TIKTOKER VIỆT LAO ĐAO

Những ngày qua, không ít kênh TikTok bán hàng nổi tiếng đồng loạt xóa giỏ hàng, gỡ sản phẩm. Những phiên livestream kiếm trăm tỷ đồng cũng vắng bóng từ đầu năm.

Đồng loạt xóa giỏ hàng

Sau khi chủ kênh TikTok Gia đình Hải Sen bị khởi tố, bắt tạm giam vì bán hàng giả, nhiều TikToker nổi tiếng nhờ bán hàng, quảng cáo thực phẩm cũng lao đao vì bị khán giả nghi ngờ chất lượng sản phẩm. Những phiên livestream kiếm trăm tỷ đồng vắng bóng từ đầu năm.

Ăn cùng bà Tuyết - thương hiệu đồ ăn vặt nổi tiếng trên mạng xã hội với món chân gà rút xương, bánh tráng - vừa hoàn tất thủ tục giải thể. Lý do được đưa ra là không tìm kiếm được thị trường, hoạt động kinh doanh gặp nhiều khó khăn. Trên kênh TikTok sở hữu hơn 2 triệu người theo dõi, nhân vật chính là bà Tuyết thường xuyên livestream bán đồ ăn vặt, chia sẻ chủ đề ẩm thực.

Kênh của bà Tuyết từng vướng ồn ào bán sản phẩm chân gà rút xương có ngày sản xuất "lạ" - cách xa thời điểm khách hàng dùng sản phẩm, xuất hiện v ật thể lạ giống giun trong gói đồ ăn...

TikToker Hải Sapa TV vừa gỡ sản phẩm thịt trâu gác bếp khỏi giỏ hàng cách đây ít hôm dù đây là sản phẩm làm nên thương hiệu của kênh. Hải Sapa TV cũng không livestream bán hàng như trước.

Cuối tháng 5, Sùng Bầu - TikToker nổi tiếng với sản phẩm miến dong - bị một chủ lò miến tố "bom hàng", nhập miến giá rẻ, bán giá cao. Sau ồn ào, Sùng Bầu xóa giỏ hàng TikTok khiến cư dân mạng hoang mang. Hiện Sùng Bầu tạm nghỉ bán hàng vì vấn đề cá nhân.

Tương tự, TikToker Múi Xù cũng xóa toàn bộ giỏ hàng sau khi sản phẩm kem chống nắng cô bán bị một số beauty blogger phản ánh kém chất lượng, công bố bảng thành phần không trung thực. Một chuyên gia làm đẹp từng lên tiếng chỉ trích khi kem chống nắng của Múi Xù không ghi số lô sản xuất, thiếu thông tin hạn sử dụng.

Cùng liên quan đến ồn ào bán sản phẩm kém chất lượng, ca sĩ Đoàn Di Băng ở ẩn trên mạng xã hội, Cô dừng cập nhật mạng xã hội từ ngày 28/5, giỏ hàng trên TikTok cũng bị xóa sạch.

Trước đó, các sản phẩm như kem chống nắng, mặt nạ thuộc công ty của vợ chồng Đoàn Di Băng bị đình chỉ lưu hành và thu hồi.

Hoang mang với chất lượng sản phẩm

Vụ việc chủ tài khoản TikTok Gia đình Hải Sen bị khởi tố về tội buôn bán hàng giả là thực phẩm càng khiến cộng đồng mạng hoang mang về những sản phẩm có liên quan đến trẻ em được rao bán trên mạng.

TikToker sở hữu tài khoản Mẹ Cua Cốm với hơn 300.000 người theo dõi gây tranh cãi khi quảng cáo sản phẩm cao ngựa cho trẻ em. Người này rao bán cao ngựa trị giá 1,2 triệu đồng/100gr cho trẻ từ 6 tháng tuổi với công dụng "chữa đau nhức, thiếu hụt canxi".

