Rắc rối bên trong "trái tim" chương trình tỷ USD đưa ngành sản xuất của Mỹ trở lại

(Ảnh minh họa).

Nhà máy vi mạch Phoenix - trung tâm trong chương trình sản xuất công nghệ cao trị giá 52,7 tỷ USD của Mỹ - đang gặp khó khăn để đưa vào hoạt động.

"Trái tim" chương trình sản xuất trị giá 50 tỷ USD

Tháng 12/2022, đứng trước lá cờ Mỹ và biểu ngữ lớn ghi “Tương lai được tạo ra ở Mỹ Phoenix, AZ”, Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu trước công nhân, những người ủng hộ và giới truyền thông: “Các bạn, ngành sản xuất của Mỹ đã trở lại”.

Tổng thống Mỹ đã ký Đạo luật Khoa học và Chips, bao gồm 52,7 tỷ USD cho các khoản vay, trợ cấp và các ưu đãi khác cũng như hàng tỷ USD tín dụng thuế cho các nhà sản xuất sản xuất chip ở Mỹ vào tháng 8/2022.

Chip bán dẫn là thành phần thiết yếu của máy tính, điện thoại thông minh và các thiết bị điện tử khác, và đại dịch Covid-19 xảy ra đã cho thấy Mỹ trở nên dễ bị tổn thương như thế nào trước nguồn cung từ chip nhập khẩu.

Chỉ khoảng 12% chip bán dẫn được sản xuất tại Mỹ, giảm từ mức 37% vào năm 1990. Việc thúc đẩy sản xuất của Mỹ sẽ tạo thêm hàng nghìn việc làm cũng như đảm bảo nguồn cung của Mỹ.

Dự án Arizona là đầu tàu trong nỗ lực của tổng thống nhằm quảng bá tác dụng của luật và số tiền 40 tỷ USD mà hãng TSMC - nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới ở đảo Đài Loan (Trung Quốc) - hứa hẹn rót vào nhà máy sản xuất chip là một trong những khoản đầu tư từ bên ngoài lớn nhất từ trước đến nay ở Arizona nói riêng và trên cả nước Mỹ nói chung.

Cơ sở sản xuất chất bán dẫn Phoenix là một công trình quy mô lớn, bao gồm hai cơ sở sản xuất. Hoạt động xây dựng dự kiến sẽ tạo ra 21.000 việc làm trong lĩnh vực xây dựng.

8 tháng sau khi khởi công, nhà máy vi mạch Phoenix - trung tâm trong chương trình sản xuất công nghệ cao trị giá 52,7 tỷ USD của Mỹ - đang gặp khó khăn để đưa vào hoạt động.

Kế hoạch ban đầu là nhà máy sẽ mở cửa vào cuối năm 2024, nhưng trong cuộc gọi báo cáo thu nhập vào tháng 7 năm nay, công ty cho biết kế hoạch này có thể sẽ bị lùi lại đến năm 2025.

Tranh cãi xung quanh dự án 

Chủ sở hữu nhà máy Công ty sản xuất chất bán dẫn Đài Loan (TSMC), nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới, giải thích nguyên nhân của tình trạng trên do thiếu lao động lành nghề.

Chủ tịch TSMC Mark Liu cho biết, dự án hiện đang bước vào giai đoạn quan trọng trong việc xử lý và lắp đặt các thiết bị chuyên dụng và tiên tiến nhất.

“Tuy nhiên, chúng tôi đang gặp phải những thách thức nhất định vì không có đủ số lượng công nhân lành nghề có chuyên môn cần thiết để lắp đặt thiết bị trong cơ sở cấp bán dẫn", ông Liu nói thêm.

Liu cho biết công ty đã lên kế hoạch đưa việc xây dựng trở lại đúng hướng bằng cách "cử các kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm từ Đài Loan đến đào tạo công nhân lành nghề địa phương trong một thời gian ngắn".

TSMC đang cố gắng đẩy nhanh quá trình cấp thị thực cho 500 công nhân Đài Loan, theo The Guardian.

Trong khi đó, các công đoàn tại Mỹ cáo buộc TSMC dùng nguyên nhân này như một cái cớ để thuê lao động rẻ hơn từ bên ngoài nước Mỹ. Trong khi một số khác chỉ ra vấn đề an toàn tại nhà máy.

