Sôi sục gián điệp Nga Trung liên quan tới chính trường

Sáu nghi phạm gián điệp đã bị bắt tại Đức chỉ riêng trong tháng 04.2024. Đối với đảng cực hữu mang tên Sự lựa chọn vì nước Đức (Alternative für Deutschland - AfD), đã làm nóng chính trường, khi hai ứng cử viên hàng đầu của họ cho cuộc bầu cử tại Liên minh châu Âu (EU) vào tháng 6 tới đã lọt vào tầm ngắm, do trợ lý của họ bị cáo buộc làm gián điệp.

Trợ lý Jian G

Jian G là trợ lý của Maximilian Krah, một thành viên của Nghị viện châu Âu và là đại diện cho AfD - đã bị bắt vì nghi ngờ làm gián điệp cho Trung Quốc, đóng vai trò là nhân viên của cơ quan mật vụ Trung Quốc.

Các công tố viên cũng đã bắt đầu điều tra sơ bộ đối với ông Krah về các khoản thanh toán được cho là từ các nguồn thân Nga và Trung Quốc. Ông Krah phủ nhận mọi hành vi sai trái.

Vài ngày trước đó, Petr Bystron, một cái tên khác của AfD, đã bác bỏ cáo buộc rằng ông nhận tiền từ trang web của Tiếng nói châu Âu (Voice of Europe). Tình báo châu Âu cáo buộc trang web này là tổ chức bình phong của tình báo Nga.

Các cáo buộc không chỉ dừng lại ở AfD

Hai công dân Đức gốc Nga đã bị bắt vì nghi ngờ có âm mưu phá hoại viện trợ quân sự của Đức cho Ukraine và ba người Đức khác bị giam giữ vì bị cáo buộc lên kế hoạch chuyển giao các thiết kế động cơ tiên tiến cho tình báo Trung Quốc.

"Thật bất thường khi việc bắt giữ những người thuộc ba mạng lưới liên quan đến hoạt động gián điệp của Nga và Trung Quốc diễn ra gần như cùng lúc," Noura Chalati, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Leibniz về phương Đông Hiện đại, nhận xét.

Trong cả ba vụ trên, nỗ lực từ phía cơ quan tình báo nội địa BfV của Đức là rất quan trọng.

“Các cơ quan an ninh… đã tăng cường mạnh mẽ các nỗ lực phản gián của họ,” Bộ trưởng Nội vụ Đức Nancy Faeser nói.

Các vụ bắt giữ diễn ra ngay sau khi Thủ tướng Đức Olaf Scholz trở về sau cuộc hội đàm sâu rộng với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh.

'Bắt giữ luôn là một quyết định chính trị

Andrei Soldatov, một chuyên gia chuyên nghiên cứu về các cơ quan an ninh Nga, cho rằng trường hợp của cặp nghi phạm Đức gốc Nga cho thấy Điện Kremlin muốn đẩy mạnh tấn công vào các nỗ lực viện trợ dành cho Ukraine.

Theo ông Soldatov, đây là một mức độ leo thang hoàn toàn mới. Những người này (bị cáo buộc) đã thu thập thông tin để hỗ trợ hoạt động phá hoại nhằm vào các cơ sở quân sự tại Đức.

Trong khi đó, Roderich Kiesewetter, cựu sĩ quan quân đội Đức và hiện là nghị sĩ đảng đối lập, cáo buộc Trung Quốc đang tìm cách tiếp cận các nghiên cứu tiên tiến mà có thể hữu ích cho quân sự hoặc cho các mục đích khác. Trung Quốc nhìn thấy cơ hội lợi dụng sự cởi mở của Đức để tiếp cận tri thức và công nghệ Đức.

Mặc dù vậy, Andrei Soldatov tin rằng Berlin đang chứng minh điều họ có thể làm. Việc bắt giữ luôn là một quyết định chính trị. Các cơ quan phản gián ở tất cả các nước thường không muốn bắt giữ gián điệp vì cách tốt hơn là theo dõi và giám sát họ để tìm hiểu thêm về mạng lưới và hoạt động của họ.

Một lý do khiến quyết định chính trị có thể được đưa ra là vì các đối thủ của Đức - đặc biệt là Nga - tỏ ra ngày càng muốn công khai làm bẽ mặt Đức khi nước này trở nên quyết đoán hơn trong quan hệ đối ngoại.

Điển hình là vào tháng 3/2024, các nguồn tin từ phía Nga đã rò rỉ cuộc điện đàm thảo luận giữa các tướng lĩnh hàng đầu Đức trong việc cung cấp tên lửa tầm xa Taurus cho Ukraine.