Theo hướng dẫn của nữ TikToker, mỗi lần nấu cháo cho trẻ chỉ cần cho một chút cao ngựa bằng hạt đậu vào nấu cùng. " Em bé từ 6 tháng tuổi trở lên chỉ cần biết ăn bột, ăn cháo là có thể sử dụng được cao ngựa rồi", nữ TikToker nói.

Thông tin mà nữ TikToker đưa ra khiến người tiêu dùng hoang mang. Một khán giả bình luận: "Không hiểu người này chuyên môn ở đâu mà lại tư vấn cho trẻ em dùng cao ngựa thế này? Thành phần đồ ăn cho trẻ em không thể ngó lơ được. Nó ảnh hưởng tới những đứa trẻ còn chưa biết nói, nó tiếp cận với rất rất nhiều những ông bố bà mẹ chưa có nhiều kiến thức lẫn sự hiểu biết".

Tài khoản Facebook Nga Hoàng cũng hoang mang: "Trẻ con 6 tháng tuổi chưa nên cho ăn mặn mà TikToker này còn khẳng định ăn được cao ngựa. Nể người nào dám mua về nấu cháo cho con ăn". Hiện video bán cao ngựa bị tắt bình luận.

Đầu tháng 6, cộng đồng mạng bàn tán về việc một số KOL như Phạm Thoại, Lê Anh Nuôi, bác sĩ Cung quảng cáo sản phẩm yến sào Đ.T.T giá rẻ bất ngờ trên livestream. Sản phẩm này thường được KOL tung kèm theo nhiều ưu đãi. Một hũ yến 70 ml chỉ có giá khoảng gần 20.000 đồng.

Trong khi đó, các KOL quảng cáo nói thành phần mỗi hũ có 50% yến tươi. So với các thương hiệu yến sào phổ biến trên thị trường, sản phẩm này có hàm lượng yến cao hơn nhưng giá rẻ hơn nhiều.

LOẠT ĐIỂM NÓNG HÀNG GIẢ ĐÓNG CỬA, XỬ LÝ RA SAO?

Việc xử lý hàng giả không thể dừng ở cấp độ xử phạt hay "bắt - phạt - rồi lại tái diễn" mà cần giải pháp đồng bộ.

Tại họp báo thường kỳ quý II của Bộ Công Thương mới đây, ông Hoàng Ánh Dương, Phó cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, dẫn thống kê của các địa phương cho biết khoảng 5.500 cửa hàng đóng cửa trong thời gian qua, tập trung vào các mặt hàng như thực phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, đồ gia dụng.

Theo ông Dương, các địa phương, lực lượng chức năng trên cả nước đang đồng loạt kiểm tra, kiểm soát thị trường trong tháng cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.

Trao đổi với Báo Người Lao Động, bà Vũ Thị Huyền - Đại diện pháp lý của Tổ chức chống hàng giả React tại Việt Nam, Giám đốc Công ty luật TNHH THB LAW, đánh giá lý do chủ yếu dẫn đến tình trạng các chợ tiểu thương đóng cửa hàng loạt đặc biệt ở các điểm chợ đầu mối như: Saigon Square, Bến Thành, Ninh Hiệp hay các khu làng nghề La Phù,… do đây là các điểm nóng về sản xuất và kinh doanh hàng giả, hàng nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ nên phần nhiều sẽ sợ lo bị bắt giữ hàng hoá, xử phạt và nặng hơn thì khởi tố hình sự.

Theo quan sát thực tế, nhiều tiểu thương nói rằng lo sợ bị truy thu thuế hoặc chưa nắm rõ được các vấn đề pháp lý về cơ chế quản lý mới. Tuy nhiên, chính sách báo cáo và nộp thuế trước nay vẫn được áp dụng mà không phải bây giờ mới làm. Do vậy, việc cơ quan quản lý thắt chặt quản lý là điều sẽ xảy ra, mà không phải là chuyện bất ngờ.

