THỦ TƯỚNG TUYÊN BỐ NƯỚC ĐỨC TRỞ LẠI ĐẤU TRƯỜNG THẾ GIỚI

Tuyên bố trước khi lên đường dự hội nghị NATO và EU

Trong bài phát biểu chính sách đối ngoại đầu tiên trước Quốc hội Đức hôm 23.6, Thủ tướng Đức Friedrich Merz tuyên bố Đức đã trở lại sân khấu châu Âu và quốc tế. Thông điệp cứng rắn này không chỉ đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ trong định hướng đối ngoại của Berlin, mà còn khẳng định vai trò dẫn dắt mới của nước Đức trong bối cảnh thế giới đầy biến động.

“Chúng tôi đã chứng minh với các đối tác quốc tế rằng: Các bạn có thể tin tưởng vào chúng tôi” - ông Merz khẳng định. Trong tuyên bố được xem là mang tính bước ngoặt, nhà lãnh đạo trung hữu khẳng định Đức không còn ở thế quan sát mà sẽ chủ động cùng các đồng minh định hình cục diện toàn cầu trong những năm tới.

Bài phát biểu được đưa ra chỉ vài giờ trước khi ông Merz lên đường sang Hà Lan tham dự hội nghị thượng đỉnh NATO, tiếp nối là hội nghị EU tại Bỉ - hai sự kiện then chốt thể hiện vai trò của Đức trong hệ thống liên minh phương Tây.

Cảnh báo mối đe dọa từ Nga đối với an ninh châu Âu và Đại Tây Dương

Đáng chú ý, Thủ tướng Merz nhấn mạnh mối đe dọa từ Nga đối với an ninh châu Âu và Đại Tây Dương là “chủ động và mang tính đe dọa”. Ông cam kết Đức sẽ là “một phần công bằng” trong các nỗ lực tập thể của NATO, bao gồm cả việc đáp ứng đầy đủ các mục tiêu năng lực đã thống nhất với các đồng minh.

“Chúng ta phải cùng nhau mạnh đến mức không ai dám tấn công” - ông nói. “Chúng ta đang sống trong một thời điểm lịch sử, trong hoàn cảnh này, Đức phải gánh vác trách nhiệm và chúng tôi đang làm điều đó”.

Theo ông Merz, để có thể đóng vai trò dẫn dắt trên trường quốc tế, Đức cần hội tụ hai yếu tố then chốt - sức mạnh và độ tin cậy, cả trong nước lẫn ngoài nước. Đây cũng là triết lý điều hành mà chính phủ liên minh do ông dẫn dắt - gồm CDU bảo thủ, CSU Bayern và SPD trung tả - theo đuổi từ khi nhậm chức.

Thông điệp về vai trò chủ động của Nga

Giới phân tích cho rằng phát biểu này ngầm gửi đi thông điệp rằng Đức sẽ không còn giữ vai trò “lặng lẽ” như thời hậu Thủ tướng Angela Merkel, mà sẽ tiến tới thể hiện vai trò chủ động hơn trong cả an ninh châu Âu và trật tự toàn cầu.

Song hành với thông điệp chính trị, chính phủ của Thủ tướng Merz cũng công bố kế hoạch ngân sách mới với cam kết đầu tư lớn chưa từng có, được thực hiện thông qua vay mượn ở mức kỷ lục. Kế hoạch này bao gồm dự thảo ngân sách năm 2025 vốn bị trì hoãn lâu nay, cùng khung tài chính đến năm 2029.

Mục tiêu kép là phục hồi nền kinh tế Đức đang chững lại và tăng cường năng lực quốc phòng, lĩnh vực mà Berlin từng bị chỉ trích là thiếu quyết đoán. Giới chức Đức khẳng định đây là bước đi tất yếu để khẳng định vai trò trung tâm của Đức trong thế giới đang phân cực sâu sắc.

CHÍNH PHỦ ĐỀ XUẤT DỰ THẢO NGÂN SÁCH 2025

Đạo luật nới lỏng phanh nợ

Chính phủ Đức ngày 24/6 đã đề xuất dự thảo ngân sách năm 2025, theo đó mở đường tăng mạnh chi tiêu chính phủ.

Việc tăng ngân sách này là khả thi nhờ một đạo luật được thông qua hồi tháng Ba, nới lỏng cái gọi là “phanh nợ” được ghi trong Luật Cơ bản (Hiến pháp Đức), cho phép chính phủ vay thêm nợ mới để tăng chi tiêu cho quốc phòng và cơ sở hạ tầng.

