gần đây của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy nợ công toàn cầu đã tăng tới 93% GDP vào năm ngoái và vẫn cao hơn 9 điểm% so với mức trước đại dịch. IMF dự báo nợ công toàn cầu có thể đạt gần 100% GDP vào cuối thập kỷ này.

Ông Brende cho rằng rủi ro lớn nhất đối với nền kinh tế toàn cầu hiện nay là suy thoái địa chính trị, đặc biệt là những căng thẳng gần đây giữa Iran và Israel. Ông lo ngại: "Có rất nhiều điều không thể đoán trước và có thể dễ dàng vượt khỏi tầm kiểm soát. Nếu xung đột Israel và Iran leo thang, chúng ta có thể thấy giá dầu lên tới 150 USD/thùng chỉ sau một đêm. Điều đó tất nhiên sẽ gây tổn hại rất lớn cho nền kinh tế toàn cầu".

BONG BÓNG AI SẮP VỠ TUNG: CƠN SỐT ĐẦU TƯ ĐIÊN CUỒNG TRONG KHI KHÔNG TẠO RA ĐƯỢC BẤT KỲ SẢN PHẨM NÀO

Các công ty khởi nghiệp AI hiện đều tạo ra rất ít hoặc không có doanh thu.

Công ty khởi nghiệp về trí tuệ nhân tạo có tên Imbue có một văn phòng ở trung tâm San Francisco, Mỹ. Các nhà đầu tư tầm cỡ đã rót cho công ty hơn 210 triệu USD.

Với khoảng vài chục nhân viên, mọi người ở Imbue rất cởi mở, chia sẻ cùng nhau cả công việc và cuộc sống. Thậm chí hàng tuần, họ còn có sự kiện mang tên "Thứ sáu cảm xúc" để xây dựng lòng tin và sự kết nối.

Dẫu vậy, sau hơn hai năm kể từ khi thành lập, thứ mà công ty khởi nghiệp này không có là một sản phẩm, một hoạt động kinh doanh đúng nghĩa.

Bất chấp sự suy thoái rộng rãi trong lĩnh vực khởi nghiệp, các nhà đầu tư vẫn bị thu hút bởi các công ty khởi nghiệp AI mới nổi. Kết quả là họ đã rót vào mức tài trợ kỷ lục, tạo ra hàng chục công ty được định giá hàng tỷ USD trong cả năm qua.

Cơn sốt đầu tư điên cuồng đã làm dấy lên mối lo ngại về bong bóng khi các công ty khởi nghiệp gặp khó khăn trong việc biến sự cường điệu của các nhà đầu tư thành doanh thu. Alex Clayton, đối tác chung của công ty liên doanh Meritech cho biết: "Mọi người đều tin rằng AI là tương lai, vì vậy chúng ta sẽ thấy một khoản đầu tư khổng lồ cho đến khi có kết quả. Vấn đề là chúng ta không biết những mô hình kinh doanh này sẽ trông như thế nào ở quy mô lớn".

Nhưng cơn sốt AI rất đáng chú ý vì các nhà đầu tư đang viết những tấm séc khổng lồ - đôi khi lên tới hàng trăm triệu USD - chỉ để đưa các công ty này phát triển.

Ngay cả trong thời kỳ đỉnh cao của sự bùng nổ khởi nghiệp, nguồn tài chính lớn như vậy vẫn được dành cho các công ty tư nhân ở giai đoạn sau đang chuẩn bị cho sự tăng trưởng mạnh mẽ.

Imbue đã đạt được mức định giá hơn 1 tỷ USD sau đợt gọi vốn vào năm ngoái, thu hút được những người ủng hộ như Nvidia và cựu Giám đốc điều hành Google Eric Schmidt. Giám đốc điều hành Kanjun Qiu đã khiến các nhà đầu tư choáng váng với tầm nhìn xây dựng những chiếc máy tính thông minh có thể mang lại cho con người "sự tự do và quyền tự quyết để làm những việc chúng ta yêu thích". Tháng 11 năm ngoái, cô đã chiêu đãi toàn thể nhân viên công ty của mình một chuyến đi đến Nhật Bản.