Arizona Pipe Trades 469 Union, một liên đoàn lao động cho biết họ đại diện cho hơn 4.000 thợ lắp đặt đường ống, thợ ống nước, thợ hàn và kỹ thuật viên HVAC, đã bắt đầu kiến nghị kêu gọi các nhà lập pháp từ chối các thị thực này.

Cho rằng TSMC được hưởng hàng tỷ USD tiền trợ cấp của Mỹ thông qua Đạo luật CHIPS, công đoàn cho rằng việc làm của người Mỹ nên được ưu tiên.

“Việc thay thế công nhân xây dựng của Arizona bằng công nhân xây dựng nước ngoài trực tiếp mâu thuẫn với mục đích mà Đạo luật CHIPS được ban hành – nhằm tạo việc làm cho công nhân Mỹ", bản kiến nghị viết.

Tuy nhiên, TSMC vẫn khẳng định rằng công nhân từ đảo Đài Loan đến sẽ không phải là mối đe dọa đối với bất kỳ việc làm nào ở Mỹ và họ sẽ chỉ hỗ trợ quá trình xây dựng.

TSMC cho biết bất kỳ công nhân Đài Loan nào đến Arizona sẽ chỉ ở lại trong một khoảng thời gian giới hạn và không ảnh hưởng đến 12.000 công nhân thường trực mỗi ngày.

TSMC cũng khẳng định khoản đầu tư của công ty vào Arizona là cơ hội để tạo ra hàng nghìn việc làm được trả lương cao và thúc đẩy sự đổi mới trong bang và trên khắp nước Mỹ.

Bên cạnh đó, một số yếu tố khác đã góp phần làm gia tăng căng thẳng giữa TSMC và công nhân công đoàn. Vào tháng 6, một số công nhân cho biết thương tích và vi phạm an toàn đã xảy ra ở công trường xây dựng.

TMSC đã phủ nhận những cáo buộc này và khẳng định cam kết sâu sắc về an toàn tại nơi làm việc trong quá trình vận hành tất cả các cơ sở, bao gồm cả TSMC Arizona.

Ở bang Arizona, tỷ lệ sự cố về an toàn được ghi nhận thấp hơn gần 80% so với số liệu được báo cáo trên toàn quốc và tỷ lệ sự cố mất thời gian (LTI) của họ thấp hơn gần 96%, công ty cho biết.

Mỹ mở rộng ứng dụng thẻ ID số, từ xác minh độ tuổi đến xin trợ cấp thất nghiệp

Ngày càng nhiều tiểu bang của Mỹ cho phép cư dân chứng minh danh tính của họ bằng giải pháp số. Đây được xem là phương pháp hiện đại hơn so với việc thông tin xác thực vật lý.

Cũng nhờ đó, danh tính số đã được cư dân ứng dụng để mua các sản phẩm giới hạn độ tuổi, đăng ký các phúc lợi chính phủ…

Mặc dù người dân vẫn được yêu cầu mang theo thẻ ID vật lý song nhiều tiểu bang hiện đang triển khai cho phép người dân sử dụng giấy phép lái xe di động và thẻ căn cước số để thay thế cho các giấy tờ truyền thống. Quá trình này dường như đang kiểm tra sự nhiệt tình của doanh nghiệp (DN) và sự sẵn lòng của công chúng trong việc chấp nhận phương pháp xác minh số trong phạm vi tương tác rộng hơn.

Một trong những ứng dụng được chấp nhận rộng rãi nhất hiện nay là tại các sân bay. Nhiều sân bay ở Mỹ đã cho phép khách du lịch đi qua các trạm kiểm soát an ninh bằng giấy phép lái xe di động được lưu trên điện thoại của họ. Cục Quản lý An ninh Giao thông Vận tải liên bang hiện chấp nhận ID di động từ California, Iowa và 4 tiểu bang khác tại hơn 20 sân bay trên toàn quốc.

Các bang tại Mỹ đang thử nghiệm nhiều trường hợp khác ứng dụng danh tính số. Chẳng hạn, giấy phép lái xe di động mới của California còn có khả năng xác minh độ tuổi người dùng khi thanh toán ở một số địa điểm bán lẻ nhất định.

Theo người phát ngôn của văn phòng Bộ trưởng Ngoại giao Mississippi, khi một cử tri bước vào một địa điểm bỏ phiếu ở Mississippi, họ có thể xuất trình giấy phép lái xe phiên bản số. Trong khi đó, cư dân Louisiana có thể nộp đơn xin hỗ trợ tài chính khẩn cấp từ chính phủ bằng cách sử dụng xác minh danh tính số.

