CÔNG NHÂN CẢNG BIỂN ĐÌNH CÔNG: TỔN THẤT TỚI 5 TỶ USD/NGÀY, ĐE DỌA NỀN KINH TẾ

Công nhân bốc xếp đồng loạt đình công ở các cảng lớn dọc Bờ Đông và Bờ Vịnh (Gulf Coast) nước Mỹ. Cuộc đình công đầu tiên trong gần 50 năm này có thể gây ra tổn thất lớn cho nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Bất đồng về tăng lương

Theo Bloomberg, 36 cảng bị đình công có năng lực xử lý tới một nửa khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu của Mỹ và việc đóng cửa các cảng này khiến hoạt động vận chuyển hàng hóa bằng container và xe tải lập tức bị tê liệt.

Các mặt hàng năng lượng và hàng rời sẽ không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi đình công, trong khi đó một số trường hợp ngoại lệ sẽ được cho phép hoạt động, bao gồm vận chuyển hàng hóa quân sự và tàu du lịch.

Tác động nghiêm trọng của việc đóng cửa hoạt động ở các cảng container lớn từ Houston đến Miami và New York-New Jersey phụ thuộc vào thời gian kéo dài của cuộc đình công. Thiệt hại kinh tế từ việc đóng cửa các cảng, bắt đầu lúc 12:01 sáng ngày 1/10 theo múi giờ miền Đông Bắc Mỹ, sẽ gây ra thiệt hại kinh tế từ 3,8 - 4,5 tỷ USD mỗi ngày, theo ước tính của JPMorgan Chase.

Bà Grace Zwemmer, nhà phân tích tại công ty nghiên cứu kinh tế vĩ mô Oxford Economics, cảnh báo rằng tình trạng tắc nghẽn vận chuyển do cuộc đình công kéo dài một tuần sẽ cần khoảng một tháng để giải quyết.

Cổ phiếu của hai "ông lớn" vận tải container là A.P. Moller-Maersk của Đan Mạch và Hapag-Lloyd AG của Đức đã lao dốc trong phiên giao dịch 1/10 sau khi cùng tăng hơn 11% trong tháng 9.

Hiệp hội Bốc dỡ hàng hóa Quốc tế (ILA) đang tìm kiếm mức lương cao hơn cho người lao động và xóa bỏ "ngôn từ về tự động hóa" trong hợp đồng mới với các chủ lao động hàng hải do Liên minh Hàng hải Mỹ (USMX) đại diện. Hợp đồng cũ giữa Hiệp hội Bốc dỡ hàng hóa Quốc tế và Liên minh Hàng hải Mỹ đã hết hạn vào đêm ngày 30/9.

Chủ tịch Hiệp hội Bốc dỡ hàng hóa Quốc tế, ông Harold Daggett, đã đe dọa sẽ bắt đầu đình công từ ngày 1/10 và kéo dài trong nhiều tháng nếu không đạt được thỏa thuận nào trước thời hạn. Lần cuối cùng công nhân bốc xếp ở các cảng Bờ Đông và Bờ Vịnh tiến hành đình công là vào năm 1977.

"Chúng tôi đã chuẩn bị đấu tranh lâu nhất có thể, đình công trong bất kỳ khoảng thời gian nào cần thiết", ông Daggett tuyên bố trên Facebook. Phía Hiệp hội Bốc dỡ hàng hóa Quốc tế cho rằng đề xuất mới nhất từ các chủ lao động hàng hải "không đáp ứng được những gì mà các thành viên cơ sở của ILA đề nghị về mức lương và biện pháp bảo vệ chống lại tự động hóa".

Các hãng vận tải biển và nhà khai thác cảng biển do Liên minh Hàng hải Mỹ đại diện, đã cáo buộc Hiệp hội Bốc dỡ hàng hóa Quốc tế từ chối đàm phán kể từ khi liên minh này hủy bỏ các cuộc đàm phán vào tháng 6.

Nhà Trắng đã liên lạc với hai bên vào cuối tuần qua và đã đạt được một số tiến triển về tiền lương, theo Bloomberg.

Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố rằng tranh chấp là do vấn đề thương lượng tập thể và ông sẽ không viện dẫn thẩm quyền của mình theo luật an ninh quốc gia để ra lệnh cho công nhân trở lại cảng trong khi các cuộc đàm phán vẫn tiếp tục.