Imbue đang đầu tư tiền vào việc phát triển các mô hình AI mà họ hy vọng một ngày nào đó sẽ tạo ra các tác nhân AI tự trị. Người phát ngôn của công ty cho biết họ đã đưa ra một "quyết định chiến lược có chủ ý" không thương mại hóa để tập trung vào nghiên cứu và các nhà đầu tư đều đồng tình với cách tiếp cận này.

Không giống như các công ty phần mềm truyền thống, việc xây dựng các mô hình ngôn ngữ làm nền tảng cho các ứng dụng AI tổng quát như chatbot đàm thoại rất tốn kém. Việc đào tạo chúng đòi hỏi các trung tâm dữ liệu có nhu cầu điện cao đến mức các nhà lãnh đạo ngành phải cảnh báo rằng lưới điện sẽ không thể theo kịp nhu cầu.

Theo công ty nghiên cứu CB Insights, năm ngoái, các nhà đầu tư đã rót 21,8 tỷ USD vào các thương vụ AI mang tính sáng tạo, tăng gấp 5 lần so với năm trước. Quy mô vòng trung bình cho các giao dịch đó là 51 triệu USD, so với mức trung bình của ngành là 8 triệu USD. Những gã khổng lồ công nghệ bao gồm Microsoft và Amazon đã góp phần gia tăng nguồn tài trợ - với lợi ích bổ sung là thấy các khoản đầu tư quay trở lại với họ thông qua các hợp đồng điện toán đám mây.

Các nhà đầu tư mạo hiểm đang đặt cược rằng một số công ty khởi nghiệp này sẽ là những người tiên phong trong một cuộc cách mạng công nghệ có thể vượt xa cả sự ra đời của Internet. Họ chỉ ra sự phát triển vượt bậc của OpenAI, chatbot ChatGPT của họ đã trở thành ứng dụng tiêu dùng phát triển nhanh nhất trong lịch sử Internet. OpenAI đã đạt doanh thu từ con số 0 lên hơn 1 tỷ USD vào năm ngoái, một tốc độ tăng trưởng nhanh chóng ngay cả so với tiêu chuẩn chóng mặt của Thung lũng Silicon.

Cho đến nay, rất ít công ty khởi nghiệp khác có tham vọng lớn tương tự có thể lặp lại thành công đó.

Một ví dụ là Inflection AI, công ty khởi nghiệp AI nổi tiếng do người sáng lập LinkedIn Reid Hoffman đồng sáng lập và được hỗ trợ bởi các tỷ phú công nghệ, bao gồm cả Bill Gates. Một năm sau khi thành lập, Inflection đã huy động được 1,5 tỷ USD để phát triển các mô hình ngôn ngữ hỗ trợ sản phẩm chính của mình, một chatbot có tên Pi nhằm hỗ trợ tinh thần cho người dùng.

Nhưng công ty không thể tìm được một mô hình kinh doanh hiệu quả. Tháng trước, Giám đốc điều hành của Inflection là Mustafa Suleyman và hầu hết nhân viên của ông đã chuyển sang làm việc cho Microsoft. Công ty khởi nghiệp này có CEO mới và đang thử nghiệm chiến lược mới để bán phần mềm của mình cho các doanh nghiệp.

Các công ty khởi nghiệp khác đã huy động được các vòng tài trợ hơn 100 triệu USD tạo ra rất ít hoặc không có doanh thu. Chúng bao gồm công ty tạo hình đại diện kỹ thuật số Character AI, công ty đã huy động được 150 triệu USD vào năm ngoái từ các nhà đầu tư, trong đó có công ty liên doanh Andreessen Horowitz và Magic AI - một công ty khởi nghiệp về trợ lý mã hóa đã huy động được 117 triệu USD vào tháng 2.

