Ảnh: Thủ tướng Merkel vào thăm tiệm ăn Việt Bistro Soup & Nem ở Leipzig, bắt tay nhân viên).

Cách góp vốn kinh doanh của người ít tiền

Người có tiền nhưng không muốn trực tiếp kinh doanh thường chọn hình thức đầu tư gửi tiết kiệm, mua cổ phiếu, trái phiếu trên thị trường tài chính. Hoặc góp vốn cho các công ty để lấy lãi, tiếng Đức gọi là Stillgesellschafter (Cổ đông vô hình). Từng có công ty xuất nhập khẩu thực phẩm Á châu của người Việt mời nhân viên góp vốn chia % lãi, nhưng họ không biết gì về lời lãi của công ty, chính là hậu hoạ do không hiểu đầy đủ về loại hình Stillgesellschafter. Chính vì vậy, ở Đức thị trường vốn này được gọi là thị trường xám grauer Kapitalmarkt, khác thị trường đen (chui) thuộc dạng cho vay lấy lãi không đăng ký kinh doanh.

Thị trường xám thu hút nhiều người tham gia nhưng xưa nay ở Đức không có cơ quan giám sát như đối với thị trường chứng khoán, ngân hàng, dẫn tới nhiều người góp vốn bị thiệt hại mà không làm gì được.

Trường hợp công ty xuất nhập khẩu thực phẩm châu Á của người Việt nọ là điển hình, sau mấy năm chẳng nhân công nào được chia lãi xu nào cả, vì số liệu khai thuế cho thấy bị lỗ. Chủ quyết định tất cả, vượt mặt cả sở tài chính được, thì người góp vốn nhỏ làm sao kiểm soát nổi.

Đến nay vẫn còn mang tính thời sự nổi bật nhất xảy ra ở Đức cách đây 5 năm là sự kiện tập đoàn kinh doanh sản xuất điện tái tạo Prokon Holding GmbH & thành lập năm 1995, đệ đơn khai phá sản đầu năm 2014. Từ năm 1998, tập đoàn thu hút vốn bằng cách mời góp cổ phần dạng Stillgesellschafter hứa hẹn trả lãi suất cao so với gửi tiết kiệm. Tính đến thời điểm phá sản có tới 75.000 người góp vốn tổng cộng 1,4 tỷ Euro, chừng 20.000 Euro/người. Hậu hoạ, Tổng giám đốc Carsten Rodbertus bị Viện kiểm sát điều tra với cáo buộc lừa đảo và trì hoãn khai báo phá sản dẫn tới thiệt hại cho người góp vốn.

Luật bảo vệ người góp vốn nhỏ Stillgesellschafter

Trong một thời gian dài, thị trường xám gần như không được điều tiết và đã phát triển mạnh. Bên cạnh những công ty nghiêm túc, cũng có những kẻ lừa đảo chuyên „săn“ những người đầu tư nghiệp dư cả tin. Do các nhà kinh doanh không cần giấy phép của cơ quan giám sát tài chính Bafin. Kết qủa hàng loạt các công ty trên thị trường xám phá sản, điển hình là sự sụp đổ của tập đoàn năng lượng Prokon.

Tới giữa năm 2015, Luật bảo vệ các nhà đầu tư nhỏ (Kleinanlegerschutzgesetz) được ban hành, nhằm bảo vệ quyền lợi họ tốt hơn. Nhờ đó, những nhà đầu tư có thể biết chính xác hơn họ phải đầu tư tiền vào đâu. Ngoài ra thẩm quyền của Cơ quan giám sát tài chính Bafin được mở rộng, trong đó bảo vệ người tiêu dùng là nhiệm vụ bắt buộc. Bộ trưởng Tài chính Wolfgang Schäuble sau khi Luật được thông qua, cho biết sẽ mở rộng áp dụng những quy định đầu tư gắt gao đối với các dạng gửi tiền, góp vốn, cấm hình thức quảng cáo dễ gây hiểu lầm và trao quyền mới cho cơ quan giám sát. Đồng thời ông cho biết, mỗi người phải tự đưa ra quyết định đầu tư và chịu trách nhiệm cho những rủi ro kèm theo. Các nhà bảo vệ người tiêu dùng hoan nghênh dự luật, cho rằng đó là một bước đi đúng đắn giúp kìm hãm đầu tư tiền kiểu „hệ thống cầu tuyết“ (còn gọi là bán hàng đa cấp) và giúp đẩy lùi „thị trường đen“.

Các nội dung cơ bản

Trách nhiệm phát tờ rơi

Các công ty trên thị trường xám phải cung cấp thông tin rõ ràng hơn cho khách hàng tiềm năng về cơ hội và rủi ro của các sản phẩm đầu tư. Theo đó, họ có trách nhiệm phát cho khách hàng tờ rơi với các thông tin quan trọng và trình cơ quan giám sát kiểm tra. Nếu có thay đổi thông tin sau khi phát tờ rơi, họ cũng phải thông báo. Tuy nhiên trách nhiệm trên không áp dụng trong các trường hợp như kêu gọi góp vốn mua bất động sản và các dự án nhà ở, hay quyên góp cho các dự án và tổ chức phi lợi nhuận.

Thời hạn tối thiểu

Đối với các hình thức góp vốn phải có thời hạn đầu tư tối thiểu Mindestlaufzeit và thời hạn chấm dứt hợp đồng. Đây là bài học rút ra từ trường hợp của công ty năng lượng Prokon.

Quảng cáo

Những quảng cáo dễ gây hiểu nhầm sẽ bị cấm, đặc biệt là những thông tin sai lệch về cơ hội và rủi ro. Quảng cáo trên các phương tiện công cộng hay ở nhà ga bị cấm. Trên báo hay tạp chí, bên cạnh quảng cáo phải có hướng dẫn cảnh báo Warnhinweis.

Trong khi các nhà bảo vệ người tiêu dùng thấy vẫn chưa đủ, thì Hiệp hội các nhà xuất bản BDZV và VDZ chỉ trích trách nhiệm về hướng dẫn cảnh báo đi ngược lại quy định xuất bản, gây bất lợi cho những phương tiện truyền thông được chi trả bằng quảng cáo.

Đức Việt Online