Các tiểu bang đã ủng hộ giấy phép lái xe di động có khả năng chống gian lận và bảo vệ quyền riêng tư tốt hơn so với cách xác thực thông tin truyền thống. Điều này mang lại sự tiện lợi hơn, không cần phải giao thẻ ID cho nhà chức trách.

Những trường hợp thực tế sử dụng các thông tin xác thực này cho đến nay chủ yếu tập trung vào việc kiểm tra danh tính cá nhân. Những người ủng hộ danh tính số đã kêu gọi các tiểu bang ưu tiên xác thực thông tin bằng trực tuyến. Dù vậy, những người ủng hộ quyền riêng tư đã cảnh báo về khả năng để lại dấu vết số, tiết lộ địa điểm và thời điểm xuất trình ID số.

Xác minh danh tính số được ứng dụng vào nhiều trường hợp

Một trong những thách thức quan trọng mà các quốc gia sẽ phải đối mặt khi mở rộng phạm vi tiếp cận của công nghệ nhận dạng số là đảm bảo giải pháp này không trở thành rào cản với những cá nhân còn chưa được tiếp cận với smartphone hoặc hoặc gặp khó khăn khi điều hướng kiểm tra ID trực tuyến.

Lisa Shoemaker, Phó chủ tịch quan hệ doanh nghiệp phụ trách hoạt động kinh doanh bảo mật và nhận dạng của Idemia ở Bắc Mỹ, cho biết việc mở rộng phạm vi sử dụng ID số có thể yêu cầu “những thay đổi về mặt pháp lý” ở một số bang.

Công ty có trụ sở chính tại Pháp, chuyên trách củng cố cơ sở hạ tầng để cấp phần lớn giấy phép lái xe hoặc các loại thẻ căn cước khác ở Mỹ. Công ty đã làm việc với một số tiểu bang để phát triển ID di động của họ dưới dạng một ứng dụng độc lập hoặc dưới dạng thông tin xác thực ảo được lưu trữ trong ví số của Apple, Google. Các tập đoàn công nghệ gần đây đã thêm chức năng lưu trữ ID số trong ứng dụng ví của mình.

Kể từ cuối năm 2020, ứng dụng ID di động của Louisiana đã được coi là tương đương về mặt pháp lý với giấy phép thực tế hoặc thẻ căn cước tiểu bang, cho phép cảnh sát tiểu bang chấp nhận ứng dụng này thay cho thẻ vật lý hoặc cho mục đích xác minh độ tuổi.

Ứng dụng LA Wallet của tiểu bang cũng có thể lưu giữ giấy phép săn bắn, câu cá cũng như hồ sơ tiêm chủng. Khi xảy ra thảm họa do tiểu bang tuyên bố, chẳng hạn như bão, cư dân có thu nhập thấp ở Louisiana có thể sử dụng ứng dụng này làm bằng chứng nhận dạng để nộp đơn xin hỗ trợ tài chính nuôi sống gia đình họ.

Đối với các doanh nghiệp (DN) muốn ứng dụng thông tin xác thực số, họ có thể phải tích hợp công nghệ đọc ID vào hệ thống điểm bán hàng, ứng dụng hoặc cửa hàng trực tuyến.

Bộ Giao thông vận tải của Iowa đã liên hệ với các DN để giải thích cách chấp nhận ID di động của tiểu bang. Cho đến nay, hơn 5.500 người dân Iowa đã tải xuống phiên bản di động ID của họ.

Toni Smith, người quản lý chương trình của Iowa Mobile ID, cho biết trong một email: “Mặc dù chúng tôi không tạo ra cơ sở hạ tầng hoặc công cụ xác minh trình đọc ID di động, nhưng chúng tôi đang giúp người xác minh hiểu các tùy chọn mà họ có sẵn để bắt đầu chấp nhận ID di động”.

Smith cho biết các DN quyết định chấp nhận Iowa Mobile ID sẽ phải triển khai nó vào quy trình kinh doanh của mình.

Ứng dụng ID số để xác nhận độ tuổi

Một số tiểu bang đang chuyển sang sử dụng ID số cho mục đích xác minh độ tuổi, để kiểm tra quyền truy cập của người dân vào các sản phẩm hoặc dịch vụ bị hạn chế.