Một số công ty khởi nghiệp AI có tính sáng tạo nhận được tài trợ sớm từ các nhà đầu tư mạo hiểm, như Jasper và Tome, cũng đã phải sa thải nhân viên sau khi chứng kiến tốc độ tăng trưởng doanh thu chậm hơn dự kiến.

Clayton của Meritech Capital cho biết: "Nếu là một công ty AI thời kỳ đầu và có doanh thu, họ sẽ được đánh giá cao dựa trên những con số chứ không chỉ dựa trên câu chuyện".

Cơn sốt tài trợ vốn, kết hợp với sự chậm trễ trong việc áp dụng sản phẩm, đã dẫn đến sự sai lệch về mặt kinh tế đối với các công ty khởi nghiệp AI mang tính sáng tạo.

Tại hội nghị thượng đỉnh AI hàng năm vào tháng 3, công ty liên doanh Sequoia Capital ước tính rằng ngành công nghiệp này đã đầu tư khoảng 50 tỷ USD vào các chip Nvidia hiện đại cần để đào tạo các mô hình ngôn ngữ. Ngược lại, các công ty khởi nghiệp AI mang tính sáng tạo lại mang lại doanh thu 3 tỷ USD.

"AI là lĩnh vực của những giấc mơ", Sonya Huang, đối tác của Sequoia cho biết tại sự kiện. "Số tiền cần thiết để xây dựng công cụ này đã vượt quá số tiền bỏ ra cho đến nay – đó là vấn đề đáng bàn".

Các nhà đầu tư mạo hiểm bao gồm cả Huang dự đoán rằng doanh thu sẽ tăng cao khi công nghệ trở nên rẻ hơn và đáng tin cậy hơn. Cũng có những dấu hiệu ban đầu cho thấy các doanh nghiệp đang bắt đầu nắm bắt AI sáng tạo: Vào tháng 2, ứng dụng mua trước trả tiền sau Klarna cho biết trợ lý AI do OpenAI cung cấp đang làm công việc tương tự như 700 đại lý dịch vụ khách hàng.

Nhưng hầu hết các công ty đều do dự trong việc tăng chi tiêu cho AI sáng tạo, vốn vẫn dễ xảy ra lỗi và sử dụng tốn kém. Những hạn chế đã khiến một số nhà đầu tư thúc giục một cách tiếp cận thận trọng hơn để định giá các công ty khởi nghiệp bán các dịch vụ như vậy.

Umesh Padval, giám đốc điều hành của công ty liên doanh Thomvest Ventures cho biết: "Đối với những công ty đã huy động vốn cách đây 2, 3 năm, bạn sẽ thấy rằng doanh thu không theo kịp mức định giá".

Brad Gerstner, người sáng lập công ty đầu tư Altimeter Capital, công ty đã ủng hộ các thành công công nghệ như Uber và Snowflake, cho biết trong một podcast tháng 3 rằng doanh thu từ AI tạo ra nên được xem là thử nghiệm thay vì doanh thu định kỳ ổn định thường được sử dụng để định giá các công ty phần mềm.

Tại Altimet, khi thảo luận về doanh thu từ các công ty AI, các nhà đầu tư bị cấm sử dụng thuật ngữ ARR, viết tắt của doanh thu định kỳ hàng năm và thường mô tả số tiền kiếm được từ việc đăng ký phần mềm.

Mùa thu năm ngoái, một nhóm các nhà nghiên cứu khởi nghiệp trẻ làm việc tại một căn hộ ở Upper East Side, New York đã bắt đầu phát triển một công cụ AI giúp các kỹ sư phần mềm hoàn thành các nhiệm vụ mã hóa khó khăn.

Họ đã huy động được 21 triệu USD từ các nhà đầu tư, bao gồm cả quỹ đầu tư mạo hiểm Founders Fund vào tháng 3, chỉ vài tuần sau khi chính thức thành lập doanh nghiệp có tên Cognition AI. Công ty khởi nghiệp này có chi phí nghiên cứu thấp hơn các công ty khác vì họ không xây dựng các mô hình ngôn ngữ của riêng mình mà dựa vào những mô hình do OpenAI cung cấp. Nhưng công ty này vẫn chưa công khai phát hành một sản phẩm nào.