Nhiều tháng trước đó, một quan chức cấp cao từ cơ quan tình báo nước ngoài BND của Đức tên là Carsten L đã ra tòa do bị cáo buộc tiết lộ thông tin mật cho người Nga để đổi lấy số tiền khoảng 40.000 euro (gần 11 tỷ đồng).

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace bày tỏ sự thất vọng của nhiều đồng minh khi nói rằng Đức bị tình báo Nga xâm nhập khá sâu và đã trở nên không an toàn cũng như không đáng tin cậy.

Ông Roderich Kiesewetter nói ông lo lắng về việc các đồng minh cho rằng Đức không đáng tin cậy. Chúng tôi cần trở thành một đối tác được ưa chuộng. Khó có thể chấp nhận việc hợp tác tình báo mà không có nước Đức.

Các cuộc trấn áp công khai đối với các nghi phạm gián điệp có thể là một cách để gửi tín hiệu đến đồng minh cũng như kẻ thù rằng Berlin rất coi trọng vấn đề an ninh.

Chính trường nóng về phát triển vũ khí hạt nhân

Các chính trị gia lên tiếng nguy cơ bài xích vũ khí hạt nhân

Lindner lo ngại nước Đức đang phụ thuộc quá nhiều vào "chiếc ô hạt nhân" của Mỹ. Ông lập luận rằng chính trường Mỹ ngày một khó lường, còn ứng viên tổng thống Donald Trump đã nhiều lần dọa xé bỏ cam kết phòng vệ tập thể trong trường hợp Nga tấn công nước thành viên NATO. Ông nói: Chúng ta cần suy nghĩ về điều kiện chính trị và kinh tế để Paris và London sẵn lòng duy trì và mở rộng năng lực chiến lược của họ để đảm bảo an ninh tập thể. Chúng ta cũng cần tự hỏi mình sẵn sàng đóng góp đến mức nào.

Christian Lindner và một số chính trị gia cùng lập trường cho rằng Đức cần thay đổi truyền thống bài xích vũ khí hạt nhân trước khi quá muộn. Họ lo ngại viễn cảnh ông Donald Trump tái đắc cử và biến lời đe dọa bỏ mặc đồng minh NATO trở thành hiện thực, khi đó nước Đức chịu mối đe dọa từ Nga lớn hơn Pháp hay Anh vì không có năng lực răn đe hạt nhân độc lập.

"Dù cho nước Đức có 15 sư đoàn cùng xe tăng chiến đấu hiện đại, nếu chúng ta không có răn đe hạt nhân còn đối phương luôn sẵn sàng dùng lá bài này để hăm dọa, bao nhiêu sư đoàn cũng trở thành vô dụng", nhà khoa học chính trị Đức Maximilian Terhalle nhận định.

Nối bước Bộ trưởng Tài chính Lindner, một số chính trị Đức cũng lên tiếng ủng hộ châu Âu xây dựng năng lực răn đe hạt nhân độc lập, trong lo ngại nước Mỹ giảm cam kết an ninh giữa hai bờ Đại Tây Dương.

Hai tiếng nói đồng tình nặng ký là Friedrich Merz, lãnh đạo Liên minh Dân chủ Thiên chúa giáo (CDU) và là đảng đối lập lớn nhất trên chính trường, cùng Katarina Barley, thành viên đảng Dân chủ Xã hội Đức (SPD) và là ứng viên tranh cử Nghị viện châu Âu (EP) năm nay.

Những đề xuất từ Lindner, Merz và Barley lập tức gây tranh cãi trên chính trường Đức vì nước này chủ trương chống phổ biến vũ khí hạt nhân lẫn điện hạt nhân.

Chủ trương chống phổ biến vũ khí hạt nhân lẫn điện hạt nhân

Từ tháng 4/2023, Đức đã khởi động quy trình đóng cửa ba lò phản ứng hạt nhân cuối cùng tại nước này, hướng đến năng lượng sạch. Bộ trưởng Môi trường Đức Steffi Lemke khi đó lên án năng lượng hạt nhân là đánh đổi lợi ích của "30.000 thế hệ" vì lợi ích cho ba thế hệ.

Lịch sử nước Đức đã đặt ra hàng loạt rào cản pháp lý lẫn chính trị để ngăn chính mình trở thành cường quốc hạt nhân.

Sau khi Thế chiến II khép lại, chính phủ Tây Đức vào năm 1954 từ bỏ quyền sản xuất vũ khí hủy diệt hàng loạt trên lãnh thổ, trong đó có vũ khí hóa học, sinh học và hạt nhân. Đổi lại, Tây Đức được đặt dưới bảo hộ hạt nhân của Mỹ.