Để tuân thủ luật xác minh độ tuổi mới ở Louisiana hạn chế trẻ vị thành niên truy cập vào nội dung người lớn trên Internet, người lớn truy cập trang web khiêu dâm phải sử dụng ID di động trực tuyến để chứng minh họ đủ điều kiện.

ID di động mới ra mắt của California sẽ cho phép người dùng mua bia hoặc các sản phẩm giới hạn độ tuổi khác. Họ sẽ phải tải xuống ứng dụng ví DMV của tiểu bang và thiết lập giấy phép di động bằng cách chụp ảnh mặt trước và mặt sau giấy tờ tùy thân, sau đó quét khuôn mặt để chứng minh danh tính của họ trùng khớp.

Tính năng TruAge của ứng dụng hoạt động bằng cách lấy ngày sinh của người dùng và một số điểm dữ liệu khác từ giấy phép của họ. Để giữ thông tin an toàn, TruAge mã hóa nó dưới dạng mã thông báo kỹ thuật số ẩn danh. Bằng cách đó, một người có thể xác nhận rằng họ đủ tuổi để mua hàng mà không tiết lộ thông tin cá nhân của mình.

Kyle McKeen, giám đốc điều hành của TruAge, một chuyên gia kỳ cựu trong ngành tiện lợi và cũng là chủ trang trại ở Texas, cho biết: “Chúng tôi không biết bạn là ai. Chúng tôi chỉ biết bạn đã đủ tuổi”.

TruAge hiện có sẵn tại một số cửa hàng và chợ tiện lợi ở California và Texas. Hệ thống này được tài trợ bởi các chuỗi cửa hàng tiện lợi như Wawa và Sheetz, cũng như các nhà sản xuất và phân phối các sản phẩm giới hạn độ tuổi như nhà sản xuất thuốc lá Altria Group Inc. và Juul Labs Inc.

“Không có công nghệ nào phù hợp với mọi người dùng”

Tuy nhiên, xác minh danh tính số khó có thể thay thế hoàn toàn các phương pháp khác để xác nhận một người là chính mình. Oklahoma đã thêm tùy chọn xác minh danh tính trực tiếp mới sau khi ra mắt nền tảng số dành cho những người đang tìm kiếm trợ cấp thất nghiệp của tiểu bang.

Những người dân Oklahoma đã mất việc và muốn nộp đơn xin trợ giúp của chính phủ có thể xác nhận danh tính trực tuyến thông qua một hệ thống có tên VerifyOK kết hợp các ảnh chụp khuôn mặt trực tiếp với giấy tờ tùy thân có ảnh do tiểu bang cấp. Hệ thống hiện không chứa ID di động của tiểu bang, đã được thiết lập trong đại dịch COVID-19 để đối phó với làn sóng yêu cầu trợ cấp thất nghiệp gian lận.

Để thay thế cho việc kiểm tra danh tính trực tuyến, các cá nhân có thể đến văn phòng Ủy ban An ninh việc làm Oklahoma hoặc - đặc biệt đối với những người sống ở khu vực nông thôn - hãy ghé qua bưu điện địa phương. Chương trình do liên bang tài trợ là một phần trong nỗ lực thúc đẩy khả năng tiếp cận công bằng với trợ cấp thất nghiệp trên toàn quốc.

Theo Elizabeth Bynum Sorrell và Ariel Kennan ở Trung tâm đổi mới và tác động xã hội Beeck của Đại học Georgetown, các chương trình phúc lợi công phải đối mặt với những ưu tiên xung đột giữa việc chống gian lận và đảm bảo khả năng tiếp cận công bằng. Sorrell và Kennan chuyên nghiên cứu yêu cầu xác thực số của các cơ quan quản lý các ứng dụng phúc lợi công cộng. Họ ủng hộ việc tạo ra nhiều lựa chọn để người nộp đơn.

Sorrell nói: “Không có công nghệ nào phù hợp với mọi người dùng”.

Các bưu điện trên khắp Hoa Kỳ sẵn sàng đóng góp vào việc xác nhận danh tính của một người khi nộp đơn xin trợ cấp của chính phủ. Arkansas là tiểu bang đầu tiên triển khai cái được gọi là chứng minh trực tiếp các yêu cầu bảo hiểm thất nghiệp tại bưu điện.