NHỮNG BÍ ẨN ĐẰNG SAU MÂU THUẪN KÉO DÀI Ở TRUNG ĐÔNG

Trung Đông chồng chất mâu thuẫn, kéo dài từ lịch sử đến đương đại, hiện vẫn chưa thấy lối thoát. Tình hình ngày càng khó kiểm soát. Ai hưởng lợi? Ai có khả năng dàn xếp? Rất cần tìm lời giải đáp, dù khó thuyết phục tất cả.

Ngày 19/4, Israel tập kích tên lửa vào mục tiêu quân sự ở tỉnh Isfahan, Iran. Đòn tập kích có quy mô hạn chế, mang tính biểu tượng nhưng ẩn chứa những thông điệp cứng rắn của Tel Aviv: trả đũa cuộc tấn công ngày 13/4, thể hiện sức mạnh, răn đe Iran và các đối thủ, rằng bất cứ mục tiêu nào, ở bất cứ đâu, họ đều có thể nhắm đến.

Hơn một tuần sau đòn không kích của Israel, Iran vẫn chưa có hành động đáp trả trực tiếp nào, ngoài những tuyên bố mạnh mẽ. Thế giới tạm thở phào nhẹ nhõm. Dù đối đầu giữa Israel và Iran đã chuyển từ “bóng tối” ra “ánh sáng”, nhưng kịch bản tồi tệ nhất không/chưa xảy ra. Có nhiều lý do.

Cả Israel và Iran đều chưa sẵn sàng cho một cuộc chiến khốc liệt, khó lường; đều không muốn làm mất lòng đồng minh, đối tác, tránh chịu thêm áp lực quốc tế và đều có những vấn đề nội bộ. Ưu tiên trước mắt của Israel là xóa sổ Hamas, bình định Dải Gaza. Mở cuộc chiến trực tiếp với Iran, Israel sẽ phải đối đầu với đồng thời nhiều đối thủ, trên nhiều mặt trận. Đối với Iran, cách thức hành động (như đánh giá của dư luận), hậu thuẫn cho Hezbolla, Houthi, lực lượng dân quân ở Syria, Iraq vẫn tối ưu hơn.

Phản ứng của quốc tế, khu vực có tác động đáng kể, nhưng phải thừa nhận Mỹ có vai trò lớn trong việc hạ nhiệt căng thẳng giữa hai đối thủ không đội trời chung. Washington phân tích hơn thiệt với Tel Aviv, trực tiếp và thông qua các quốc gia Arab cảnh báo, răn đe Tehran… Vì sao Mỹ hành động như vậy? Nó cho thấy điều gì?

Thứ nhất, cục diện Trung Đông hiện có lợi cho Mỹ. Các nước Arab ngày càng tỏ ra độc lập, tự chủ hơn; OPEC không ít lần khước từ yêu cầu của Mỹ về sản lượng dầu mỏ. Nhưng một số nước Arab lo ngại sức mạnh quân sự của Israel và bất ổn khu vực, tìm cách “tránh nắng” trong cái ô của Mỹ. Thông qua vai trò quốc tế của đồng USD và hệ thống tài chính do phương Tây chi phối, Mỹ thu lợi lớn từ dầu mỏ và bán vũ khí. Với Mỹ, duy trì cục diện ở Trung Đông hiện nay tốt hơn là để xảy ra cuộc chiến toàn khu vực, có thể vượt tầm kiếm soát.

Thứ hai, dù Trung Quốc, Nga và một số nước muốn gia tăng hiện diện, ảnh hưởng ở Trung Đông, nhưng Mỹ mới là người có vai trò quyết định nhất. Giải quyết khủng hoảng ở Trung Đông, rộng ra là các vấn đề toàn cầu, không thể không có Mỹ.

