QUẢNG BÁ VĂN HÓA VIỆT, CỦNG CỐ QUAN HỆ VIỆT NAM - BA LAN TẠI SỰ KIỆN NGÀY VIỆT NAM TẠI THÀNH PHỐ LODZ

Sự kiện là dịp để cộng đồng người Việt tại Ba Lan thể hiện tình yêu quê hương đất nước, tự hào gìn giữ và lan tỏa di sản văn hóa dân tộc.

“Ngày Việt Nam tại Fuzja” diễn ra sôi nổi tại thành phố Lodz, Ba Lan vào ngày 21/9/2025. Sự kiện do Trung tâm Đối thoại Lodz phối hợp với Bảo tàng Châu Á - Thái Bình Dương, Hội người Việt Nam tại Ba Lan, Trung tâm Văn hóa Việt Ba, Nhà hàng Lodz Lily Tran và nghệ sĩ Kinga Nguyen tổ chức, dưới sự bảo trợ của Bộ Văn hóa và Di sản Quốc gia Ba Lan cùng chính quyền thành phố Lodz.

Tham dự sự kiện có Đại sứ Việt Nam tại Ba Lan Hà Hoàng Hải, Phó Chủ tịch thành phố Lodz Adam Pustelnik cùng đại diện nhiều cơ quan, tổ chức và đông đảo bạn bè quốc tế.

Phát biểu tại lễ khai mạc, Đại sứ Hà Hoàng Hải nhấn mạnh Việt Nam và Ba Lan là hai quốc gia có nhiều điểm tương đồng, gắn bó bởi tình hữu nghị truyền thống bền chặt. Việc tổ chức “Ngày Việt Nam tại Fuzja” là dịp để giới thiệu vẻ đẹp văn hóa Việt Nam tới nhân dân Ba Lan và du khách quốc tế, tăng cường sự hiểu biết, củng cố quan hệ hợp tác song phương.

Các tiết mục nghệ thuật truyền thống Việt Nam đã mang đến nhiều cảm xúc cho khán giả Ba Lan. Tiếng đàn bầu, đàn tranh, cùng những làn điệu dân ca quan họ, chèo, ca trù được nghệ sĩ Việt kiều và nghệ sĩ Ba Lan yêu mến văn hóa Việt trình diễn đã tạo nên một bức tranh âm nhạc giao thoa Đông – Tây độc đáo. Nhiều khán giả Ba Lan bày tỏ sự ngưỡng mộ trước sự tinh tế, sâu lắng của âm nhạc Việt Nam, coi đây là nhịp cầu kết nối hai nền văn hóa.

Ẩm thực cũng là điểm nhấn nổi bật của sự kiện. Khách tham quan được thưởng thức các món ăn, như: phở, nem rán, bún chả, bánh mì Việt Nam, những món ăn đã trở thành thương hiệu trong bản đồ ẩm thực thế giới.

Ngoài ra, triển lãm ảnh và gian trưng bày thủ công mỹ nghệ đã giới thiệu những nét đẹp của đất nước, con người Việt Nam: từ phố cổ Hà Nội, làng quê Bắc Bộ đến vịnh Hạ Long, Hội An, Huế, các tỉnh miền Tây. Những bức ảnh giàu tính nghệ thuật cùng các sản phẩm thủ công tinh xảo, như: nón lá, tranh sơn mài, thổ cẩm đã thu hút đông đảo khách tham quan, khơi gợi sự tò mò và yêu thích văn hóa Việt.

Phó Chủ tịch thành phố Lodz Adam Pustelnik đánh giá cao nỗ lực của cộng đồng người Việt tại Ba Lan trong việc duy trì và quảng bá bản sắc dân tộc. Ông nhấn mạnh “Ngày Việt Nam tại Fuzja” đã góp phần làm phong phú đời sống văn hóa của thành phố Lodz, đồng thời, mở ra những cơ hội hợp tác mới trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục và du lịch giữa hai quốc gia.

Sự kiện cũng là dịp để cộng đồng người Việt tại Ba Lan thể hiện tình yêu quê hương đất nước, tự hào gìn giữ và lan tỏa di sản văn hóa dân tộc.

LAO ĐỘNG VIỆT BỐI RỐI KHI CHỈ VIỆC VỨT RÁC CŨNG TI TỈ QUY TẮC Ở NHẬT

Mới sang Nhật, chị Diệu Anh chắc mẩm yên tâm khi vứt bỏ rác với hai loại túi khác nhau, nhưng hôm sau cảnh sát gõ cửa giải thích tận 30 phút về quy định phân loại.