Hawaii hiện đang hợp tác với Bộ Lao động Hoa Kỳ và Bưu điện để mở rộng các hình thức nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp trực tuyến và trực tiếp sau các vụ cháy rừng tàn khốc gần đây. Mục tiêu của tiểu bang là giúp những người có nhu cầu nhận được trợ cấp một cách nhanh chóng, bất kể vị trí hoặc khả năng tiếp cận công nghệ của họ.

Khả năng sẽ có 'bóng hồng' liên danh tranh cử với cựu Tổng thống Trump?

(Ảnh minh họa).

Trả lời phỏng vấn chương trình 'Gặp gỡ Báo chí' của Đài NBC News, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump cho hay ông đang thích 'khái niệm' chọn phụ nữ liên danh tranh cử cho cuộc bầu cử năm 2024.

Ông Trump cho hay đến nay vẫn chưa suy nghĩ cặn kẽ về người mà ông sẽ chọn để liên danh tranh cử nếu trở thành ứng viên đại diện đảng Cộng hòa tham gia bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024.

Tuy nhiên, ông thích "khái niệm" có liên danh là nữ giới, theo cuộc phỏng vấn được phát trên Đài NBC New hôm 17.9.

"Phải chăng ông đang thiên về ứng viên nữ?", người điều phối chương trình Kristen Welker đặt câu hỏi.

"Tôi thích khái niệm đó, nhưng chúng tôi sẽ chọn người giỏi nhất", ông Trump. Tuy nhiên, cựu Tổng thống Trump cho hay ông chưa muốn nghĩ quá nhiều về khả năng chọn liên danh vào thời điểm hiện tại.

"Tôi không nghĩ rằng hiện là thời điểm thích hợp. Tôi muốn chiến thắng", ông chia sẻ với người điều phối Welker.

Thống đốc bang Nam Dakota Kristi Noem gần đây đã xuất hiện trên khán đài và ủng hộ ông Trump tranh cử tổng thống tại một sự kiện mít tinh ở tiểu bang này hồi đầu tháng. Điều này làm dấy lên đồn đoán cho rằng bà Noem có thể là ứng viên sáng giá cho vị trí liên danh tranh cử với ông Trump.

Bản thân ông Trump cũng xác nhận nữ thống đốc là ứng viên ông có thể cân nhắc, khen bà là chính khách "tuyệt vời".

Bên cạnh đó, cựu lãnh đạo Mỹ nói rằng ông phản đối việc cho rằng có giới hạn đối với tuổi tác cho nỗ lực tranh cử tổng thống, nhưng ông ủng hộ tiến hành kiểm tra năng lực đối với ứng viên tham gia đường đua vào Nhà Trắng.

Ông Trump cũng xác nhận đã để lại lời nhắn cho ông Joe Biden khi rời Nhà Trắng tháng 1.2021, theo truyền thống của các tổng thống rời đi sau khi kết thúc nhiệm kỳ.

"Tôi đã để lại lời nhắn cho ông ấy (Joe Biden). Tôi cho rằng đó là lời nhắn hết sức tử tế. Tôi suy nghĩ rất nhiều trước khi viết xuống. Tôi mong muốn ông ấy làm được điều tuyệt vời (trên cương vị tổng thống), cho dù nó quả thực quá tệ hại về mặt chính trị", ông Trump trả lời câu hỏi về nội dung của lời nhắn.

Mỹ, Trung đề ra tầm nhìn về trật tự thế giới mới giữa khác biệt về nhân quyền

Khi các nhà lãnh đạo toàn cầu hội tụ tại New York để tham dự cuộc họp Đại hội đồng Liên hiệp quốc lần thứ 78 trong tháng này, Hoa Kỳ và Trung Quốc, vốn đang trong một cuộc cạnh tranh khốc liệt nhằm mở rộng ảnh hưởng toàn cầu, đã tiết lộ những tầm nhìn đặc biệt cho kỷ nguyên trật tự quốc tế tiếp theo.

“Một kỷ nguyên đang kết thúc, một kỷ nguyên mới đang bắt đầu,” Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken nói khi ông phác thảo kế hoạch chi tiết đầy tham vọng của chính quyền Biden cho tương lai vào ngày 13/9.

Ông Blinken cho biết Hoa Kỳ đang xây dựng các liên minh để củng cố nền dân chủ, thúc đẩy nhân quyền và tăng cường phát triển kinh tế.