Thứ ba, nếu xung đột giữa Israel và Iran bùng phát thành cuộc chiến khu vực, Mỹ sẽ gặp không ít khó khăn, có thể bị lôi kéo vào vòng xoáy bạo lực, khó thoát ra mà không bị tổn thất. Can dự đồng thời vào hai cuộc xung đột lớn, khó lường, có nguy cơ sa lầy là điều Washington muốn tránh. Cuộc chiến Israel-Iran làm cho xung đột giữa Israel và Hamas, rộng ra là xu hướng đối thoại giữa các đối thủ trong khu vực thêm mờ mịt, làm suy giảm vai trò gỡ rối, cầm trịch của Mỹ. Trung Quốc, Nga và một số nước khác có cơ hội gia tăng ảnh hưởng ở Trung Đông.

Thứ tư, Washington trực tiếp hỗ trợ quân sự cho đồng minh Israel khiến quân Mỹ trở thành mục tiêu tấn công ở nhiều nơi. Tác động của nó rất khó lường đối với cử tri Mỹ, trong khi ngày bầu cử đã cận kề.

Thứ năm, giữa nói và làm của Washington vẫn có khoảng cách. Mỹ nói ủng hộ giải pháp hai nhà nước, nhưng là quốc gia duy nhất ngăn chặn Hội đồng Bảo an ủng hộ kết nạp Palestine làm thành viên của Liên hợp quốc trong cuộc bỏ phiếu ngày 18/4. Trước đó, Mỹ đã ba lần phủ quyết dự thảo nghị quyết của Hội đồng Bảo an về ngừng bắn ở Dải Gaza. Lần gần nhất, ngày 25/3, Mỹ bỏ phiếu trắng, nhưng đỡ cho Israel bằng cách nói nghị quyết không ràng buộc!

Hành động của Mỹ không khó hiểu, bởi Israel là đồng minh lớn nhất của Mỹ ngoài NATO, là “mỏ neo” để Mỹ thực hiện mục tiêu chiến lược giữ Trung Đông trong vòng tay và duy trì lợi ích quốc gia ở khu vực cực kỳ trọng yếu, nằm giữa “hai đại dương, ba châu lục”, là “rốn dầu” của thế giới.

Căng thẳng giữa Israel và Iran hiện thời chưa leo thang đến mức bùng phát chiến tranh, nhưng cũng không thấy bất cứ yếu tố nào có thể khiến hai đối thủ chấp nhận thỏa hiệp, lùi bước, dù là tạm thời. Tình thế cận kề bên miệng hố chiến tranh vẫn treo lơ lửng.

Chiến tranh có thể bùng phát, từ bất cứ một tính toán sai lầm nào, những sự cố ngoài ý muốn. Đó có thể là đánh giá đối thủ không đáng ngại (hầu hết phương tiện tiến công đường không bị ngăn chặn từ ngoài lãnh thổ); hoặc tin tức tình báo đề xuất phải đánh đòn phủ đầu trước khi quá muộn; quyết tâm ngăn chặn khả năng đối phương chế tạo vũ khí hạt nhân… Nghĩa là “ngòi nổ chưa được tháo”, Trung Đông vẫn là “một chảo lửa”.

Xung đột giữa Israel và Iran, rộng ra là khủng hoảng ở Trung Đông bắt nguồn từ những mâu thuẫn phức tạp, dai dẳng từ lịch sử đến hiện taị, liên quan cả bên trong và bên ngoài. Mỹ chứng tỏ họ có vai trò quan trọng trong ngăn chặn leo thang căng thẳng hiện thời, nhưng nhiều quốc gia cũng cho rằng Washington có trách nhiệm rất lớn nếu cuộc chiến giữa Israel và Iran bùng phát ra toàn khu vực.

VÀNH ĐAI PHÁO ĐÀI SẮP BỊ CHỌC THỦNG, UKRAINE BÁO ĐỘNG ĐỎ

Giới phân tích chiến tranh cho rằng các binh sĩ Nga dường như đang tiến triển chiến thuật ngay phía tây bắc thị trấn Avdiivka, tiến đến 'vành đai pháo đài' của Ukraine.

