Câu hỏi:

Hiện không ít lao động Việt làm việc trong các doanh nghiệp Việt, nhất là ngạch nhà hàng, tiệm Nails chỉ biết nhận lương cầm tay. Họ hầu như không nắm được bậc thuế lương, tiêu chuẩn, điều kiện áp dụng khác nhau chỗ nào? Lợi và thiệt về thuế đối với từng bậc thuế ra sao? Thậm chí ngay cả khai báo hồi thuế, tức tự nguyện nộp quyết toán thuế hàng năm để lấy lại thuế đã bị khấu trừ qúa mức trong năm đó, họ cũng không quan tâm. Hậu qủa, những chủ lao động phải tự động trích nộp trước tiền thuế đó hàng tháng đành chịu thiệt, do không thể khai báo hồi thuế thay người lao động; còn người lao động lẽ ra được hưởng tiền thuế hồi trả cũng bàng quan. Chỉ nhà nước ở giữa hưởng lợi. Vậy Đức Việt Online có thể cho biết một số vấn đề cơ bản để giúp người Việt khắc phục thiệt thòi trên không? (ý kiến 1 số độc giả).

Trả lời

Thực trạng khai thuế lương

Không chỉ người Việt trong tình trạng trên, thống kê Đức cho thấy, chỉ 1/3 lao động Đức tự khai báo thuế hàng năm. Ước tính mỗi năm, tổng cộng trên dưới 40 triệu lao động Đức đã cho không ngân sách nhà nước chừng 1 tỷ Euro. Trong khi đó, cứ 10 người nộp bản tự khai báo thuế thì có 9 người được lấy lại thuế với mức bình quân 823 Euro / 1 người / 1 năm. Thời gian chi phí khai báo thuế hết bình quân 6,3 tiếng, nếu thuê tư vấn thuế hiện mất chừng 150 Euro. Tính ra họ còn thu được 673 Euro / 1 người / 1 năm. Nếu khai dưới dạng đơn giản vereinfachte Steuererklärung thì chi phí khai thuế không đáng kể.

Tại sao thuế khấu trừ trước hàng tháng lại cao hơn thuế lẽ ra phải đóng?

Quy trình khấu trừ trước thuế lương hàng tháng: Từ 1.1.2013, thẻ thuế lương điện tử, die Elektronischen LohnSteuerAbzugsMerkmale (ELStAM), đã thay cho thẻ thuế lương bằng giấy trước đó. Trong thẻ ELStAM có chứa dữ liệu nhân thân để tra cứu, và dữ liệu để tính thuế cho từng cá nhân, gồm:

1- Bậc thuế lương (Steuerklasse).

2- Hệ số quy đổi Faktor (nếu có).

3- Chỉ số thuế nhà Thờ Kirchensteuermerkmal.

4- Chỉ số thuế nhà thờ của vợ/chồng (nếu có).

5- Hệ số tính thu nhập miễn thuế cho con.

6- Các khoản thu nhập miễn thuế Lohnsteuerfreibetrag như:

- Phần thu nhập cơ bản được miễn thuế (der Grundfreibetrag)

- Phần chi phí tính đổ đồng phục vụ công việc (der Pauschbetrag für Werbungskosten).

- Phần tích lũy cho tuổi già (der Versorgungsfreibetrag).

- Phần chi phí đặc biệt (Sonderausgabe-Pauschbetrag).

- Phần ưu đãi người nuôi con một mình (der Entlastungsbetrag für Alleinerziehende)....

Tất cả đểu được khấu trừ tự động theo định mức cho tất cả bậc thuế lương hoặc những khoản áp dụng riêng cho từng bậc. Do đó, nếu người lao động không khai báo những chi phí vượt quá định mức trên theo luật định, hoặc không đệ đơn chuyển đổi sang bậc thuế mới lợi thuế hơn, thì họ đành chịu thiệt thòi bởi khoản chi quá định mức đó không được khấu trừ.

