Cơ cảnh qua thư hỏi tư vấn của một phụ nữ Việt

“Tôi năm nay 51 tuổi, cách mấy tuần trước bỗng dưng đột ngột sốt cao, đau lăn, đau bò, đau thở không ra, giá ước chết ngay được, thì cũng ước lập tức. Xe cứu thương đến, chở vào bệnh viện điều trị cấp cứu mất 9 ngày. Bệnh án ghi, suy thận cấp nguy kịch. Bác sỹ bảo tôi phải chờ thay thận, cứ vài ba ngày một, hết ra lại vào viện như cơm bữa. Bác sỹ giải thích qua phiên dịch cho tôi rằng, nếu mổ thì phải chờ đợi ít cũng vài năm, không phải thay thận nhân tạo mà thận của người chết rồi, rất rủi ro, khả năng thành công cũng chỉ 50/50. Tôi nhẩm, nghĩa là số tôi đang nửa sống nửa chết, vào đúng nửa đời người, buồn quá ! Cứ để thế không mổ, chết chắc 100%, mổ may ra còn rơi vào con số 50% có phải không ? Cầu trời khấn phật, nhưng đừng rơi xuống con số 50 phiá dưới. Tôi đành chấp nhận số trời, chỉ thương 2 đưá con nhỏ, chưa nghề nghiệp.

Tôi sang Đức đã gần 9 năm nay, lấy chồng người Đức, chẳng may anh ấy bạo bệnh qua đời cách đây 5 năm, trong lúc giấy phép tạm trú của tôi (Aufenthaltserlaubnis) chưa được chuyển sang thường trú (Niederlassungserlaubnis), và cứ kéo lê thê như thế tới nay chưa xong. Tiền hưu trí chồng chết, tôi được hưởng 320 Euro / tháng. Ba năm trước, tôi đón con gái 15 tuổi sang Đức đoàn tụ với mẹ. Một năm sau tôi đặt đơn tiếp xin thường trú. Lần này, họ cấp cho tôi giấy chứng nhận 3 mảnh, bảo chờ đợi 3 tháng. Đến hẹn, tôi phấp phỏng tới, hy vọng lần này được việc, không ngờ lại bị họ từ chối. Tính toán thế nào đó, họ bảo thu nhập của tôi còn thiếu 28 Euro nữa mới được đóng thường trú. Tôi cứ tiếc mãi, biết thế cố thêm 50 Euro nữa. Từ khi sang Đức tôi chỉ đi làm thuê, lương 3 cọc 3 đồng chẳng đủ sống, cứ mỗi lần gia hạn giấy phép lưu trú đều phải cố kiểu như vậy, lần này xin vô thời hạn, tiếc không lường trước được, để cố hết sức một lần cho xong. Họ chỉ gia hạn cho tôi 2 năm.

Cách đây 1 năm, tôi mua được một toa xe bán hàng ăn Imbisswagen. Con gái tôi đi học nghề, nhưng vẫn ở cùng tôi, phụ giúp. Mấy tháng đầu đâu có khách, tôi xin thêm tiêu chuẩn Hartz IV, được chấp thuận, còn được hưởng cả trợ cấp tiền tự hành nghề. Đang ngon lành, thì tôi lại phải cắt, bởi tới gần ngày gia hạn giấy phép lưu trú, cần có thu nhập.

Rút kinh nghiệm lần trước, tôi cố gồng, giảm bớt mua hàng, để thu nhập 6 tháng vống lên 1.200 Euro/tháng, cộng tiền hưu trí goá chồng 320 Euro, tiền con 184 Euro và tiền con học nghề 280 Euro. Đầu năm nay, tôi ung dung tới Sở Ngoại kiều đệ đơn xin cấp giấy phép thường trú. Lần này họ cũng nhẩm thế nào đó, bảo vẫn chưa đủ sống. Tôi bức xúc quá, không còn biết do mình bị ma ám hay do họ tính sai nữa. Đành phải ngậm ngùi chờ gia hạn tiếp vào lần tiếp theo. Vậy, xin nhờ qúy báo tư vấn giùm, làm thế nào để tôi thoát ra khỏi dây đen trên, trong lần gia hạn tới. Tiếng Đức thì tôi đã có chứng chỉ. Còn doanh thu bao nhiêu thì đủ, thu nhập có được cộng thêm lương hưu goá chồng, tiền con và tiền học nghề của con gái tôi không ?