Dù chưa rõ liệu giới chỉ huy Nga có chuyển hướng tập trung hay không, các binh sĩ nước này đang dàn trận tấn công theo hướng tây bắc thị trấn Avdiivka ở Donetsk nhằm vào vành đai pháo đài của Ukraine, theo trang Business Insider ngày 30.4.

Giới quan sát cho rằng phía Nga từ lâu đã muốn giành quyền kiểm soát khu vực này, sau khi tiến lên ở Avdiivka vào tháng 2 và hiện có các lựa chọn mục tiêu để theo đuổi.

Những lựa chọn của Nga

Ukraine nhiều lần cảnh báo rằng Nga tìm cách kiểm soát thị trấn Pokrovsk phía tây bắc Bakhmut. Tuy nhiên, Viện nghiên cứu Chiến tranh (ISW-Mỹ) cho rằng Nga có lựa chọn "tiến hành các hoạt động tấn công bổ sung" xung quanh Chasiv Yar.

Charsiv Yar là thị trấn gần Avdiivka có ý nghĩa quan trọng về mặt chiến dịch vì nó sẽ cung cấp cho lực lượng Nga một địa điểm để tiến hành các hoạt động tấn công gần 2 trong số 4 thị trấn lớn tạo thành "vành đai pháo đài" cho Ukraine ở tỉnh Donetsk.

Charsiv Yar nằm gần Duzhkivka và Kostyantynivka, 2 thị trấn phía nam của vành đai. Hai thị trấn còn lại trong vành đai này là Slovyansk và Kramatorsk nằm chếch lên phía bắc nhưng cũng dọc theo xa lộ H-20.

"Bộ chỉ huy quân sự Nga có thể quyết định rằng việc tiến lên phía bắc dọc theo đường cao tốc H-20 sẽ cho phép lực lượng Nga tiến hành các hoạt động tấn công bổ sung tiếp theo từ phía đông và phía nam nhằm vào rìa phía nam của vành đai pháo đài Ukraine ở tỉnh Donetsk", theo ISW.

Tuy nhiên, điều này không phải dễ vì Nga có thể vẫn phải quyết định ưu tiên tiến lên về phía tây, thay vì phía tây bắc từ phía Avdiivka hướng đến vành đai pháo đài.

Lo ngại của Ukraine

Hiện giới chức Ukraine cho rằng phía Nga đã điều động đến 4 lữ đoàn "gần bằng sức mạnh chiến đấu của một sư đoàn được tăng cường" phía tây bắc Avdiivka để ổn định các khu vực của mặt trận và hỗ trợ các hoạt động xâm nhập.

Tình hình phía Nga cũng gặp thách thức. Ukraine dường như đã làm chậm lại những bước tiến của Nga gần Avdiivka bằng lực lượng tiếp viện được tái lập trong khu vực, mặc dù phải đối diện tình trạng thiếu nhân lực trầm trọng và những bất lợi về tổng thể.

Trong những ngày gần đây, các quan chức quân sự Ukraine đã thừa nhận những lợi ích chiến thuật của Nga trong khu vực, đồng thời báo cáo tình hình thảm khốc khi họ chờ đợi viện trợ của Mỹ.

Khả năng tiến lên trong khu vực này được phân tích trong bối cảnh Nga dự kiến một đợt tấn công lớn vào mùa hè này, khi quân đội Moscow có thể có cơ hội đạt được những lợi ích đáng kể ở khu vực Chasiv Yar và xa hơn nữa.

Hiện vẫn chưa rõ Ukraine sẽ nhận được những gói vũ khí và hỗ trợ an ninh nào vào thời điểm đó và liệu lực lượng của nước này có đủ khả năng phòng thủ trước một cuộc tấn công của Nga hay không.

Nguồn: VOA; Soha; CafeF; Báo Quốc Tế; Thanh Niên