Cơ quan quản lý nhà nước có thể thực hiện việc kiểm tra và truy thu từ hoạt động kinh doanh trước đó bằng nhiều công cụ khác nhau chứ không phải các tiểu thương đóng cửa thì sẽ không kiểm tra được.

Vì vậy, người dân cần hiểu đúng các hướng dẫn của cơ quan quản lý để thực hiện đúng quy định pháp luật hơn là đóng cửa nằm chờ.

Xử lý triệt để hàng giả là cấp thiết

Cùng với đó, việc xử lý hàng giả không thể dừng ở cấp độ xử phạt hay "bắt - phạt - rồi lại tái diễn", mà cần đồng bộ, chính sách hỗ trợ minh bạch và ý thức chủ động từ chính người kinh doanh. Khi đó thị trường sẽ tự điều chỉnh theo hướng minh bạch, an toàn và bền vững hơn.

Cơ quan quản lý nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện và làm rõ khung pháp lý trong việc cập nhật phương tiện quản lý thuế, truy xuất nguồn gốc và cần có quy định về việc truy thu, hồi tố rõ ràng để các tiểu thương có thể nhanh chóng thực hiện đáp ứng tuân thủ với đúng quy định.

Đặc biệt, việc tăng cường xử lý triệt để các cá nhân tổ chức kinh doanh hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ là nhiệm vụ cấp thiết để làm sạch môi trường kinh doanh, bảo vệ chủ thể quyền của các nhãn hiệu" - bà Huyền nói.

Về phía cá nhân và hộ kinh doanh, việc chuyển đổi nhận thức và mô hình kinh doanh là điều cần thiết, việc kinh doanh bền vững chỉ có thể dựa trên sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, bảo vệ được uy tín cá nhân và tránh các rủi ro pháp lý lâu dài.

Cuối cùng, đó là cần thực hiện một chiến lược tổng thể, lâu dài và đảm bảo cho hoạt động quản lý nhà nước hiệu quả nhưng cũng giúp thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển.

"Chúng tôi cho rằng đây là thời điểm mà cần sự vào cuộc của Đảng, nhà nước và nhân dân cùng chung tay để phát triển đất nước, vì một kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Vì vậy, tiểu thương hay các khu chợ cũng cần phải chuyển mình để thích nghi với thời cuộc" - bà Huyền nêu rõ.

THỊ TRƯỜNG Ô TÔ CŨ ẢM ĐẠM

Giá ô tô cũ giảm "sập sàn", các cửa hàng ở TP HCM tăng cường mua vào để chuyển đi tỉnh bán

Một trong những nguyên nhân khiến thị trường ô tô cũ ở Hà Nội và TP HCM trở nên ảm đạm được cho là bởi quy định kiểm tra khí thải khi đăng kiểm xe đã qua sử dụng ngày càng nghiêm ngặt.

Lo siết tiêu chuẩn khí thải

Anh Phùng Thanh Nguyên (quận Phú Nhuận, TP HCM) rao bán chiếc Toyota Altis đời 2009 với giá 275 triệu đồng cả tháng qua vẫn chưa có khách chốt mua. "Tôi mới chủ động giảm giá thêm với hy vọng có thể bán được. Nhiều khách hỏi nhưng còn phân vân vì sợ xe cũ sẽ gặp khó khăn khi kiểm định khí thải" - anh Nguyên cho biết.

Trên các nền tảng rao vặt hay các hội nhóm online, hàng loạt mẫu xe đời 2005-2012 được rao bán rầm rộ nhưng đa số khách từ chối vì lý do như trên. Vì thế giá xe cũ cũng giảm mạnh. Chẳng hạn, tại Chợ Tốt, Bonbanh, Carmudi..., giá nhiều mẫu sedan, hatchback đời cũ giảm 20%-40% so với cuối năm 2024, tương đương giảm 40-60 triệu đồng/chiếc. Mẫu Toyota Vios đời 2012 hiện phổ biến với mức giá 200 triệu đồng, giảm 60 triệu đồng so với năm 2024; mẫu Kia Morning đời 2015 còn 150 triệu đồng; các mẫu "xe cỏ" Chevrolet Spark, Daewoo Gentra... đời 2009-2011 đang được rao bán với giá 80-90 triệu đồng/chiếc.