Một công nhân bốc xếp có sáu năm làm việc tại cảng đã kiếm được 39 USD/giờ tính đến lúc cuối hợp đồng giữa Hiệp hội Bốc dỡ hàng hóa Quốc tế và Liên minh Hàng hải Mỹ. Hiệp hội Bốc dỡ hàng hóa Quốc tế đã đề nghị tăng lương 5 USD/giờ mỗi năm trong hợp đồng mới kéo dài 6 năm, tương đương với mức tăng gần 80% so với hợp đồng vừa hết hạn, theo một người thạo tin chia sẻ với Bloomberg.

Trong khi đó, Liên minh Hàng hải Mỹ ban đầu đề nghị tăng lương 2,50 USD/giờ mỗi năm của hợp đồng mới, tức là tăng gần 40%.

Thế nhưng, sau khi được triệu tập đến Nhà Trắng vào ngày 27/9 và ngày 30/9, các nhà tuyển dụng cho biết họ đã đưa ra một đề nghị mới cho Liên minh Hàng hải Mỹ, bao gồm mức tăng tiền công bốc dỡ gần 50% trong thời hạn hợp đồng, cùng với các chế độ chăm sóc sức khỏe và hưu trí bổ sung.

Tuy nhiên, đề nghị này đã bị phía Hiệp hội Bốc dỡ hàng hóa Quốc tế bác bỏ.

Các công ty thương mại, vận tải và bán lẻ đã thúc giục Nhà Trắng can thiệp để hạn chế thiệt hại từ cuộc đình công. Các hãng vận tải container đang chuẩn bị thu phụ phí liên quan đến sự gián đoạn cảng biển, làm tăng tổng chi phí vận chuyển.

Khiến GDP Mỹ tổn thất tới 5 tỷ USD/ngày

"Sẽ là vô tâm nếu để một tranh chấp hợp đồng gây ra cú sốc như vậy đến nền kinh tế của chúng ta", bà Suzanne Clark, Giám đốc điều hành Phòng Thương mại Mỹ, viết trong lá thư gửi Tổng thống Biden ngày 1/10.

"Taft–Hartley (Đạo luật quan hệ quản lý lao động năm 1947 - BTV) sẽ cho cả hai bên thời gian đàm phán để đạt được thỏa thuận về một hợp đồng lao động mới", bà Clark viết, đồng thời ám chỉ đến quy định cho phép Tổng thống Mỹ can thiệp vào các tranh chấp lao động liên quan đến an ninh quốc gia theo đạo luật Taft–Hartley.

Theo ước tính từ Hiệp hội các nhà sản xuất chế tạo quốc gia (NAM), cuộc đình công gây tổn thất 2,1 tỷ USD giao dịch thương mại mỗi ngày và tổng thiệt hại kinh tế là GDP của Mỹ có thể bị kéo giảm tới 5 tỷ USD mỗi ngày.

Ông Jay Timmons, Chủ tịch và Giám đốc điều hành Hiệp hội các nhà sản xuất chế tạo quốc gia, đã kêu gọi Tổng thống Biden hành động để nối lại hoạt động ở các cảng trong khi các cuộc đàm phán vẫn phải tiếp tục.

"Tổng thống có thể bảo vệ các nhà sản xuất và người tiêu dùng bằng cách thực hiện thẩm quyền của mình và chúng tôi hy vọng ông ấy sẽ hành động nhanh chóng", ông Timmons cho biết.

Trái lại, tổ chức công đoàn International Brotherhood of Teamsters hôm 1/10 đã kêu gọi chính quyền Tổng thống Biden tránh xa tranh chấp. Tương tự, Chủ tịch Hiệp hội Bốc dỡ hàng hóa Quốc tế cũng đề nghị Nhà Trắng không can thiệp vào thỏa thuận, đồng thời khẳng định nếu buộc phải quay trở lại làm việc tại cảng, công nhân bốc xếp sẽ xử lý ít container hơn bình thường, làm chậm quá trình xử lý công việc.

Lo ngại gián đoạn hoạt động các cảng biển ở Bờ Đông và Bờ Vịnh, các chủ hàng và hãng vận tải đã đốc thúc tàu hàng cập cảng sớm hoặc chuyển hướng qua các cảng Bờ Tây để giảm thiểu rủi ro và dự trữ hàng tồn kho.

"Điều quan trọng nhất là các hãng vận tải, bên giao hàng và người lao động phải đi đến thống nhất", Bộ trưởng Giao thông Mỹ Pete Buttigieg phát biểu trên kênh truyền hình Bloomberg. "Thực sự không có gì thay thế được việc các cảng biển được đưa vào hoạt động", ông Buttigieg lưu ý.