Bị cảnh sát gõ cửa vì vứt rác

Vốn có thói quen phân loại rác từ khi còn sống ở Việt Nam, chị Lê Diệu Anh, 35 tuổi, vẫn qua trải nghiệm khó quên với việc vứt rác trong những ngày đầu đến Nhật Bản.

"Ban đầu tôi chỉ biết là người Nhật rất quy củ trong việc phân loại rác thôi, chứ không biết chi tiết thế nào. Ở Việt Nam tôi cũng vẫn phân loại rác, như hữu cơ và vô cơ. Nhưng ở Nhật, việc này không đơn giản vậy", chị nói.

Ngày đầu đi đổ rác, chị Diệu Anh chuẩn bị hai túi: một túi đựng đồ nhựa, một túi chứa thức ăn thừa. Nghĩ rằng như thế là đúng quy trình, chị yên tâm mang rác ra điểm tập kết. Ai ngờ ngay hôm sau, bất ngờ có hai cảnh sát đến bấm chuông nhà chị.

"Họ đã dành tới 30 phút để giải thích cho tôi, không chỉ về quy tắc và quy trình vứt rác, mà còn nói rõ lý do đằng sau những yêu cầu khắt khe đưa ra. Khi đó tôi mới biết, mỗi loại rác đều có lịch đổ riêng: nơi tôi ở, rác đốt cháy có thể vứt vào thứ 3, còn rác không cháy được là thứ 6. Thời gian đầu, tôi thấy chuyện này rất phiền phức, không hiểu vì sao chỉ có đổ rác mà rườm rà đến vậy", chị nhớ lại.

Rác cũng cần làm sạch trước khi vứt bỏ

Không chỉ dừng ở chuyện phân loại, phân ngày đổ rác, người dân còn phải xử lý rác trước khi đem đi. Chị Diệu Anh kể lại một tình huống vừa bất ngờ vừa xấu hổ đã trải qua.

"Hôm đó tôi ăn mì hộp. Ăn xong thì trong hộp vẫn còn dính dầu mỡ và một ít nước cặn ở dưới. Tôi nghĩ đó là rác nhựa, nên bỏ vào túi rác nhựa thôi. Nhưng hôm sau tôi được thông báo rác của mình không được xử lý, vì hộp còn ướt, không thể tái chế. Người ta giải thích rằng đồ nhựa là rác tái chế, phải xé nhãn mác, rửa sạch, để khô, tháo nắp, bóp dẹp… Nếu không thì vừa khó xử lý vừa thu hút côn trùng", chị nói.

Từ cảm giác ức chế ban đầu, chị dần nhận ra ý nghĩa của ti tỉ các quy tắc đó.

"Tôi thực sự ngạc nhiên khi thấy việc phân loại rác đã trở thành thói quen tự nhiên của tất cả người Nhật. Họ kiên nhẫn và tỉ mỉ trong từng hành động thường ngày, chứ không phải làm theo một khẩu hiệu hình thức nào đó.

Dần dần, với tôi, việc rửa sạch, lau khô, phân loại rác trước khi vứt bỏ cũng không còn quá phiền toái, mất nhiều thời gian nữa. Giờ đây, nếu không làm đúng quy trình, tôi lại thấy bứt rứt. Bởi mỗi người góp một chút công sức thì việc xử lý cả núi rác của cộng đồng, của đất nước mới trở nên nhẹ nhàng, hiệu quả", chị chia sẻ.

Vứt bỏ một chiếc vali phải tháo tung từng bộ phận

Sống ở Nhật 5 năm, anh Phan Văn Thịnh (30 tuổi) thừa nhận, điều khiến anh căng thẳng nhất trong sinh hoạt hàng ngày chính là mỗi lần phải xử lý rác cồng kềnh.

"Rác sinh hoạt hằng ngày thì không có gì khó, chỉ vài tháng là tôi đã quen cách thức xử lý. Nhưng với những món đồ lớn như vali thì thực sự phiền. Nhà chật, mua chiếc vali mới thì phải bỏ cái cũ. Ban đầu tôi cứ tưởng đó là rác tái chế nên mang đi vứt như bình thường, ai ngờ lại bị thông báo là làm sai quy định", anh kể.

Khi tìm hiểu, anh mới biết vali được xếp vào nhóm rác cồng kềnh, muốn vứt phải đăng ký trước với địa phương, trả phí, rồi chờ ngày thu gom. Thế nhưng ngay cả khi đã đăng ký, chấp nhận chi trả tiền, việc vẫn chưa xong xuôi.