Dự thảo ngân sách này tăng mạnh chi tiêu công, với kế hoạch vay nợ thêm để chi cho các khoản đầu tư kỷ lục vào dự án quốc phòng và cơ sở hạ tầng, vốn cần được Quốc hội Đức bỏ phiếu thông qua.

Vay nợ nhiều hơn đáng kể từ 2025 đến 2029

Theo dự thảo ngân sách do Bộ trưởng Tài chính Lars Klingbeil đề xuất, chính phủ Đức sẽ vay nợ nhiều hơn đáng kể để sửa chữa cơ sở hạ tầng đang xuống cấp, hỗ trợ gói kích thích cho nền kinh tế đang suy yếu và chi ngân sách đầu tư quốc phòng kỷ lục.

Ngân sách quốc phòng dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2029, lên tới 152,8 tỷ euro (khoảng 177 tỷ USD), đạt 3,5% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump đang gây sức với các nước châu Âu tăng chi tiêu quân sự.

Cũng theo dự thảo ngân sách, khoản vay ròng của chính phủ Đức sẽ tăng đáng kể từ mức 33,3 tỷ euro năm ngoái lên 81,8 tỷ euro trong năm 2025. Tiền vay của chính phủ sẽ tiếp tục tăng trong 4 năm tới, lên 89,3 tỷ euro vào năm 2026; 87,5 tỷ euro vào năm 2027; 115,7 tỷ euro vào năm 2028; và 126,1 tỷ euro vào năm 2029.

Chính phủ Đức đã hoạt động theo ngân sách tạm thời kể từ đầu năm sau khi ngân sách năm nay bị trì hoãn chưa được thông qua do cuộc bầu cử liên bang trước thời hạn vào tháng Hai sau sự sụp đổ của chính phủ cựu Thủ tướng Olaf Scholz. Khi đó, Thủ tướng Scholz và đảng Dân chủ xã hội (SPD) của ông đã bất đồng với đảng Dân chủ Tự do (FDP).

Đến tháng Ba, Quốc hội Đức đã bỏ phiếu ủng hộ một gói tài chính lớn gồm nhiều thay đổi với chính sách nợ để cho phép chi tiêu nhiều hơn cho quốc phòng, cộng với quỹ cơ sở hạ tầng trị giá 500 tỷ euro (580 tỷ USD).

Lịch trình thông qua văn bản pháp lý

Hiện dự thảo ngân sách năm 2025 đã được trình lên Quốc hội liên bang (Bundestag) sau khi nội các phê duyệt để các nghị sĩ có thời gian tranh luận về dự luật trước kỳ nghỉ Hè và phê duyệt cuối cùng vào tháng 9 tới. Trong khi đó, dự thảo ngân sách 2026 dự kiến sẽ được chính phủ Đức thông qua vào cuối tháng 7 trước khi bỏ phiếu tại Bundestag vào cuối năm.

TỘI PHẠM TRỘM CƯỚP CỬA HÀNG, THIỆT HẠI KỶ LỤC

Mức mất bởi trộm cướp cao kỉ lục

Các nhà bán lẻ tại Đức đang chứng kiến lượng hàng hóa biến mất khỏi kệ ngày càng nhiều do nạn trộm cắp trong cửa hàng, một phần do tội phạm có tổ chức, đạt mức cao chưa từng có.

Thiệt hại hàng tồn kho bán lẻ ở Đức đã tăng lên 4.95 tỷ euro (5.7 tỷ USD) vào năm 2024, tăng 3% so với năm trước và là con số cao nhất từng được ghi nhận trong các cuộc khảo sát ngành của Viện Bán lẻ EHI có trụ sở tại Cologne . Sự gia tăng này phần lớn là do nạn trộm cắp ở cửa hàng tăng gần 5%, cùng với số lượng các vụ trộm liên quan đến các nhóm tội phạm có tổ chức ngày càng tăng, những nhóm này thường lấy cắp hàng hóa trị giá ít nhất 1,000 euro mỗi vụ.

Báo cáo, dựa trên dữ liệu từ 98 nhà bán lẻ tại Đức điều hành hơn 17,000 cửa hàng, cho thấy các nỗ lực chống trộm và trộm cắp đã đẩy giá cả tăng lên trên diện rộng khoảng 1.5%. Toàn bộ ngành bán lẻ của quốc gia này sử dụng khoảng ba triệu lao động và tạo ra doanh thu hàng năm khoảng 630 tỷ euro.