DỮ LIỆU MỚI CHO THẤY NGƯỜI NHẬP CƯ CÓ TIỀN ÁN, VÌ SAO?

Các số liệu mới công bố về những người nhập cư có tiền án đang được sử dụng để tấn công Đảng Dân chủ về các chính sách biên giới dưới thời Tổng thống Joe Biden và Phó Tổng thống Kamala Harris.

Ứng viên Đảng Cộng hòa Donald Trump đã sử dụng các số liệu này để tuyên bố rằng "13.000 kẻ giết người bị kết án đã nhập cảnh vào đất nước chúng ta trong thời gian ba năm rưỡi bà làm 'Sa hoàng Biên giới'" và rằng họ được phép "đi lại công khai trên đất nước chúng ta".

Nhưng cả hai tuyên bố đều gây hiểu lầm.

Các số liệu mới do Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) công bố cho thấy đúng là có khoảng 13.000 người không phải công dân Mỹ, bị kết án giết người, đã có tên trong hồ sơ của cơ quan này và không bị giam giữ.

Tuy nhiên, Bộ An ninh Nội địa (DHS), cơ quan giám sát ICE, cho biết đây là các số liệu thống kê trong nhiều năm và bao gồm những người di cư nhập cảnh vào Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Trump và các chính quyền trước đó.

Cơ quan này cũng cho biết những người trong danh sách có thể không bị ICE giam giữ nhưng có thể bị giam giữ hoặc nằm dưới sự giám sát của các cơ quan khác.

Những con số này cho thấy điều gì?

Các số liệu được công bố trong một lá thư từ ICE gửi cho dân biểu Đảng Cộng hòa Tony Gonzales, người đã yêu cầu được cung cấp các số liệu này.

Số liệu cho thấy rằng tính đến tháng 7/2024, có 425.431 người không phải công dân Mỹ, có tiền án hình sự, nằm trong "danh sách không giam giữ" của ICE - một cơ sở dữ liệu về những người phải đối mặt với thủ tục trục xuất nhưng không bị giam giữ tại ICE.

Trong số này:

13.099 người bị kết tội giết người

15.811 người bị kết tội tấn công tình dục

62.231 người bị kết tội hành hung

Tuy nhiên, một thông cáo của DHS cho biết dữ liệu đã bị "diễn dịch sai".

DHS cho biết: "Dữ liệu cũng bao gồm nhiều người đang chịu sự quản lý hoặc hiện đang bị giam giữ bởi các cơ quan thực thi pháp luật liên bang, tiểu bang hoặc địa phương."

Vì vậy, chỉ vì họ không bị ICE giam giữ, không có nghĩa là tất cả họ đều "tự do đi lại" như ông Trump tuyên bố.

Aaron Reichlin-Melnick, một chuyên gia thực thi pháp luật về nhập cư tại Hội đồng Di trú Hoa Kỳ, cho biết: "Ví dụ, Zacarias Moussaoui, người đang bị giam tại một nhà tù có kiểm soát an ninh nghiêm ngặt nhất ở Colorado vì vai trò của ông ta trong các cuộc tấn công ngày 11/9, hiện không bị ICE giam giữ nên có khả năng cũng có tên trong danh sách đó."

BBC Verify đã hỏi DHS có bao nhiêu người đang bị các cơ quan khác giam giữ.

Có bao nhiêu người trong số này dưới thời Biden và Harris?

Trump nói rằng 13.000 người bị kết tội giết người đã nhập cảnh dưới thời chính quyền Biden-Harris, nhưng số liệu của ICE không nêu rõ thời điểm những người này đến Mỹ.

DHS cho biết: "Dữ liệu có từ nhiều thập kỷ trước; bao gồm những người đã nhập cảnh vào đất nước trong vòng 40 năm trở lại đây, phần lớn quyết định giam giữ họ được đưa ra từ lâu trước chính quyền [Biden-Harris] này."

Hồ sơ những trường hợp không bị giam giữ không được công bố thường xuyên và chỉ được công bố trong một số trường hợp nhất định theo yêu cầu - vì vậy chúng tôi không có số liệu chính xác theo từng chính quyền.

Các số liệu trước đây đã được công bố vào tháng 6/2021, năm tháng sau khi ông Biden nhậm chức tổng thống, cho thấy có 405.431 tội phạm bị kết án nằm trong danh sách tại thời điểm đó.

