NÚT THẮT TRONG NỖ LỰC THOÁT DẦU NGA

Đường ống dẫn khí TurkStream sẽ là nút thắt lớn trong nỗ lực thoát ly khí đốt Nga của Liên minh châu Âu (EU).

Ủy ban châu Âu công bố lộ trình sửa đổi nhằm chấm dứt hoàn toàn sự phụ thuộc vào năng lượng Nga trước cuối năm 2027. Tuy nhiên, một số khu vực ở châu Âu lại đang đi ngược hướng.

Thực tế, doanh số khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Nga tại châu lục này đang tăng, và nguồn cung khí đốt qua đường ống TurkStream không những không bị gián đoạn mà còn tăng thêm.

Đường ống TurkStream ở Biển Đen, kết nối Nga - Thổ Nhĩ Kỳ và tiếp nối sang Đông Nam Âu, hiện là tuyến đường ống dẫn khí duy nhất còn lại dẫn khí đốt Nga vào EU. Trong quý I năm 2025, lượng khí đốt qua đoạn châu Âu của TurkStream đã tăng 16% so với cùng kỳ năm trước, đạt khoảng 4,5 tỉ m3, chủ yếu nhờ nhu cầu tăng tại Hungary và Slovakia.

Từ khi đi vào hoạt động, TurkStream vận chuyển hơn 63 tỉ m3 khí đốt Nga vào EU, mang lại cho Gazprom hơn 20 tỉ euro (22,72 tỉ USD), cung cấp khí đốt cho các quốc gia như Hy Lạp, Bulgaria, Serbia, Romania, Moldova, Hungary và Slovakia.

Năm 2025, Hungary nổi lên là nước nhập khẩu hàng đầu, với dự kiến lượng khí đốt Nga nhập khẩu tăng lên khoảng 8 tỉ m3, so với 6 tỉ m3 năm 2023. Slovakia - trước đây nhận khí đốt Nga qua Ukraina - đã bắt đầu nhập khẩu qua TurkStream, nhờ Hungary mở rộng công suất truyền dẫn khí xuyên biên giới từ 2,6 lên 3,5 tỉ m3/năm. Nhà cung cấp khí nhà nước Slovakia SPP xác nhận vào tháng 3.2025 rằng sẽ gia hạn hợp đồng với Gazprom đến năm 2034.

Lượng khí đốt này được thúc đẩy bởi mức giảm giá sâu của Gazprom. Theo dữ liệu hải quan của EU, khí đốt Nga bán qua TurkStream trong năm 2024 rẻ hơn 13-15% so với các loại khí đốt thay thế.

Reuters chỉ ra, nếu EU thực sự nghiêm túc trong việc tách khỏi năng lượng Nga, thì vấn đề TurkStream cần phải được giải quyết. Khối cũng cần tư duy lại về an ninh năng lượng để tránh phụ thuộc vào bất kỳ cường quốc nào.

TĂNG TỐC LẤY LẠI CÁC CẢNG ĐÃ ĐƯỢC TRUNG QUỐC MUA

Châu Âu đang trở nên lo lắng về việc các cảng biển của mình gần như hoàn toàn nằm trong tay các công ty Trung Quốc.

Vì một lý do nào đó, các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu chỉ mới nhận ra rằng những cảng biển quan trọng trên Cựu lục địa đã được các doanh nghiệp của Trung Quốc mua lại.

Ủy viên Giao thông Apostolos Tzitzikostas phát biểu với các nhà lãnh đạo EU vào hôm 8 tháng 5 rằng châu Âu phải "xem xét lại vấn đề an ninh và chú ý hơn đến sự hiện diện của nước ngoài".

Đây là một trong những tín hiệu rõ ràng nhất từ Brussels cho thấy khoản đầu tư từng được coi là vô hại giờ đây bắt đầu trở thành mối lo.

Một báo cáo gần đây của Ủy ban Quốc phòng đã nêu bật những lo ngại này, đưa ra ý tưởng kiểm soát chặt chẽ hơn quyền sở hữu nước ngoài đối với “cơ sở hạ tầng giao thông quan trọng”.

Các công ty khổng lồ của Trung Quốc là COSCO và China Merchants, cũng như Hutchison có trụ sở tại Hồng Kông, hiện sở hữu cổ phần tại hơn 30 cảng biển trên khắp EU.

Sự lo ngại này được phản ánh trong bản dự thảo tài liệu của Nghị viện châu Âu, trong đó kêu gọi những quy định chặt chẽ hơn như một phần của đợt đánh giá sắp tới về các quy tắc sàng lọc đầu tư nước ngoài của EU.

Ý tưởng này sẽ giúp có thể thu hồi một phần (lấy lại từ chủ sở hữu hiện tại) các cơ sở thương mại quan trọng và đưa chúng trở lại phạm vi quan tâm của EU.