Chỉ trích Trung Quốc vì ủng hộ các chế độ chuyên quyền trên toàn thế giới và Nga vì đã phát động cuộc chiến phi nghĩa chống lại Ukraine, ông Blinken tuyên bố cam kết của Hoa Kỳ trong việc nuôi dưỡng các liên minh nhằm củng cố nền dân chủ, bảo vệ nhân quyền và thúc đẩy phát triển kinh tế.

Trong khi đó trong tuần này, Bắc Kinh đã công bố Đề nghị của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa về Cải cách và Phát triển Quản trị Toàn cầu.

Đề nghị dài 5.400 từ của Trung Quốc nói: “Nhân loại một lần nữa đứng trước ngã ba đường”, trong đó kêu gọi chủ nghĩa đa phương lớn hơn trong các vấn đề quốc tế với cốt lõi là một Liên hiệp quốc được cải tổ và một Hội đồng Bảo an mở rộng.

“Cùng nhau, chúng ta sẽ tạo ra một tương lai tốt đẹp hơn cho nhân loại”, Đề nghị kết luận.

Những nghi ngờ dai dẳng

Mỹ và Trung Quốc đều bày tỏ mong muốn về một hệ thống quản trị toàn cầu với sự tham gia ngày càng tăng của các nước đang phát triển. Cả hai đều đồng ý về sự cần thiết phải mở rộng Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc. Nhưng việc mở rộng vẫn là chủ đề tranh luận sôi nổi mà không có hành động cụ thể từ cả hai phía.

Ngoài ra, còn có những nghi ngờ về ý định thực sự của hai siêu cường.

Ông Hossein Askari, giáo sư chính trị tại Đại học George Washington ở thủ đô Hoa Kỳ, nói: “Những gì cả hai bên nói không phải là điều họ thực sự muốn”.

Bên dưới vỏ bọc của chủ nghĩa đa phương, các cường quốc có thể tìm cách bảo vệ và mở rộng lợi ích của chính họ, ông Askari nói với VOA.

“Vì vậy, Trung Quốc, Nga nói rằng họ muốn một thế giới đa cực mới không có quyền lực thống trị. Nhưng đó là cuộc nói chuyện ngọt ngào của họ. Họ tán thành quyền lực mới cho Nam [Toàn cầu] để nhận được sự hỗ trợ của họ trong cuộc đấu tranh với Hoa Kỳ,” ông Askari nói.

“Mặt khác, Mỹ muốn đứng đầu thế giới đơn cực. Mỹ cần các liên minh mới trên khắp thế giới để thách thức một Trung Quốc đang trỗi dậy”, ông lưu ý.

Xây dựng một thế giới đa cực thực sự sẽ đòi hỏi các siêu cường sẵn sàng nhượng bộ hoặc chia sẻ ảnh hưởng không đồng đều của họ trên trường quốc tế để trao quyền cho phần lớn các quốc gia kém quyền lực hơn.

Ông Jeffrey Taliaferro, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Tufts ở Medford, Massachusetts, nói: “Đây không hẳn là một ‘chiến thắng’ cho số lượng lớn các quốc gia đang phát triển.”

Ông Taliaferro nói với VOA: “Mặc dù các quốc gia Nam Toàn cầu có thể có thêm một chút ‘tiếng nói’ trong các diễn đàn như BRICS, G20 và các địa điểm khác, nhưng hai siêu cường vẫn sẽ nắm quyền quyết định”.

Hoa Kỳ và các đồng minh phương Tây – về mặt lịch sử là những kiến trúc sư của các thể chế toàn cầu hậu Thế chiến II và hậu Chiến tranh Lạnh – đã thành lập các liên minh đáng gờm để bảo vệ và thúc đẩy lợi ích chung của họ.

Cùng lúc đó, Trung Quốc, bất chấp những lời chỉ trích về hệ thống chính trị độc đảng của mình, vẫn đang thu hút được sự chú ý của dư luận toàn cầu với tư cách là một cường quốc thế giới đang phát triển.

Một cuộc khảo sát gần đây được thực hiện bởi Quỹ George Marshall, hay GMF, chỉ ra rằng các thế hệ trẻ ở Hoa Kỳ, Canada, Thổ Nhĩ Kỳ và Châu Âu có xu hướng dự đoán sự thay đổi theo hướng đa cực, với việc Trung Quốc thay thế Hoa Kỳ trở thành quốc gia có ảnh hưởng nhất thế giới, và Liên hiệp châu Âu nổi lên như một người chơi thứ ba có ảnh hưởng hơn.