Trước đó, một báo cáo chính thức được công bố vào tháng 8/2016, vào cuối nhiệm kỳ tổng thống của ông Barack Obama, cho thấy có 368.574 người.

Như vậy, danh sách đã tăng gần 37.000 người trong năm năm, bao gồm cả nhiệm kỳ của ông Trump.

“Dữ liệu này cho thấy một số lượng đáng kể người nhập cư đã có tên trong danh sách trong các chính quyền trước và danh sách đã tăng lên dưới nhiều chính quyền, bao gồm cả chính quyền Trump,” bà Michelle Mittelstadt từ Viện Chính sách Di trú cho biết.

Tổng số người không phải công dân Mỹ trong danh sách đã tăng lên trong những năm gần đây do mức độ nhập cư cao dưới thời Tổng thống Biden.

“Mặc dù số người trong danh sách không bị giam giữ đã tăng đáng kể dưới thời chính quyền Biden, nhưng số người bị kết án là tội phạm trong danh sách thì không tăng,” ông Reichlin-Melnick cho biết.

Trong thư, ICE không nêu rõ có bao nhiêu người không phải công dân Mỹ có tiền án trong danh sách là người nhập cư bất hợp pháp và có bao nhiêu người nhập cảnh vào Mỹ bằng, ví dụ, thẻ xanh.

BBC Verify đã yêu cầu cung cấp một bản phân tích chi tiết.

Tại sao việc trục xuất một số tội phạm lại khó khăn?

Một phần lý do khiến tổng số cao, theo các chuyên gia, là do những vấn đề rắc rối trong việc trục xuất những người không phải công dân Mỹ đã phạm tội.

"Chính phủ Mỹ không thể đưa một người lên các chuyến bay thương mại hoặc chuyến bay của chính phủ để đưa họ trở về quốc gia mà họ mang quốc tịch nếu không có sự đồng ý của quốc gia đó," bà Michelle Mittelstadt giải thích.

"Vì Mỹ có quan hệ ngoại giao rất hạn chế với, ví dụ, Venezuela, Cuba và Nicaragua, nên các chuyến bay trục xuất và trả về các quốc gia đó rất hiếm."

Có những luật liên bang đang có hiệu lực, nghĩa là mọi người chỉ có thể bị giam giữ trong sáu tháng trước khi chính phủ Mỹ phải chứng minh rằng họ là mối nguy hiểm cho cộng đồng.

Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tra tấn quy định rằng một số người nhập cư, ngay cả những người bị kết án tội nghiêm trọng, có thể được hoãn trục xuất nếu thẩm phán xác định rằng họ có khả năng bị tra tấn hoặc đàn áp tại quốc gia của họ.

DHS cho biết họ đã trục xuất hơn 180.000 người không phải công dân có tiền án kể từ tháng 1/2021.

TRANH LUẬN ỨNG VIÊN PHÓ TỔNG THỐNG: ĐỐI ĐÁP GAY CẤN VỀ CHÍNH SÁCH

Đảng viên Dân chủ Tim Walz và đảng viên Cộng hòa JD Vance tranh luận gay gắt về cuộc khủng hoảng Trung Đông, di dân, thuế, phá thai, biến đổi khí hậu và nền kinh tế vào tối hôm 1/10 trong một cuộc tranh luận của hai ứng cử viên phó tổng thống nặng về những bất đồng chính sách nhưng lại nhẹ về công kích cá nhân, Reuters đưa tin.

Hai đối thủ, những người đã đối đầu nhau trên đường tranh cử, đã tỏ ra thân mật với nhau nhưng họ để dành các đòn công kích để nói về hai ứng cử viên số 1 trong lá phiếu là Phó Tổng thống thuộc đảng Dân chủ Kamala Harris và cựu Tổng thống thuộc đảng Cộng hòa Donald Trump.

Ông Vance chất vấn vì sao bà Harris không làm nhiều hơn để giải quyết nạn lạm phát, nhập cư và nền kinh tế khi vẫn đang phục vụ trong chính quyền của Tổng thống Joe Biden. Ông Vance tấn công một cách nhất quán như vậy, điều mà ông Trump đã không thực hiện được khi tranh luận với bà Harris vào tháng trước.

“Nếu bà Kamala Harris có những kế hoạch tuyệt vời như vậy để giải quyết các vấn đề của tầng lớp trung lưu, thì bà ấy nên thực hiện chúng ngay bây giờ - chứ không phải chờ đến khi đắc cử vì đây là nhiệm vụ mà người dân Mỹ đã giao cho bà ấy 3 năm rưỡi trước rồi”, ông Vance nói.