Theo một số showroom xe đã qua sử dụng tại TP HCM, lượng xe bán ra trong 5 tháng đầu năm 2025 giảm rất mạnh, khiến thị trường gần như "đóng băng". Trong đó, phân khúc xe dưới 400 triệu đồng sụt giảm mạnh nhất, đặc biệt là các mẫu sedan hạng C đời 2010-2012.

Ông Nguyễn Minh Khoa - chủ salon xe cũ tại quận Tân Phú, TP HCM - cho hay khách hàng gần đây khi hỏi mua xe thường thắc mắc về tiêu chuẩn khí thải, hạn đăng kiểm... bởi sợ "dính" vi phạm quy định. Nhiều người mua đề nghị giảm giá rất sâu để phòng hờ rủi ro bị từ chối đăng kiểm hoặc tốn kém chi phí bảo trì hệ thống khí thải. "Tâm lý phòng thủ này khiến giao dịch trên thị trường xe cũ hiện nay rất chậm. Thị trường ô tô chứng kiến làn sóng giảm giá sâu trong nửa đầu năm, buộc nhiều chủ xe phải chấp nhận cắt lỗ" - ông Khoa nói.

Thực tế, rất nhiều mẫu xe đời cũ khó đạt chuẩn khí thải do đã hao mòn động cơ, hệ thống lọc khí xuống cấp hoặc sửa chữa không đúng quy trình. Ông Trần Trung Việt - chủ garage ô tô tại TP Thủ Đức, TP HCM - cho rằng để xe cũ đạt tiêu chuẩn khí thải, phải thay thế các bộ phận như bugi, cảm biến ô xy, bộ xúc tác khí thải, lọc gió... với chi phí có thể lên đến hàng chục triệu đồng. Người mua xe cũ sẽ ngày càng thận trọng, thậm chí từ chối giao dịch nếu không được cam kết đăng kiểm khí thải thành công.

Đẩy hàng tồn kho về tỉnh

Một nguyên nhân khác khiến thị trường ô tô cũ không còn sôi động như các năm trước là người tiêu dùng có xu hướng ưu tiên mua xe mới hoặc mua những mẫu đã qua sử dụng đời mới, khoảng năm 2022-2024, để tiết kiệm nhiên liệu. Các đại lý xe cũ cũng phải chuyển hướng sang thu mua xe "ít tuổi" để giữ chân khách hàng, dù biên lợi nhuận thấp hơn. Tuy nhiên, nguồn cung xe đời mới hiện khá hạn chế do người dùng giữ lại sử dụng lâu hơn, nhất là trong bối cảnh kinh tế còn nhiều bất ổn. Với tốc độ bán chậm như hiện tại, nhiều chuyên gia nhận định giá xe cũ có thể tiếp tục giảm trong quý III/2025.

Từ năm 2023 đến nay, hoạt động đăng kiểm ô tô được tăng cường giám sát sau hàng loạt vụ vi phạm xảy ra. Trong đó, việc kiểm tra mức phát thải khí thải động cơ được thực hiện nghiêm ngặt hơn. Cụ thể, xe sản xuất trước năm 1999 áp dụng khí thải mức 1, sản xuất từ năm 1999 áp dụng mức 2. Bên cạnh đó, xe sản xuất từ năm 2017 sẽ áp dụng mức 3 từ ngày 1-1-2026; riêng tại TP HCM và Hà Nội áp dụng mức 4 khi đăng ký biển số. Ô tô sản xuất từ năm 2022 áp dụng mức 4 từ ngày 1-1-2026 và mức 5 từ ngày 1-1-2028; riêng xe đăng ký biển số Hà Nội và TP HCM áp dụng mức 5 từ ngày 1-1-2027.