"Khi tôi mang vali ra cơ sở xử lý, người ta lại bảo chưa thể nhận. Vì vali có phần vỏ cháy được, còn tay cầm và thanh bên trong làm bằng kim loại, khác chất liệu. Thế là tôi phải mang vali về tháo tung, tách riêng phần vỏ và phần kim loại. Hôm sau đem vỏ đi mới được xử lý, còn tay cầm thì phải giữ lại, chờ vứt bỏ vào hôm khác, và lại phải đăng ký trước với bên thu gom", anh kể.

Trải qua tình huống này, anh Thịnh không khỏi thở dài: "Thực sự phiền phức. Nhưng ở đâu lâu thì cũng quen dần. Phiền vẫn phiền nhưng không còn là cảm giác khó chịu, bất lực như những ngày đầu. Tôi hiểu vì sao người ta lại phải làm chặt chẽ đến thế".

Những câu chuyện của chị Diệu Anh và anh Thịnh chỉ là hai trong số vô vàn trải nghiệm dở khóc dở cười của người lao động Việt khi sang Nhật. Dù có ở Nhật nhiều năm, đa phần người Việt chung nhận xét, quy tắc vứt rác nơi đây nổi tiếng khắt khe và chi tiết đến mức khó tưởng tượng.

VIỆT KIỀU VỀ NƯỚC ĐI DƯỠNG LÃO

7h30 sáng, bà Thu Hà, Việt kiều Mỹ 67 tuổi, tự gọi xe "đi lớp" - cách gọi vui của bà về trung tâm dưỡng lão cách nhà 7 km.

Đã 5 tháng nay, bà cùng hơn 10 người cao tuổi khác trong trung tâm tham gia khóa trị liệu để giảm nhẹ bệnh khớp. Họ chuyền bóng, nâng theo nhịp, tay chân vận động nhẹ nhàng, xen kẽ những động tác thở sâu.

Sau bài tập, bà ngồi trò chuyện với những bạn già rồi ăn trưa. Buổi chiều là thời gian cho lớp học vẽ và khiêu vũ. Ngày "đi lớp" của bà kết thúc trong bồn ngâm thảo dược. "17h tôi trở về nhà với cơ thể nhẹ nhõm, tinh thần khoan khoái", bà Hà nói.

Cuộc sống của bà hiện tại vui vẻ hơn nhiều so với những ngày còn ở Mỹ. Hơn chục năm định cư bà vẫn không thể hòa nhập với cuộc sống xứ người. Vợ chồng con trai bận rộn với tiệm nail và salon tóc, mỗi ngày chỉ có thể trò chuyện cùng mẹ dăm ba câu buổi tối. Nỗi cô đơn và nhớ quê trong bà càng dày thêm sau khi chồng qua đời 7 năm trước.

Năm 2024, bà Hà quyết định về nước, sống cùng cháu họ trong ngôi nhà cũ ở phường Chợ Lớn, TP HCM. Mấy tháng đầu bà sống lủi thủi, ít bạn bè. Con gái ở Thụy Sĩ lo mẹ trầm cảm nên tìm hiểu các mô hình dành cho người cao tuổi. Bà Hà vẫn đủ sức khỏe, tự lo được cho mình nên không cần đến viện dưỡng lão toàn thời gian. Mô hình trung tâm bán trú sáng đi, chiều về trở thành lựa chọn lý tưởng.

Sau ba tuần ở trung tâm, bà Hà đã có thêm hai người bạn thân. Căn bệnh đau khớp lâu năm cũng dịu đi. Sau 5 tháng đi dưỡng lão bán trú, bà "không còn thấy khoảnh khắc nào nhàm chán".

Câu chuyện của bà Hà phản ánh nhu cầu ngày càng lớn của Việt kiều cao tuổi. Theo ông Peter Hồng, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài, có khoảng 5,5 triệu người Việt đang sinh sống khắp thế giới, trong đó hơn 20% đã hoặc sắp đến tuổi hưu. Phần lớn bày tỏ mong muốn trở lại Việt Nam để sinh sống, đầu tư, gắn bó với cội nguồn. Tại Australia, theo một khảo sát nội bộ của Hiệp hội khoảng 170.000 trong tổng số 350.000 Việt kiều mong muốn hồi hương khi về già.

Bà Doãn Thị Ngọc, thạc sĩ ngành Công Tác Xã hội, ĐH West Virginia (Mỹ), chỉ ra ba lý do nhiều Việt kiều lựa chọn trở về Việt Nam ở tuổi xế chiều.