Ông Walz mô tả ông Trump là một nhà lãnh đạo không ổn định, người đã dành ưu tiên cho các tỷ phú và lật ngược thế cờ đối với những lời chỉ trích của ông Vance về vấn đề nhập cư. Ông Walz công kích ông Trump vì đã gây áp lực buộc các đảng viên Cộng hòa tại Quốc hội phải từ bỏ dự luật an ninh biên giới lưỡng đảng vào đầu năm nay.

“Hầu hết chúng tôi muốn giải quyết vấn đề này”, ông Walz nói về vấn đề nhập cư. "Donald Trump đã có 4 năm để làm điều này và ông ấy đã hứa với quý vị, những người Mỹ, rằng việc này sẽ dễ dàng biết bao”.

Cuộc tranh luận tại Trung tâm phát sóng đài CBS ở New York bắt đầu với chủ đề là cuộc khủng hoảng leo thang ở Trung Đông, sau khi Israel tiếp tục tấn công miền nam Lebanon hôm 1/10 và Iran bắn tên lửa trả đũa nhằm vào Israel.

Ông Walz cho rằng ông Trump quá “dễ thay đổi” và thông cảm với những vị lãnh đạo chuyên quyền, vì vậy khó có thể tin tưởng rằng ông ấy xử lý được cuộc xung đột đang gia tăng, trong khi ông Vance khẳng định ông Trump đã làm cho thế giới an toàn hơn trong nhiệm kỳ của mình.

Khi được hỏi liệu ông có ủng hộ Israel tấn công phủ vào Iran hay không, ông Vance nói hàm ý rằng ông để Israel tự quyết định, trong khi ông Walz không trả lời trực tiếp câu hỏi.

Ông Walz, 60 tuổi, là thống đốc bang Minnesota theo đường lối tự do và là cựu giáo viên trung học, và ông Vance, 40 tuổi, là tác giả sách bán chạy nhất và thượng nghị sĩ Hoa Kỳ thuộc nhóm bảo thủ đến từ bang Ohio.

Ông Trump, trong khi theo dõi phiên thảo luận trên truyền hình, đã đăng các ý kiến giận dữ trong suốt cuộc tranh luận, đôi khi hai lần một phút, trên trang Truth Social của mình.

Mỗi đối thủ đều tìm cách giáng một đòn có tác động trong cuộc tranh luận cuối cùng còn lại trước cuộc bầu cử tổng thống ngày 5/11.

Các nhà phân tích chính trị cho rằng các cuộc tranh luận của ứng viên phó tổng thống có thể nảy lửa nhưng nhìn chung không làm thay đổi kết quả của cuộc bầu cử.

Ông Walz được hỏi về một bản tin trong tuần này nói rằng ông không có mặt ở Trung Quốc trong vụ đàn áp bạo lực tại Quảng trường Thiên An Môn năm 1989, như ông từng tự nhận như vậy trước đó.

“Đôi khi tôi thật là ngốc”, ông nói. “Tôi đến đó vào mùa hè năm đó và đã nói nhầm về vấn đề này. Vì vậy, tôi đã ở Hong Kong và Trung Quốc trong thời gian diễn ra các cuộc biểu tình đòi dân chủ, và từ đó tôi đã học được rất nhiều về ý nghĩa của việc quản trị đất nước”.

Trong khi đó, ông Vance bảo vệ ứng viên tổng thống của mình mặc dù đã chỉ trích ông Trump trước cuộc bầu cử năm 2016.

“Tôi đã hiểu sai về ông Donald Trump”, ông nói. “Trước hết, tôi đã sai vì tôi cho rằng một số câu chuyện trên phương tiện truyền thông hóa ra là bịa đặt không trung thực về hồ sơ của ông ấy. Nhưng quan trọng nhất, ông Donald Trump đã mang lại lợi ích cho người dân Mỹ”.

Ông Walz chỉ trích ông Trump về vai trò của ông ấy trong việc bổ nhiệm ba thẩm phán Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ, những người đã tham gia quyết định của tòa án nhằm loại bỏ quyền phá thai trên toàn quốc vốn đã tồn tại gần nửa thế kỷ, một vấn đề rõ ràng đã gây tổn hại cho đảng Cộng hòa.

“Donald Trump đã thực hiện tất cả những điều này,” ông Walz nói. “Ông ấy khoe khoang về việc đã đưa các thẩm phán vào cuộc và lật ngược án lệ Roe kiện Wade thật tuyệt vời như thế nào”, đó là quyết định của Tối cao Pháp viện năm 1972 bảo vệ quyền phá thai.

