Trường hợp điển hình

H. một người Việt Nam 29 tuổi, vì nhập cư vào Đức không có giấy phép cư trú nên nằm trong diện chờ trục xuất. Nhưng rất may, sau khi Phòng Thủ công, Mỹ nghệ Handwerkskammer Leipzig thương lượng với Sở Ngoại kiều Leipzig, H. được làm thủ tục để hợp pháp hóa ở lại Đức. Vấn đề này liên quan tới khả năng hòa nhập của người nhập cư như H. Trình độ tay nghề được chứng minh, trong khi địa phương đang thực sự thiếu lao động lành nghề, cần lao động có tay nghề nhập cư

Thay đổi thủ tục nhập cư nhanh chóng và hiệu quả

Tại Sở ngoại kiều Leipzig, ngày 01.03.2020 Đạo luật Nhập cư Lao động lành nghề Fachkräfteeinwanderungsgesetz có hiệu lực. Áp dụng luật này nhằm hỗ trợ cho quá trình nhập cư, xin thị thực đã dễ dàng hơn nhiều so với trước đó. Bằng cách này, có thể ngăn chặn việc trục xuất những lao động lành nghề đang cần ở Đức, những người như H, nhập cảnh trái phép được phép ở lại vùng này làm việc.

Nhờ thủ tục mới, nên Sở Ngoai kiều và chủ lao động hợp tác chặt chẽ hiệu quả hơn trước nhiều. Theo Sở Ngoại kiều, các quy trình xử lí thủ tục được gói gọn trong một gói tổng hợp về thủ tục. Kết quả từ tháng 03.2020 đến tháng 05.2024, Sở Ngoại kiều Leipzig cùng các doanh nghiệp đã xử lí xong 483 hồ sơ tuyển dụng người nước ngoài làm việc tại Leipzig.

Kết quả thành công ngoài mong đợi. Lần cuối cùng Sở Ngoại kiều trục xuất một người Việt Nam về nước xảy ra vào năm 2020. Trong những năm sau đó, chính quyền ra lệnh trục xuất gần 100 trường hợp nhưng rốt cuộc đình chỉ, được cho phép ở lại, nhờ có tay nghề được doanh nghiệp Đức đề nghị làm việc tại doanh nghiệp họ.

Thủ tục nhập cảnh vào Đức phải hợp pháp

Bất cứ ai không có giấy phép cư trú theo luật định đều phải rời khỏi nước Đức. Các cơ quan ngoại kiều cho biết, để có được giấy phép đó, thì chỉ mỗi có bằng cấp chuyên môn và được doanh nghiệp nhận làm việc chưa đủ. Điều kiện tiếp theo là phải thực hiện ngược trở lại quy trình nhập cảnh hợp pháp, mà trước đây nhập cư không thực hiện nên bị coi là bất hợp pháp. Nói cách khác, cần tái hợp pháp quy trình nhập cư sau khi đáp ứng 2 điều kiện tiên quyết trên, tức có bằng cấp và có nơi tiếp nhận vào làm việc.

Trường hợp H chính là tái hợp pháp hóa quy trình nhập cảnh. H. được ở lại Đức với sự hỗ trợ của Phòng Thủ công Mỹ nghệ Leipzig và người chủ nhận H vào làm việc theo thủ tục như sau. H phải tự nguyện hồi hương. Nhưng khác với hồi hương do bị trục xuất, H, được cấp sẵn tất cả thủ tục giấy tờ pháp lí để nhập cảnh vào Đức trở lại theo con đường chính thức. Trong đó có giấy chấp thuận trước của Sở Ngoại kiều đồng ý cho nhập cảnh. Theo Sở Ngoại kiều Leipzig, điều đó sẽ đẩy nhanh quá trình xin cấp thị thực vào Đức, không cần khâu kiểm tra xét duyệt. H. về tới Hà Nội nhanh chóng tìm đến đại sứ quán Đức ở Hà Nội, xin cấp thị thực vi sa vào Đức một cách dễ dàng. Sau khi nhập cảnh trở lại, H. đệ đơn xin giấy phép cư trú lâu dài.