Thứ nhất là tâm lý "lá rụng về cội", khao khát được nói tiếng mẹ đẻ, ăn món quê, sống trong cộng đồng cùng văn hóa. Thứ hai, Việt Nam ngày càng phát triển với hạ tầng, tiện ích và nếp sống hiện đại trong khi chi phí sinh hoạt rẻ so với ở nước ngoài.

Thứ ba, chi phí y tế, đặc biệt với các bệnh mãn tính, ở nước ngoài rất lớn dù có bảo hiểm. Tại Việt Nam, nhiều dịch vụ y tế chuyên sâu có chi phí thấp và dễ tiếp cận hơn.

"Văn hóa hiếu đạo, sự tôn trọng người lớn tuổi ở Việt Nam là điểm mạnh. Nhiều Việt kiều khao khát cảm giác có vai trò trong gia đình, được con cháu lắng nghe, trân trọng", bà Ngọc nói.

Ban đầu, vợ chồng bà Nancy Hồng, 73 tuổi và ông Kiến Tường, 78 tuổi, không có kế hoạch vào viện dưỡng lão ở Việt Nam. Họ định cư ở Mỹ từ năm 1978. Sau khi nghỉ hưu, ông bà thường xuyên về nước thăm người thân.

Cuối 2024, trong một chuyến về Việt Nam, bệnh Parkinson của ông Tường bất ngờ trở nặng. Ông mất dần khả năng đi lại. Với tình trạng này, nếu ở Mỹ ông phải vào viện dưỡng lão với mức phí 8.000 USD mỗi tháng. Sau khi cân nhắc vợ chồng ông quyết định ở lại Việt Nam. Họ chọn một trung tâm ở Thủ Đức, có phòng riêng và người phục vụ, chi phí khoảng 20 triệu đồng một tháng.

"Không khí nơi đây như một đại gia đình với 50 cụ cao tuổi, các cháu nhân viên còn gọi chúng tôi là ba, má", bà Hồng kể.

Chuyên gia Doãn Thị Ngọc nhìn nhận làn sóng hồi hương này không chỉ mang ý nghĩa tình cảm mà còn mở ra cơ hội kinh tế, tạo việc làm cho đội ngũ chăm sóc liên ngành, thậm chí có tiềm năng thu hút khách nước ngoài.

"Đây là cơ hội để Việt Nam chứng minh là quốc gia có chất lượng sống tốt, thay vì chỉ được biết đến là nước xuất khẩu lao động", bà nói.

Xu hướng này cũng thúc đẩy chính phủ xây dựng chính sách chăm sóc người cao tuổi đa dạng hơn, từ bán trú, ngắn hạn đến dài hạn, đồng thời nâng chuẩn dịch vụ dưỡng lão và hoàn thiện hệ thống bảo hiểm y tế - xã hội.

Bà Trần Thị Thúy Nga, giám đốc một trung tâm dưỡng lão ở Hà Nội, cho biết đã chăm sóc hơn 10 cụ là Việt kiều. Phần lớn có điều kiện kinh tế tốt nhưng vì sức khỏe, hoàn cảnh hoặc không thích nghi được ở nước ngoài nên về Việt Nam.

Một trong số đó là bà Nguyễn Thị Hoàn, Việt kiều Czech. Năm 2018, bà được hai con gái đón sang để phụng dưỡng, dự định sẽ ở đó tới hết đời. Nhưng cuối năm 2023, bà bị tai biến, phải nhập viện. Khó khăn khi giao tiếp với bác sĩ, cộng thêm phác đồ điều trị chỉ dựa vào thuốc tây, không có vật lý trị liệu khiến tình trạng không cải thiện. Sau nửa tháng nằm viện và ba tháng điều trị tại nhà, bà vẫn bất động trên giường. "Mỗi ngày nhìn trời xám xịt ngoài cửa sổ mà chẳng có can thiệp gì, chỉ uống vài viên thuốc, tôi nóng ruột vô cùng", bà nhớ lại.

Tháng 3/2024, bà quyết định hồi hương và chọn một viện dưỡng lão tại Lĩnh Nam, Hà Nội. Nhờ trị liệu và sự chăm sóc của các điều dưỡng và nhân viên công tác xã hội, nay bà đã có thể ngồi dậy, ăn uống bình thường, chỉ còn việc đi lại vẫn khó khăn.

"Có lúc tôi chạnh lòng vì phụ thuộc vào người khác và xa con xa cháu", bà trải lòng. "Nhưng tôi tự nhủ ít nhất ở đây mình được chủ động muốn ăn gì, nói chuyện với ai, chữa bệnh ra sao cũng được đáp ứng", bà nói.

Nguồn: VTV4; Dân Trí; Vnexpress