Ông Vance, được biết đến với quan điểm bảo thủ sâu sắc về việc phá thai, có giọng điệu ôn hòa hơn hôm 1/10, nói rằng ông không ủng hộ lệnh cấm trên toàn quốc mặc dù trước đó đã làm như vậy. Ông cho biết quan điểm của ông Trump là từng bang nên quyết định có nên hạn chế phá thai hay không.

Phản ứng

Trong một bài đăng trên mạng xã hội, ông Trump nói ông sẽ phủ quyết lệnh cấm ở tầm quốc gia, vài tuần sau khi ông từ chối cho biết liệu ông có làm như vậy trong cuộc tranh luận tổng thống hay không.

Khi diễn ra cuộc tranh luận, theo hãng tin AP, ông Trump bày tỏ rằng ông sẽ phủ quyết lệnh cấm phá thai của liên bang nếu nó được đặt lên bàn của ông.

“Mọi người biết tôi sẽ không ủng hộ lệnh cấm phá thai của liên bang, dưới bất kỳ trường hợp nào, và trên thực tế, sẽ phải bác lệnh đó, vì các tiểu bang quyết định dựa trên ý chí cử tri của họ (sẽ của nhân dân!)”, ông Trump viết chữ in hoa toàn bộ trên trang truth social, theo ap.

Sau cuộc tranh luận, chiến dịch tranh cử của Harris-Walz ca ngợi thành tích của ứng cử viên phó tổng thống của họ.

“Tối nay, Thống đốc Walz đã cho thấy chính xác lý do tại sao Phó Tổng thống Harris chọn ông ấy: ông ấy là nhà lãnh đạo quan tâm đến những vấn đề quan trọng nhất đối với người dân Mỹ”, chủ tịch chiến dịch tranh cử Jen O’Malley Dillon cho biết trong một tuyên bố.

“Người Mỹ đã thấy một sự tương phản thực sự: một người nói chuyện thẳng thắn tập trung vào việc chia sẻ các giải pháp thực sự và một chính trị gia khéo léo đã dành cả đêm để bảo vệ sự chia rẽ và những thất bại của Donald Trump”, bà Dillon đưa ra nhận định, theo AP.

CHIẾN DỊCH CỦA TRUMP TĂNG TỐC

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump lấy lại phong độ và chuyển sang giai đoạn chạy nước rút toàn diện sau thời gian bị tụt lại khi chiến dịch tranh cử của đảng Dân chủ đổi ứng viên.

Đài NBC News dẫn lời giới quan sát bầu cử Mỹ cho hay ông Trump đang chạy nước rút để giành lại lợi thế trước Phó tổng thống Kamala Harris.

Chạy đua với thời gian

Cuối tuần qua, ông Trump tổ chức mít tinh lần lượt tại các bang chiến địa Wisconsin (ngày 28.9) và Pennsylvania (29.9). Đến ngày 30.9, chiến dịch Trump tổ chức gây quỹ trên trang GoFundMe để hỗ trợ những người bị ảnh hưởng bởi bão Helene. Hoạt động này được thực hiện sau khi ông Trump đến khu vực bị thiệt hại vì bão ở TP.Valdosta (bang Georgia) trước đó cùng ngày. Giám đốc tài chính Meredith O'Rourke của chiến dịch Trump đảm nhận vai trò gây quỹ, và thông tin về hoạt động này nhận được sự ủng hộ trên mạng xã hội, Đài CNN đưa tin.

Ngày 1.10 (giờ Mỹ), vài giờ trước khi cuộc tranh luận trên truyền hình giữa hai ứng viên tranh cử phó tổng thống là Thống đốc bang Minnesota Tim Walz của đảng Dân chủ và thượng nghị sĩ bang Ohio JD Vance của đảng Cộng hòa, ông Trump quay lại bang Wisconsin cho sự kiện vận động ở 2 nơi khác nhau. Ngày 5.10, ông có lịch trình đến thị trấn Butler (bang Pennsylvania) để tổ chức mít tinh tại nơi từng bị ám sát hụt hôm 13.7.

Sau khi phân tích lịch trình chiến dịch tranh cử của cựu Tổng thống Trump, Đài NBC News ghi nhận ông Trump trong tháng 9 tham gia tổng cộng 26 sự kiện, đa số là mít tinh. Con số này cao hơn so với tháng 6 và tháng 7 gộp lại là 21. Trong tháng 8, chiến dịch Trump tổ chức 19 sự kiện tranh cử.