Với cột mốc Bức tường Berlin sụp đổ vào năm 1989, Đông Đức và Tây Đức hướng đến thống nhất. Họ ký thỏa thuận "2+4" một năm sau đó cùng 4 cường quốc hạt nhân Mỹ - Liên Xô - Pháp - Anh, tái khẳng định lập trường nước Đức thống nhất sẽ không bao giờ tự làm chủ vũ khí hạt nhân, đồng thời tham gia Hiệp ước Chống phổ biến Vũ khí hạt nhân (NPT).

Karl-Heinz Kamp, nhà khoa học chính trị tại tổ chức tư vấn chính sách Hội đồng Đối Ngoại Đức (DGAP) ở Berlin, nhận định: Viễn cảnh Đức trở thành cường quốc hạt nhân thường khiến mọi nước hoảng sợ. Lịch sử là nguồn cơn tất cả. Đức bị xem là quốc gia có căn tính quyết liệt, từng châm ngòi hai cuộc thế chiến và không thể nắm giữ vũ khí hạt nhân.

Dù Berlin không làm chủ vũ khí hạt nhân, vũ khí hạt nhân vẫn hiện diện trên lãnh thổ Đức từ Chiến tranh Lạnh. Quốc hội Tây Đức cho phép Mỹ đưa đầu đạn hạt nhân vào lãnh thổ từ năm 1958, còn Đông Đức tham gia Hiệp ước Warsaw và trở thành nơi đặt tên lửa, đầu đạn hạt nhân của Liên Xô. Năm 1991, Liên Xô rút toàn bộ vũ khí hạt nhân và nước Đức thống nhất chỉ còn vũ khí hạt nhân của Mỹ.

Đầu đạn hạt nhân Mỹ được trang bị trên oanh tạc cơ Đức theo thỏa thuận chia sẻ năng lực răn đe chiến lược, nhưng quyền triển khai hoàn toàn thuộc về Washington. Giới nghiên cứu ước tính Mỹ đang bố trí khoảng 20 đầu đạn hạt nhân ở miền Tây nước Đức.

Mở rộng chiếc ô hạt nhân

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron vào năm 2020 từng mở lời mời Đức cùng các chính phủ châu Âu đối thoại về khả năng Paris mở rộng "chiếc ô hạt nhân" của mình, bổ sung thêm năng lực răn đe cho toàn bộ NATO và giảm phụ thuộc quá lớn vào Mỹ. Ông Macron cũng đề nghị các nước châu Âu còn lại san sẻ chi phí vũ khí hạt nhân.

Maximilian Terhalle cho rằng Đức nên tiên phong mua từ Mỹ khoảng 1.000 đầu đạn hạt nhân chưa kích hoạt (vũ khí đang được cất kho, không trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu, có thể đã được rút ngòi nổ hoặc loại bỏ nguyên liệu tritium). Đức - Anh - Pháp sau đó thiết lập kho vũ khí hạt nhân tổng hợp, với khoảng 1.550 đầu đạn, triển khai trong khuôn khổ NATO và xây dựng thỏa thuận sử dụng trong trường hợp liên minh bị tấn công.

Một quan chức cấp cao Đức bình luận với Wall Street Journal rằng Đức vẫn chưa cân nhắc tự làm chủ vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, một bộ phận chính trường Berlin lo ngại rằng phụ thuộc vào ô hạt nhân của Anh hay Pháp cũng không khác gì lệ thuộc vào khả năng răn đe chiến lược của Mỹ. Ông cho rằng Pháp trong tương lai cũng có khả năng được lãnh đạo bởi chính phủ thân thiện với Nga, đặc biệt với sự trỗi dậy của lực lượng cực hữu.

Một số chính trị gia Đức cho rằng Berlin cần "có chân" trong quá trình phát triển vũ khí, triển khai và cấu trúc chỉ huy nếu châu Âu tự phát triển năng lực răn đe hạt nhân trong khuôn khổ NATO. Dù vậy, họ thừa nhận mục tiêu này thiếu thực tế và không hiệu quả vì nó sẽ tiêu tốn quá nhiều nguồn lực của Đức, đồng thời giẫm chân chính sách với Mỹ.

"Để bảo vệ vũ khí hạt nhân khi có xung đột, một nước cần tàu ngầm hạt nhân đủ khả năng lặn trong thời gian rất dài. Quân đội Đức còn chưa sở hữu phương tiện này. Đường đến quả bom nguyên tử có quá nhiều cản trở, mà Đức không cần nghĩ đến chỉ vì những khủng hoảng hiện nay", nhà khoa học chính trị Peter Rudolf, Viện Các vấn đề Quốc tế và An ninh Đức, nhận định.

Nguồn: BBC; Vnexpress.