Nhân quyền

Một trong những điểm khác biệt chính giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc là lập trường của họ về nhân quyền phổ quát.

Các quan chức Hoa Kỳ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền, bao gồm cả quyền của phụ nữ và người thiểu số, như một yếu tố cốt lõi trong chính sách đối ngoại của họ.

Ông Blinken hình dung đây là “một thế giới nơi luật pháp quốc tế và các nguyên tắc cốt lõi của Hiến chương Liên hiệp quốc được tôn trọng và nơi các quyền con người phổ quát được tôn trọng.”

Trong khi đó, Trung Quốc cho rằng không có cách tiếp cận chung nào để thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền vì bối cảnh lịch sử, di sản văn hóa, hệ thống xã hội và mức độ phát triển kinh tế xã hội giữa các quốc gia khác nhau.

Các cáo buộc về vi phạm nhân quyền của Trung Quốc, chẳng hạn như cáo buộc diệt chủng người Hồi giáo Uyghur và hạn chế quyền tự do ngôn luận, đã khiến Hoa Kỳ lập luận rằng tội ác chống nhân loại không nên chỉ được coi là vấn đề nội bộ của một quốc gia.

Theo ông Blinken, Hoa Kỳ đặt mục tiêu bảo vệ khỏi một thế giới nơi các chế độ độc tài ưu tiên duy trì và làm giàu cho chế độ bằng sự tổn hại của người dân và các nước láng giềng.

Tuy nhiên, Hoa Kỳ đã phải đối mặt với những lời chỉ trích vì dường như dành sự ưu đãi cho một số chế độ đàn áp, dẫn đến sự chia rẽ đáng chú ý trong nhận thức của các cường quốc, ngay cả ở các nước phương Tây.

Cuộc khảo sát của GMF cho thấy rằng so với những người lớn tuổi, những người được hỏi trẻ tuổi có nhiều khả năng nhìn nhận ảnh hưởng của Mỹ một cách tiêu cực hơn và nhìn nhận ảnh hưởng của Trung Quốc và Nga một cách tích cực hơn.

Khi các cường quốc kinh tế và quân sự vượt trội trên thế giới vạch ra lộ trình cho một trật tự thế giới mới, mối lo ngại ngày càng gia tăng về những rủi ro tiềm ẩn, bao gồm đối đầu quân sự và thậm chí cả xung đột hạt nhân.

Ông Taliaferro nói: “Một cuộc đối đầu quân sự trực tiếp giữa Mỹ và Trung Quốc hoặc Mỹ và Nga sẽ là thảm họa, vì cả ba đều là siêu cường có vũ khí hạt nhân”.

Công nghiệp quốc phòng Mỹ sẽ tổn thương nặng nếu Trung Quốc trả đũa

(Ảnh minh họa).

Sự phụ thuộc của Mỹ vào các linh kiện của Trung Quốc đồng nghĩa ngành công nghiệp quốc phòng và cơ sở hạ tầng quan trọng của nước này có thể sớm rơi vào tình trạng nguy hiểm.

Mỹ không có nhà máy hoặc lao động lành nghề để thay thế nhiều loại hàng nhập khẩu của Trung Quốc dùng hỗ trợ cho ngành công nghiệp quốc phòng và cơ sở hạ tầng cơ bản, theo nhiều quan chức chính phủ và doanh nghiệp Mỹ.

Báo Asia Times phân tích chính vì lý do trên, ít có khả năng các quan chức chính quyền Tổng thống Joe Biden xem xét lời kêu gọi cắt đứt hoàn toàn lĩnh vực bán dẫn của Trung Quốc khỏi công nghệ Mỹ.

Mỹ sốt ruột nhưng đồng minh vẫn "ỡm ờ"

Ngày 14-9 vừa qua, một nhóm gồm 10 thành viên nổi bật của Đảng Cộng hòa tại Hạ viện đã viết thư cho Bộ Thương mại Mỹ yêu cầu ngừng xuất khẩu công nghệ chip của Mỹ sang Trung Quốc. Họ cho rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu áp đặt hồi tháng 10-2022 không hiệu quả mà phải cấm xuất khẩu hoàn toàn.

Bức thư cho rằng Huawei Technologies Co. (Huawei) đã phát triển một điện thoại thông minh chứa chip 7 nanomet (nm), có khả năng hỗ trợ 5G, do Tập đoàn Sản xuất chất bán dẫn quốc tế (SMIC) thuộc sở hữu nhà nước Trung Quốc sản xuất.