Tâm điểm Michigan

Trong khi chiến dịch Trump tăng tốc tranh cử, chiến dịch của bà Harris cũng lên kế hoạch đến các bang chiến địa Pennsylvania (2.10) và Michigan (4.10). Trong số này, Michigan đặc biệt quan trọng đối với ứng viên lưỡng đảng, nhất là khi Đài Fox News dẫn lời bà Elissa Slotkin, nghị sĩ đảng Dân chủ tại bang này, cảnh báo Phó tổng thống Harris vẫn chưa có sự bứt phá tại bang chiến địa vô cùng quan trọng trong cuộc bầu cử ngày 5.11.

Kết quả khảo sát mới nhất của New York Times/Đại học Siena ghi nhận tỷ lệ ủng hộ bà Harris trong số các cử tri tiềm năng ở Michigan là 48% so với 47% của ông Trump. Đây là khoảng cách nằm trong phạm vi sai số của cuộc thăm dò.

Bài phân tích của trang Axios dự báo nếu ông Trump đoạt được các tiểu bang thuộc vùng Vành đai Mặt trời (gồm các bang miền nam và trải dài từ Virginia đến Florida), cựu tổng thống chỉ cần thắng thêm Michigan, Wisconsin hoặc Pennsylvania là giành chiến thắng chung cuộc. Trong khi đó, con đường dễ nhất dẫn đến Nhà Trắng của bà Harris là nhất thiết phải chinh phục Michigan, Wisconsin và Pennsylvania.

Năm 2016, ông Trump giành được Michigan trước đối thủ Hillary Clinton với số phiếu cách biệt 0,23%. Bốn năm sau, ông Joe Biden thắng bang này với cách biệt 2,78% trước ông Trump. Tình hình năm nay vẫn vô cùng khó đoán.

MỸ ĐANG “BẤT LỰC” VỚI ISRAEL

Việc Israel đưa quân vào miền nam Li-băng tạo nên một thực tế mới sau 1 năm xung đột: Mỹ trở nên bất lực với việc kiềm chế đồng minh của mình, cũng không còn khả năng xoay chuyển cuộc khủng hoảng khu vực đang xấu đi nhanh chóng.

Ngày 30/9, Israel đưa bộ binh tiến vào miền nam Li-băng, mở ra một giai đoạn mới trong cuộc chiến với lực lượng Hezbollah. Israel gọi đây là “chiến dịch trên bộ hạn chế”, bất chấp lời kêu gọi suốt mấy tuần qua của Washington phải kiềm chế và xuống thang.

Quân Israel tiến vào nước láng giềng chỉ vài giờ sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu: “Chúng ta cần có thỏa thuận ngừng bắn ngay lúc này”. Ông nói như vậy khi được hỏi rằng ông có biết về chiến dịch tấn công của lực lượng Israel ở miền nam Li-băng hay không. “Tôi thoải mái hơn nếu họ dừng lại”, Tổng thống Mỹ nói.

Những phát biểu này cho thấy khoảng cách lớn giữa Chính phủ Mỹ và Israel, vào ngày mà Thủ tướng Netanyahu nói với người Iran: “Không nơi nào ở Trung Đông mà Israel không thể vươn tới ”.

Khác biệt ngày càng lớn khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đến gần. Ông Biden còn ít dư địa để hành động nếu muốn tránh để cuộc chiến ở Trung Đông ảnh hưởng đến chính trị trong nước. Thủ tướng Netanyahu chắc chắn hiểu rõ điều này.

Phó Tổng thống Kamala Harris, ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ, phần lớn vẫn phải theo quan điểm chính thức của chính quyền, dù có lần bà thể hiện quan điểm cứng rắn hơn với ông Netanyahu khi nói về số phận của dân thường Palestine.

Sự bất lực của Mỹ và sự bất chấp của Israel đã thể hiện nhiều lần từ khi Hamas tấn công vào miền nam Israel ngày 7/10/2023, dẫn đến việc Israel đưa quân vào Dải Gaza và gần đây là hàng loạt cuộc tấn công vào lực lượng Hezbollah ở Li-băng.

Ông Netanyahu thường hành động trước rồi mới tham vấn Mỹ, kể cả khi những hành động của ông chắc chắn làm hỏng những nỗ lực ngoại giao của Mỹ và làm tăng nguy cơ Washington bị kéo vào chiến tranh khu vực. Một ví dụ là Mỹ không được thông báo trước về cuộc không kích của Israel ngày 27/9, loại bỏ lãnh đạo Hezbollah Sayed Hassan Nasrallah .