Tính thuế bằng phần mềm: Với các dữ liệu nhân thân họ tên, ngày tháng năm sinh, số thuế die Steueridentifikationsnummer (IdNr), làm công việc chính (Hauptbeschäftigung) hay làm chỗ thứ 2 (Nebenbeschảftigung) do người lao động cung cấp khi nhận việc, chủ lao động (hoặc ủy quyền cho tư vấn thuế) sẽ đăng ký với hệ thống ElStAM của Cơ quan Hành chính thuế Liên bang Bundeszentralamt für Steuern và nhận được từ đó các dữ liệu tính thuế của người lao động.

Hàng tháng, tiền lương Brutto, sau khi khấu trừ phí bảo hiểm và các khoản thu nhập miễn thuế theo định mức cho từng bậc thuế đem áp tỷ suất thuế tương ứng sẽ cho kết quả tiền thuế từng tháng phải đóng. Kết qủa trên được thực hiện bằng cách sử dụng phần mềm tính thuế tự động. Thuế lương, chủ lao động phải chịu trách nhiệm tự động chuyển khoản cho Sở Tài chính. Phần còn lại được gọi là lương cầm tay (Netto) trả cho người lao động.

Như vậy, mức thuế khấu trừ trước hàng tháng dựa hoàn toàn vào bậc thuế lương và các khoản mục chi phí được khấu trừ vào lương theo định mức chung áp dụng cho bậc thuế lương đó, không căn cứ vào thực tế từng cá nhân thường chi phí cao hơn hoặc còn chi phí nằm ngoài các khoản mục đó, hoặc chọn bậc thuế bất lợi về thuế hoặc bậc thuế thực tế đã thay đổi so với khi đăng ký. Đó chính là lý do thuế khấu trừ trước hàng tháng thường cao hơn thuế thực phải đóng.

Bậc thuế lương

Bậc I: áp dụng cho những lao động hưởng lương, độc thân, hoặc chồng/vợ họ sống ở nước ngoài, hoặc ly thân hoặc goá bụa hoặc ly dị. Mức thu nhập miễn thuế đổ đồng cả năm 2021 là 9.744 Euro. Nếu có con, mỗi con được khấu trừ một khoản thu nhập miễn thuế 8.388 Euro.

Bậc II: Dành cho lao động thoả mãn tiêu chuẩn thuế bậc I, nhưng phải nuôi con một mình và được hưởng trợ cấp nuôi con (Entlastungsbetrag für Alleinerziehende) thông qua khấu trừ tiêu chuẩn 4.008 Euro/con/năm (định mức 2021) vào tiền lương trước khi áp thuế lương (nghĩa là 4.008 Euro thu nhập đó không phải đóng thuế).

Bậc III: Là những cặp vợ chồng lao động hưởng lương, trong đó 1 người đăng ký xin hưởng bậc thuế lương V; hoặc chỉ có một người lao động hưởng lương, người kia không hưởng lương. Các định mức thu nhập miễn thuế tương tự như bậc thuế 1 và 2 nhân đôi (cho 2 vợ chồng).

Bậc IV: Dành cho những cặp vợ chồng, cả hai đều lao động hưởng lương, nhưng không sống ly thân, cả hai không ai xin hưởng bậc thuế lương V. Nếu cả hai vợ chồng hưởng lương xấp xỉ nhau thì nên chọn cả hai đều bậc thuế lương IV/IV, ngược lại nếu chênh lệch nhau nhiều thì nên chọn III/V.

Bậc V: Áp dụng cho hai vợ chồng lao động hưởng lương, trong đó người có thu nhập cao đệ đơn xin hưởng bậc thuế lương III. Bậc này không được hưởng định mức thu nhập miễn thuế hay nuôi con.

Bậc VI: Dành cho những lao động hưởng lương độc thân hoặc gia đình có từ 2 chỗ làm việc trở lên, hoặc chủ thuê lao động có trách nhiệm phải ấn định bậc thuế lương đó, do người lao động hưởng lương không chịu cung cấp dữ liệu nhân thân, hay trong lưu trữ ELStAM đã bị khoá. Bậc thuế lương này phải đóng thuế nhiều nhất so với các bậc khác, vì không được khấu trừ các khoản thu nhập miễn thuế.

(Đón đọc kỳ tới tới: Định mức các khoản chi phí được khấu trừ vào thu nhập tính thuế 2021).

Đức Việt Online