Semianalysis.com, một trang web quan trọng trong ngành công nghiệp chip, tuyên bố chip 7 nanomet của Huawei là “đáng kinh ngạc về mặt kỹ thuật” và là “một con chip được thiết kế tốt hơn sự tưởng tượng của phương Tây”. Do đó Semianalysis.com cho rằng các lệnh cấm đã thất bại.

Không rõ liệu Mỹ có thể lôi kéo được các đồng minh như Nhật Bản, Hàn Quốc và Hà Lan ủng hộ lệnh cấm hay không. Nhưng trước mắt Mỹ đã phải nhượng bộ yêu cầu của Hàn Quốc nhằm duy trì các nhà máy sản xuất chip hiện có của họ ở Trung Quốc.

ASML của Hà Lan - nhà sản xuất máy quang khắc chế tạo chip hàng đầu - sẽ không bán thiết bị tiên tiến nhất của mình cho Trung Quốc. Tuy nhiên, họ tiếp tục bán các thiết bị quang khắc siêu cực tím (DUV) mà SMIC đã sử dụng để sản xuất chip Huawei mới.

Nếu Mỹ triển khai một cuộc chiến sâu rộng liên quan tới con chip và các linh kiện của Trung Quốc, sẽ khó đo lường hậu quả có thể xảy ra. Nhưng hậu quả trước mắt sẽ là làm tê liệt ngay tức khắc các cơ sở hạ tầng quan trọng của Mỹ nếu Trung Quốc trả đũa.

Công nghiệp quốc phòng Mỹ phụ thuộc linh kiện Trung Quốc

Điểm yếu của Mỹ bộc lộ rõ: Hàng nghìn linh kiện cốt yếu do Trung Quốc sản xuất đang được sử dụng trong cơ sở hạ tầng quan trọng và ngành công nghiệp quốc phòng của Mỹ.

Bên cạnh đó, Mỹ đã nhập khẩu 33 tỉ USD hàng hóa từ Trung Quốc để sản xuất và phân phối điện vào năm 2022. Đây là những mặt hàng không còn được sản xuất ở Mỹ.

Các quan chức công nghiệp cho rằng việc sản xuất các mặt hàng này trong nước tốn nhiều thời gian và chi phí đắt đỏ. Tiến hành chiến tranh thương mại toàn diện có thể làm tê liệt cơ sở hạ tầng cơ bản của Mỹ.

“Mỹ và các đồng minh từ lâu đã tự cho phép mình trở thành con tin của các tập đoàn Trung Quốc kiểm soát việc sản xuất linh kiện điện tử, nam châm công suất cao, bảng mạch in, máy tính, máy bay không người lái, kim loại đất hiếm, tua bin gió, pin mặt trời, điện thoại di động và pin lithium…

Trên thực tế, gần như mọi yếu tố của lưới điện thông minh kỹ thuật số dựa trên công nghệ đều phụ thuộc vào các linh kiện do Trung Quốc sản xuất” - ông Brien Sheahan, cựu quan chức quản lý năng lượng hàng đầu của Mỹ, viết vào tháng 4.

Các nhà thầu quốc phòng Mỹ cũng phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc. Trong một cuộc phỏng vấn ngày 19- 6 với tờ Financial Times, giám đốc điều hành Tập đoàn Raytheon, Greg Hayes, xác nhận công ty của ông có “vài nghìn nhà cung cấp ở Trung Quốc và việc cắt đứt là không thể". Ông nói thêm đây là trường hợp không hề cá biệt trong ngành sản xuất của Mỹ.

Ông Hayes than thở hơn 95% vật liệu hoặc kim loại đất hiếm có nguồn gốc hoặc được chế biến tại Trung Quốc. "Nếu chúng tôi phải rút khỏi Trung Quốc, sẽ phải mất rất nhiều năm để thiết lập lại chuỗi sản xuất trong nước hoặc ở các nước bạn bè khác” - ông nói.

Được biết, Raytheon sản xuất tên lửa hành trình Tomahawk, tên lửa không đối đất Maverick, tên lửa chống tăng Javelin và các trụ cột khác của kho vũ khí Mỹ.

Nguồn: CafeF; ICT Việt Nam; Thanh Niên; VOA; Tuổi Trẻ