Siết tiêu chuẩn khí thải là cần thiết để bảo đảm an toàn môi trường và chất lượng phương tiện, song sẽ ảnh hưởng nhất định đến thị trường trong ngắn hạn. Ông Tạ Công Tiên, chủ hệ thống Chợ xe Kiểu Mỹ (TP HCM), cho biết đầu năm 2025, mỗi tháng hệ thống bán được hơn 20 chiếc nhưng từ đầu tháng 6 đến nay chỉ mới bán được 3 chiếc. "Xe bán không được nên mỗi tháng phải bù lỗ hơn trăm triệu đồng cho chi phí mặt bằng, nhân viên" - ông Tiên than thở.

Còn theo bà Nguyễn Thị Hiền, chủ hệ thống Ô tô Hiền (TP HCM), dù chưa đến thời điểm chính thức áp dụng tiêu chuẩn khí thải, nhiều khách hàng đã quyết định không mua xe cũ nữa. Nhưng do giá xe cũ đang giảm mạnh nên các cửa hàng tích cực thu mua để chuyển về các tỉnh tiêu thụ, bởi những địa phương khác được áp dụng mức khí thải ở mức thấp hơn TP HCM và Hà Nội.

HAI TRIỆU DOANH NGHIỆP ĐÃ LỘ DIỆN

Mục tiêu cả nước đạt 2 triệu doanh nghiệp đã thấy rõ hơn khi các chính sách khuyến khích kinh tế tư nhân cùng với nhóm hộ kinh doanh lớn ngày càng xuất hiện nhiều.

"Mỏ vàng" doanh nghiệp

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV sáng 19.6 cho biết hiện có khoảng 5,2 triệu hộ kinh doanh (HKD) đang hoạt động. Nhiều HKD có doanh thu hằng năm lớn không kém, thậm chí lớn hơn doanh nghiệp (DN) nhưng chưa "lên DN". Trên thực tế, tình trạng này đã được nhắc đến rất nhiều trong nhiều năm qua. Số liệu cụ thể từ Bộ Tài chính cũng nêu rõ trong năm 2024, có 860 HKD đạt doanh thu từ 30 tỉ đồng trở lên, tập trung chủ yếu ở khu vực Hà Nội và TP.HCM. Còn với doanh thu trên 10 tỉ đồng/năm thì có thêm 430 HKD đang hoạt động ở nhóm thương mại, dịch vụ và 221 hộ trong lĩnh vực nông - lâm - thủy sản, công nghiệp, xây dựng có doanh thu trên 3 tỉ đồng/năm.

Đặc biệt có 5 HKD ghi nhận doanh thu trên 200 tỉ đồng mỗi năm, hoạt động trong các lĩnh vực như bán lẻ thủy sản, thực phẩm, dược phẩm, giáo dục và nông sản. Trong đó có hộ bán buôn thực phẩm tại địa bàn Chi cục Thuế khu vực III (Hải Phòng, Quảng Ninh) có doanh thu năm 2024 gần 360 tỉ đồng và một hộ bán lẻ thủy sản tươi sống tại địa bàn Chi cục Thuế khu vực XI (Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị) đạt doanh thu năm 2024 gần 560 tỉ đồng. Doanh thu lên đến mức hàng trăm tỉ đồng là bỏ xa nhiều DN, thậm chí cả các DN đại chúng và đang đăng ký, giao dịch trên sàn chứng khoán.