Cách làm này khiến chính quyền của Tổng thống Biden trông có vẻ là khán giả hơn là một bên tham gia chủ động vào các sự kiện. Hàng chục chuyến đi của Ngoại trưởng Antony Blinken đến khu vực không mang lại kết quả rõ ràng nào. Mỹ không ngừng thúc đẩy một thỏa thuận ngừng bắn ở Dải Gaza mà cả ông Netanyahu và Hamas đều có vẻ không muốn.

Đây không chỉ là sự mất mặt về ngoại giao. Bất kỳ dịp nào tổng thống Mỹ bị phớt lờ công khai đều đồng nghĩa với sự tổn hại về uy tín cá nhân và sức mạnh toàn cầu của Mỹ. Khả năng cao là ông Biden, người tự nhận mình là một chuyên gia về chính sách đối ngoại, sẽ kết thúc nhiệm kỳ ở Nhà Trắng với di sản bị hoen ố vì chiến tranh Trung Đông .

Ván cược của nhà lãnh đạo Israel, rằng chính quyền Tổng thống Biden sẽ vẫn bảo vệ an ninh cho nhà nước Do Thái đã thu được kết quả. Một ví dụ là Mỹ và các đồng minh đã giúp Israel chặn hầu hết tên lửa và máy bay không người lái mà Iran bắn vào Israel hồi tháng 4, dù Mỹ không biết trước việc Israel tấn công tòa nhà ngoại giao của Iran ở Damascus trước đó, khiến 8 sĩ quan cấp cao của Iran thiệt mạng.

Và cho đến nay, Tổng thống Biden, người luôn tự hào là một trong những chính trị gia ủng hộ Israel nhất trong lịch sử Mỹ, miễn cưỡng với việc sử dụng công cụ mà ông có trong tay: Dừng cung cấp vũ khí cho Israel. Cách này có thể gây ra những tác động chính trị lớn trước cuộc bầu cử vào tháng 11 tới và khiến ông Biden bị buộc tội bỏ rơi đồng minh.

Lợi ích và tồn vong

Tại sao sự chia rẽ giữa Mỹ và Israel lại gia tăng?

Các sự kiện năm ngoái đẩy Mỹ và Israel vào tình thế mà lợi ích quốc gia của hai bên xung đột trực tiếp với nhau. Chính phủ Netanyahu coi cuộc tấn công của Hamas ngày 7/10/2023 là mối đe dọa hiện hữu đối với sự tồn vong của nhà nước Israel và người Do Thái ở Trung Đông.

Với tư duy đó, họ có thể bỏ qua cảm giác bất mãn mạnh mẽ với Nhà Trắng. Và cảm giác rằng Israel đang tiến hành cuộc chiến để sinh tồn khiến các nhà lãnh đạo nước này biện minh cho hành động gây thương vong lớn cho dân thường Palestine ở Dải Gaza, dù phần còn lại của thế giới coi cuộc tàn sát này là bất cân xứng quá mức.

Trong khi đó, Washington nhìn những sự kiện đó qua lăng kính chiến lược rộng hơn, với nỗi lo những chiến thắng ngắn hạn của Israel là không bền vững và có thể trở thành tiền đề cho nhiều thập kỷ bất ổn và chiến tranh. Lợi ích quốc gia của Mỹ không chỉ nằm ở việc bảo vệ Israel.

Nhà Trắng đang cố gắng tránh để bị cuốn vào một cuộc xung đột cay đắng khác ở Trung Đông, sau khi phải rút quân trong hỗn loạn khỏi Iraq và Afghanistan.

Mỹ vẫn còn các tiền đồn ở khu vực, bao gồm cả ở Syria và Iraq, nơi dễ bị các lực lượng ủy nhiệm của Iran tấn công, như vụ tiền đồn ở Jordan bị máy bay không người lái tấn công hồi tháng 1, khiến 3 quân nhân Mỹ thiệt mạng.

Những sự kiện ở Trung Đông cũng gây ra những tác động lớn ở quy mô toàn cầu. Việc Houthi nhắm vào các tàu thương mại ở Biển Đỏ gây tác động kinh tế lan tỏa, làm chậm chuỗi cung ứng và gia tăng chi phí bảo hiểm...

Nguồn: Tin Nhanh Chứng Khoán; BBC; VOA; Thanh Niên; Soha