Tôi đang mắc bệnh nửa sống nửa chết. Nếu trời có cho qua khỏi, thì chắc chắn cũng không còn khả năng làm việc nữa. Vậy tôi có được hưởng tiêu chuẩn, trợ cấp gì không ? Viết đơn như thế nào ? Và gửi cho ai ? Tôi nghĩ, cùng lắm thì đành hưởng Hartz IV thôi, nhưng như vậy có bị trục xuất về nước không ? Xin được giấu tên và chỗ ở ! Thông cảm nhé, vì sợ tiếng đến tai người thân tận Việt Nam!“.

Những điều cần biết

- Theo Luật Lưu trú, Điều §28 khoản 2, thì sau 3 năm sang Đức, người lấy chồng/vợ Đức có thể được cấp giấy phép thường trú vô thời hạn Niederlassung, nếu chồng/vợ còn sống.

- Nhưng nếu goá buạ, thì chỉ được cấp Niederlassung theo Điều §9, trong đó đòi hỏi:

a) Phải đảm bảo được cuộc sống cho mình và người mình phải chu cấp (mục 2, điểm 2).

b) 60 tháng đóng bảo hiểm hưu trí (mục 2, điểm 3).

c) Có kiến thức tiếng Đức tối thiểu (mục 2, điểm 7).

d) Có kiến thức hoà nhập (mục 2, điểm 8).

e) Và có đủ chỗ ở cho bản thân cùng người mình phải chịu trách nhiệm nuôi dưỡng (mục 2, điểm 9).

- Mục 2 điểm 2 và mục 2 điểm 9 được tính theo tiêu chuẩn Hartz IV, nghĩa là tổng thu nhập ít nhất phải bằng tiêu chuẩn cơ bản Hartz IV + tiền nhà + phí bảo hiểm sức khỏe.

- Trong trường hợp người hỏi trên, tổng thu nhập (TN) được tính = tổng số tiền lãi kinh doanh + tiền hưu trí goá chồng + tiền con + tiền con học nghề, (như kết qủa đã khai) = 1984 Euro. Số tiền trên ít nhất phải bằng tổng số chi phí trang trải cuộc sống và nhà ở (CP), nghĩa là = tiền đóng phí bảo hiểm sức khoẻ của 2 mẹ con + tiền nhà + 357 Euro tiêu chuẩn cơ bản cho người hưởng Hartz IV quy định cho năm đó + 287 Euro cho con gái + tiền nhà. Nếu họ trả lời chưa đủ, thì chứng tỏ tổng số chi phí CP đã cao hơn tổng thu nhập TN, (trong lần đệ đơn đầu tiên là 28 Euro).

- Tuy nhiên, nếu có chứng nhận bị bệnh, mất sức lao động hoàn toàn, thì vẫn được miễn điều kiện phải đủ thu nhập nêu trên, quy định tại câu cuối, mục 2, Điều §9 Luật lưu trú. Trong trường hợp đó, nếu đã có thời gian lao động đóng bảo hiểm hưu trí bắt buộc, sẽ được hưởng hưu trí mất sức lao động.

- Để hưởng lương hưu trí, biểu mẫu, hướng dẫn kê khai và đệ đơn tại Cơ quan bảo hiểm hưu trí Đức (Deutsche Rentenversicherung), nơi điạ phương mình cư ngụ. Nếu chưa đủ sống, có thể đệ đơn xin thêm trợ cấp xã hội (Sozialhilfe) tại Ủy ban huyện, Sở xã hội thành phố. Hartz IV chỉ cấp cho những người còn sức lao động nhưng thu nhập không trang trải đủ cuộc sống, không cấp cho người mất sức lao động.

- Trong mọi trường hợp, theo luật hiện hành, những trường hợp như người hỏi trên, không bị trục xuất về nước, nếu chỉ vì không bảo đảm được cuộc sống.

Đức Việt Online