Trên đây chỉ là số liệu được thống kê cũ. Việc thực hiện quy định các HKD bán lẻ trong một số ngành nghề, có doanh thu trên 1 tỉ đồng/năm phải xuất hóa đơn từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế thì doanh thu thực tế khả năng sẽ lớn hơn nhiều. Đã có trường hợp cơ quan thuế phát hiện doanh thu của HKD lên đến 30 tỉ đồng, 50 tỉ đồng do phát hiện từ hóa đơn bán hàng của đối tác cung cấp cho HKD…

Luật sư Trần Xoa, Giám đốc Công ty luật Minh Đăng Quang, cho rằng khi bỏ thuế khoán, triển khai đồng loạt phương pháp kê khai đối với HKD, cá nhân kinh doanh thì nhiều hộ sẽ bộc lộ doanh thu lớn hơn trước đây. Các HKD có hàng chục tỉ đồng doanh thu mỗi năm lên DN sẽ có nhiều cái lợi hơn vì tất cả những chi phí hoạt động như thuê nhà, thuê nhân viên, giá đầu vào… sẽ được trừ trước khi tính thuế, trong khi HKD phải nộp thuế trên tổng doanh thu. Hơn nữa, DN làm ăn có lời mới tính 20% thuế trên phần thu nhập, còn HKD thì không biết lời hay lỗ đều phải đóng thuế.

Hiện nay, khi thực hiện quy định xuất hóa đơn từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế, việc một số HKD, cá nhân kinh doanh từ chối nhận tiền chuyển khoản, sử dụng tài khoản không chính chủ hay không xuất hóa đơn khi bán hàng chỉ là những trường hợp đối phó nhỏ lẻ để né thuế, né kiểm tra hàng hóa tồn không nguồn gốc. Nhưng ngành thuế có rất nhiều giải pháp để xác định doanh số thực. Vì thế theo các chuyên gia, các HKD sẽ cân nhắc chuyện trở thành DN vì lợi hơn. Đó chính là mỏ vàng cho mục tiêu 2 triệu DN vào năm 2030 mà chúng ta đặt ra.

Hàng loạt chính sách hỗ trợ DN

TS Nguyễn Xuân Thành, Giảng viên cao cấp Trường Chính sách công và quản lý Fulbright, Đại học Fulbright Việt Nam, phân tích HKD có doanh thu lớn thì tiền thuế đóng dựa trên mức doanh thu càng cao. Với loạt chính sách ưu đãi lúc này, sẽ có nhiều HKD chọn hình thức "lên DN" hơn. Chẳng hạn, trước đây các HKD thường lo ngại gánh nặng thuế và chi phí tuân thủ, nay Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị đã mở ra nhiều cơ chế ưu đãi, hỗ trợ tài chính cho HKD. Đặc biệt là bãi bỏ lệ phí môn bài, miễn thuế thu nhập DN cho DN nhỏ và vừa trong 3 năm đầu thành lập nhằm khuyến khích HKD chuyển đổi thành DN chính thức. Hơn nữa, Nghị quyết 198 của Quốc hội cũng chi tiết hàng loạt chính sách ưu đãi cho DN về việc kiểm tra, thanh tra không quá 1 lần trong năm, xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng thanh kiểm tra để gây khó, nhũng nhiễu DN, HKD; không phân biệt các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế trong chính sách phân bổ nguồn lực, tài sản, tài nguyên, công nghệ, dữ liệu; chuyển mạnh tiền kiểm sang hậu kiểm…

Bên cạnh đó, luật Thuế thu nhập DN (sửa đổi) vừa được Quốc hội bấm nút thông qua cũng bổ sung hàng loạt chính sách ưu đãi cho các DN nhỏ và vừa. Việc này dự báo cũng tạo "cú hích" cho nhiều HKD "lên đời" thành DN. Cụ thể, luật sửa đổi quy định ưu đãi thuế cho DN ở nhiều mức khác nhau là 10%, 15% và 17%. Trong đó, thuế suất 10% trong 15 năm sẽ áp dụng cho đầu tư dự án mới với một số ngành nghề như ứng dụng công nghệ cao, đầu tư mạo hiểm, sản xuất sản phẩm phần mềm, an toàn thông tin mạng, công nghiệp hỗ trợ, sản xuất năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, bảo vệ môi trường; nhà máy nước, điện; dự án đầu tư mới tại khu công nghệ cao, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, khu công nghệ số tập trung; dự án đầu tư mới tại khu kinh tế nằm trên địa bàn ưu đãi thuế. Ngoài ra, DN thuộc ngành nghề nuôi trồng lâm sản, chế biến nông thủy sản, giáo dục đào tạo, y tế… cũng được áp mức thuế suất thuế thu nhập DN 10%...