Một thách thức lớn, theo nghiên cứu, là đối phó với vai trò ngày càng tăng của các nhóm tội phạm có tổ chức, vốn được liên kết với khoảng một phần ba tổng thiệt hại hàng tồn kho trong năm ngoái. Báo cáo ghi nhận rằng những tên trộm thường nhắm đến các mặt hàng nhỏ, giá trị cao như rượu và cà phê trong siêu thị, dao cạo râu và nước hoa trong các cửa hàng dược phẩm, cùng với đồ điện tử hoặc quần áo thương hiệu.

Đồng thời, lạm phát đã khiến các mặt hàng hàng ngày trở nên đắt đỏ hơn. “Thật khó để nói liệu mọi người đơn giản là không còn đủ khả năng chi trả cho một số mặt hàng, hay liệu đó một phần là hình thức phản đối việc phải trả giá quá cao,” Frank Horst, tác giả của nghiên cứu, cho biết.

Đức không phải là quốc gia duy nhất đối mặt với vấn đề này. Kể từ khi đại dịch kết thúc, nạn trộm cắp bán lẻ đã gia tăng ở một số khu vực của châu Âu và Mỹ, khiến các cửa hàng phải áp dụng các thám tử nội bộ, trưng bày sản phẩm khóa kín, và phần mềm giám sát tinh vi. Sự gia tăng của hệ thống tự thanh toán cũng được cho là góp phần vào nạn trộm cắp, khiến nhiều nhà bán lẻ yêu cầu khách hàng quét biên lai của họ để được rời khỏi cửa hàng.

Mặc dù dữ liệu cảnh sát Đức cho thấy số vụ trộm cắp được báo cáo giảm từ năm 2023, EHI khẳng định rằng các đánh giá hàng tồn kho cung cấp một bức tranh chính xác hơn về mức độ trộm cắp thực tế. Đó là vì khoảng 98% các vụ trộm cắp trong cửa hàng không bị phát hiện.

“Nhiều nhà bán lẻ cảm thấy thất vọng vì các báo cáo gửi đến cảnh sát hiếm khi dẫn đến việc kết án,” Stefan Genth, giám đốc điều hành của hiệp hội bán lẻ Đức HDE, cho biết. “Do đó, họ tránh những nỗ lực hành chính liên quan đến việc nộp đơn khiếu nại hình sự.”

Thay vào đó, các cửa hàng thường đầu tư vào các biện pháp an ninh riêng như camera giám sát, hoạt động thám tử và đào tạo nhân viên. Một phần tư các nhà bán lẻ trong nghiên cứu tại Đức cho biết họ đã tăng ngân sách an ninh vào năm 2024.

Các công ty như Securitas AB đang hưởng lợi từ nhu cầu ngày càng lớn này. Đồng thời, những kỳ vọng thay đổi của khách hàng—đặc biệt liên quan đến việc sử dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo—đang khiến việc tìm kiếm nhân viên phù hợp trở nên khó khăn hơn.

“Đơn giản là không có đủ nhân viên đủ trình độ,” Bernd Rossbach, người giám sát các hoạt động an ninh cho các khách hàng bán lẻ lớn tại Securitas, cho biết. “Giờ đây không còn đủ chỉ đứng tại chỗ—bạn cần hiểu biết về kỹ thuật và sự đồng cảm.”

Đạt được sự cân bằng phù hợp cũng là một vấn đề. Tại Mỹ, việc khóa các mặt hàng hàng ngày đã phản tác dụng bằng cách làm khách hàng khó chịu và gây áp lực cho nhân viên. Điều này cũng khiến nhiều người bắt đầu mua sắm trực tuyến.

Mặc dù các nhà bán lẻ nhận thức được rủi ro, Horst cho biết, đôi khi không có lựa chọn nào tốt hơn.

“Việc trưng bày sản phẩm trong tủ kính khóa kín hoặc tương tự không có lợi cho doanh số, nhưng đối với các nhà bán lẻ, nó trở thành giải pháp bắt buộc — nếu không, tỷ lệ thiệt hại sẽ quá cao,” Horst nói.

Nguồn: Lao Động; Báo Tin Tức; Dự Báo Tiền Tệ