Thủ tục tái nhập cư cho H trở thành kinh nghiệm gọi là tăng tốc thủ tục nhập cư

Theo Phòng Thủ công mỹ nghệ Leipzig, kết quả tái nhập cư thành công của H được coi là hình mẫu cho cả Sachsen và hiệp định nhập cư công nhân lành nghề được ký kết giữa Sachsen và Việt Nam, cũng như các nước khác trong năm qua. Hiệp định này, được ủng hộ bởi các nhà chính trị, các doanh nghiệp, công đoàn và hiệp hội điều dưỡng, để tuyển dụng lao động có tay nghề ở nước ngoài, đặc biệt từ Việt Nam, Trung Á, Brazil, Ai Cập và Ấn Độ.

Phòng Thủ công Mỹ nghệ Leipzig cho biết, cộng đồng người Việt Nam ở Leipzig rất mạnh. Các sự kiện hoạt động của cộng đồng người Việt ở đây rất nổi bật lan truyền khắp nơi, đồng thời đáng giá ca ngợi Sở Ngoại kiều Leipzig đã phản ứng nhanh chóng và luôn quan tâm đến lợi ích của người sử dụng lao động khi thực hiện Đạo luật Nhập cư có tay nghề.

Tình hình tiểu bang Sachsen

Theo Bộ Nội vụ Sachsen, trong năm 2022, tổng cộng có bảy người Việt Nam bị trục xuất về nước. Năm 2023 có 17 người. Và trong năm nay, tới thời điểm này chỉ có 4 người. Đồng thời, Bộ nói rằng tất cả các cơ quan ngoại kiều sẽ thực hiện thủ tục cấp tốc cho người lao động có tay nghề cao nếu người sử dụng lao động yêu cầu điều này. Về cơ bản, tiểu bang đã có những kinh nghiệm tốt về thủ tục này.

Lao động người Việt ở Sachsen

Theo Bộ Lao động Sachsen, hiện có 4.460 người Việt Nam lao động có đóng góp an sinh xã hội, tức làm việc toàn phần hoặc bán phần. Xét về quốc tịch, số lượng người Việt đứng ở vị trí thứ sáu, trong tổng số người nước ngoài ở Đức. Hầu hết lao động nước ngoài đến từ Ba Lan, Cộng hòa Séc và Romania, tiếp theo là người Syria và Ukraine. Có 493 công dân Việt Nam đăng ký thất nghiệp.

Về du học nghề, trong số 4.600 du học nghề ở Sachsen hiện nay, người Việt chiếm đông nhất với 1.300 học viên. Trong 5 năm qua, số lượng của họ đã tăng gấp ba lần.

Trong số tất cả các thành phố Sachsen, số lượng người Việt Nam có việc làm nhiều nhất ở Leipzig với 1.253 người trên tổng số toàn tiểu bang 4.560. Họ làm việc trong ngành ăn uống (47%), dịch vụ xã hội (16%), thương mại (10%) và sản xuất (8%).

Ngành nghề

Các du học nghề Việt Nam hầu hết hoàn thành chương trình học nghề trong ngành ăn uống (50%) và tại nhà và cơ sở chăm sóc (30%).

Khi được hỏi, Bộ Kinh tế Sachsen cho biết Sachsen cần nhập cư vào thị trường lao động, đặc biệt là lao động có tay nghề cao. Nếu không, sự phát triển kinh tế tích cực sẽ không thể tiếp tục. Và nhiều dịch vụ xã hội như chăm sóc sức khỏe và hệ thống y tế không còn được cung cấp nữa.

Chính sách Sachsen

Bộ trưởng Kinh tế Martin Dulig đánh giá tích cực quá trình tăng tốc nhập cư công nhân lành nghề. Theo ông, những người lao động nhập cư cần được biết về các lựa chọn khác nhau để cải thiện triển vọng ở lại Đức và được hỗ trợ trong việc sử dụng các lựa chọn này.

Về nguyên tắc, việc nhập cảnh vào lãnh thổ Đức với mục đích lao động chỉ nên diễn ra thông qua con đường hợp pháp với thị thực phù hợp.

Do đó, sẽ tốt hơn nếu tạo ra các cơ hội đa dạng về nhập cư làm việc và các thủ tục dành cho người lao động có tay nghề được thiết lập nhằm phục vụ cho mục đích trên được quảng bá tốt hơn ngay từ nước ngoài. Và con đường nhập cư thông qua tị nạn là sai lầm.

Đức Việt Online