Đặc biệt, nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, luật Thuế thu nhập DN (sửa đổi) đã bổ sung nhiều chính sách tạo thuận lợi cho hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp VN (VCCI), người từng nhiều lần kiến nghị nên miễn thuế thu nhập cho DN trong 3 năm đầu để khuyến khích các HKD thành lập DN, cho rằng chính sách miễn thuế cho DN mới, DN nhỏ là đúng đắn; giúp khơi dậy tinh thần khởi nghiệp, khích lệ HKD chuyển đổi thành lập DN rất lớn. "Các chính sách khuyến khích thành lập DN ngày càng cởi mở và mang tính đột phá nhiều hơn. Hy vọng càng nhiều DN nhỏ hoạt động bài bản thì VN sẽ có thêm nhiều DN vừa và lớn trong tương lai, để khu vực này thực sự trở thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế. Song song với chính sách ưu đãi thuế, các chính sách về kế toán, tài chính theo hướng đơn giản và thân thiện cần được chú ý, qua đó giúp số DN khởi nghiệp hoặc chuyển đổi tăng trong thời gian tới", ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh.

Giải quyết triệt để "nỗi sợ" lên đời DN của HKD

Dù đã có nhiều chính sách ưu đãi cho DN tư nhân, đặc biệt DN nhỏ và vừa, nhưng thực tế các HKD vẫn e dè và có tâm lý không muốn chuyển lên mô hình DN. Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu trước Quốc hội 3 lý do cho câu chuyện này. Đó là chi phí tuân thủ pháp luật giữa HKD và DN vẫn còn khoảng cách lớn, trong đó chi phí tuân thủ pháp luật của DN lớn hơn rất nhiều. HKD chưa nắm rõ các quy định pháp luật về DN, chưa quen việc quản lý sổ sách kế toán, do đó ngại chuyển đổi. HKD được áp dụng thuế khoán, các chế độ sổ sách, hóa đơn chứng từ kế toán đơn giản hơn so với DN. Do đó, để chuyển đổi HKD, ngoài việc hoàn thiện khung pháp lý để thu hẹp tối đa khoảng cách về quản trị và chế độ kế toán giữa hai khu vực, giải pháp quan trọng là nâng cấp hạ tầng kỹ thuật số để thực hiện chính sách bỏ thuế khoán từ đầu năm 2026. Đây chính là giải pháp căn cơ để minh bạch hóa hoạt động của các HKD và thúc đẩy kinh doanh chuyển đổi sang mô hình DN. Ngoài ra, có các chính sách hỗ trợ thuế thu nhập DN 3 năm, bỏ lệ phí môn bài, cung cấp miễn phí nền tảng số, phần mềm kế toán...

TS Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh (Viện Nghiên cứu chính sách và chiến lược), thừa nhận hệ thống kế toán hiện nay vẫn khá phức tạp khiến ít HKD cá thể mặn mà với việc lên DN, trừ khi việc chuyển đổi là bắt buộc để đáp ứng các yêu cầu như phát hành hóa đơn điện tử hay tham gia vào các hoạt động thương mại quốc tế. Để giúp HKD tự tin và chủ động chuyển đổi, nên chăng có quy định áp dụng chế độ kế toán đơn giản, thuận tiện hơn, phù hợp với từng quy mô DN, sẽ tạo động lực lớn hơn cho việc chuyển đổi.

Ngoài ra, TS Nguyễn Minh Thảo đề xuất cần sớm cụ thể hóa nghị quyết hỗ trợ DN liên quan các quy định về kiểm tra, thanh tra, hậu kiểm…; qua đó tạo động lực cho khởi nghiệp, chuyển đổi. Bà Thảo phân tích: Nghị quyết 198 tháo gỡ gánh nặng thanh kiểm tra đối với DN là rất hay. Cùng một nội dung quản lý nhà nước, nếu đã tiến hành thanh tra hoạt động của DN, HKD thì không thực hiện kiểm tra; và ngược lại đã kiểm tra thì không thanh tra nữa, trừ trường hợp có dấu hiệu vi phạm rõ ràng. Nếu thực hiện tốt thì sẽ giảm đi một gánh nặng lớn đối với DN. Thứ hai, nên ưu tiên việc hậu kiểm giúp nâng cao tính tuân thủ của DN. Tức là, nếu DN đáp ứng được các yêu cầu pháp luật thì cứ chủ động thực hiện, còn cơ quan nhà nước sẽ tiến hành kiểm tra sau đó. Việc áp dụng hiệu quả chính sách ưu tiên hậu kiểm sẽ giảm tải cho bộ máy hành chính, vừa thúc đẩy DN tuân thủ pháp luật tốt hơn.

"Nếu cứ chọn DN lớn để thanh, kiểm tra thì đi ngược với logic của quản trị rủi ro. Nghị quyết 68 quy định miễn kiểm tra thực tế với DN tuân thủ tốt, thì mỗi một lĩnh vực phải có những tiêu chí khác nhau để đo lường thế nào là DN tuân thủ tốt. Một số lĩnh vực như thuế đã áp dụng cách tiếp cận này. Tuy nhiên, nhìn chung phần lớn các cơ quan thanh tra chuyên ngành vẫn chưa xây dựng được hệ thống tiêu chí cụ thể để đánh giá rủi ro hoặc mức độ tuân thủ của DN", TS Nguyễn Minh Thảo nhấn mạnh.

TS Nguyễn Quốc Việt, Trường ĐH Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội), đánh giá: Các chính sách hỗ trợ DN hiện hành như miễn giảm thuế ban đầu, đơn giản hóa thủ tục có thể chưa đủ hấp dẫn để thúc đẩy HKD chuyển đổi thành DN. Họ vẫn e ngại các quy định pháp lý, thuế má phức tạp hơn khi trở thành DN, cũng như chi phí tuân thủ tăng lên (chi phí kế toán, bảo hiểm xã hội, kiểm toán...). Vì vậy, các HKD cần "lợi ích kinh tế thiết thực" hơn là chỉ "tuyên truyền kêu gọi". Bên cạnh rào cản về thủ tục, nhiều HKD có tâm lý "ngại lớn", ngại quản lý phức tạp hơn, ngại các quy định về lao động, bảo hiểm xã hội. Việc chỉ đơn thuần đơn giản hóa thủ tục thuế có thể chưa đủ để giải quyết rào cản tâm lý này. Các cơ quan quản lý cần có các chương trình tư vấn, đào tạo về quản trị DN cho HKD, cá nhân kinh doanh. Ngoài ra, ngay cả các DN siêu nhỏ vẫn bị hạn chế về khả năng tiếp cận nguồn vốn và thị trường nên HKD chưa thấy được lợi ích rõ ràng. Vì vậy cần có chính sách hỗ trợ mạnh mẽ về tín dụng hoặc kết nối thị trường cho nhóm DN siêu nhỏ, DN mới thành lập để tăng thêm động lực khuyến khích HKD lớn chuyển sang mô hình DN.

Ước tính, cứ khoảng 10% trong số HKD hiện nay chuyển đổi thì đã có khoảng 500.000 DN, và mục tiêu 2 triệu DN vào năm 2030 hoàn toàn có thể thực hiện được. Vì vậy, cần giải quyết hiệu quả những nỗi lo ngại của các HKD để họ tự nguyện chuyển đổi thành DN, hoạt động hiệu quả hơn trong chiếc áo mới.

Nguồn: Kenh14; Người Lao Động; CafeF; Thanh Niên