Để thực hiện kế hoạch trên, EU đã bắt đầu một chiến dịch tuyên truyền toàn diện để chuẩn bị. Ví dụ tại Brussels, họ nói rằng COSCO không hoạt động như một đơn vị tham gia thị trường thông thường mà đang tuân theo lệnh của chính quyền Trung Quốc.

Các quan chức EU tin rằng sự hiện diện ngày càng tăng của COSCO tại nhiều cảng trên đất châu Âu không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn để lộ điểm yếu chiến lược. Cảnh báo này cũng bắt đầu lan sang các nhà lãnh đạo khối.

Tình hình sắp tới có thể thay đổi, dưới áp lực từ Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump nhằm đưa các công ty có liên quan đến Trung Quốc ra khỏi Kênh đào Panama.

Điều này dẫn tới việc đàm phán để bán lại các cơ sở hạ tầng cảng biển trên toàn thế giới, bao gồm 14 cảng ở châu Âu, với giá 23 tỷ đô la cho một tập đoàn do BlackRock đứng đầu, trong đó bao gồm Mediterranean Shipping Company.

Tuy nhiên thỏa thuận đã bị đình trệ vào tháng 3 sau khi Bắc Kinh can thiệp. Hiện nay EU đang cố gắng kiểm soát tình hình nhằm từng bước lấy lại "quyền tự chủ".

LÃNH ĐẠO 4 NƯỚC THĂM KIEV, NGA NÊU ĐIỀU KIỆN ĐÌNH CHIẾN TẠM THỜI

Lãnh đạo Anh, Pháp, Đức, Ba Lan tới Ukraine để thảo luận về một thỏa thuận ngừng bắn. Nga nêu điều kiện đình chiến tạm thời, khẳng đinh muốn kết thúc xung đột.

Theo Pravda, trong ngày 10/5, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, tân Thủ tướng Đức Friedrich Merz và Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã tới Ukraine để gặp mặt Tổng thống Volodymyr Zelensky.

5 nhà lãnh đạo sau đó đã có một cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhằm thảo luận về một lệnh ngừng bắn để tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán hòa bình.

"Chúng tôi kêu gọi Nga đồng ý ngừng bắn hoàn toàn và vô điều kiện trong 30 ngày theo đề xuất của Mỹ, nhằm thúc đẩy các cuộc đàm phán về một nền hòa bình công bằng và lâu dài", 4 nhà lãnh đạo châu Âu nói trong tuyên bố chung.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha tuyên bố rằng Tổng thống Zelensky và 4 nhà lãnh đạo châu Âu đã có cuộc đối thoại "hiệu quả" với Tổng thống Trump.

"Ukraine và các đối tác đã sẵn sàng cho một lệnh ngừng bắn vô điều kiện trên bộ, trên không và trên biển trong ít nhất 30 ngày, bắt đầu từ thứ Hai. Nếu Nga đồng ý với các điều kiện và đảm bảo giám sát hiệu quả, quá trình này có thể mở đường cho các cuộc đàm phán hòa bình", ông Sybiha nói.

Trước đó, Tổng thống Trump cũng kêu gọi cả Nga và Ukraine "nỗ lực để chấm dứt cuộc xung đột đang khiến 5.000 binh lính thiệt mạng mỗi tuần".

Nga nêu điều kiện đình chiến tạm thời

Theo TASS, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov đã có cuộc phỏng vấn với đài ABC News trong ngày 10/5, tuyên bố rằng Nga sẵn sàng đình chiến tạm thời nếu phương Tây ngừng viện trợ quân sự cho Ukraine.

"Tổng thống Putin đang làm mọi cách có thể để giải quyết vấn đề, đạt được thỏa thuận thông qua các biện pháp hòa bình và ngoại giao. Nhưng các bạn sẽ làm gì với những lô hàng vũ khí đang được gửi tới Ukraine mỗi ngày? Chúng tôi muốn các bên ngừng cung cấp vũ khí cho Ukraine", ông Peskov cho biết.

Cũng theo quan chức Điện Kremlin, Nga ủng hộ việc thực hiện lệnh ngừng bắn 30 ngày trong cuộc xung đột Ukraine, nhưng chỉ khi các bên cân nhắc một cách đúng đắn các khía cạnh của cuộc xung đột.

"Chúng tôi hy vọng rằng vai trò của Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ khiến chế độ Kiev linh hoạt và khôn ngoan về mặt chính trị", ông Peskov nói.

KẾ HOẠCH ĐÁP TRẢ MỸ TRONG TRƯỜNG HỢP ĐÀM PHÁN THẤT BẠI

Giới chức châu Âu đang soạn thảo danh sách thuế quan trả đũa và lên kế hoạch đệ đơn lên Tổ chức Thương mại Thế giới để gây áp lực với Mỹ.

Liên minh châu Âu (EU) hôm 8/5 vừa công bố kế hoạch nhằm gia tăng áp lực đối với Mỹ, hy vọng thúc đẩy chính quyền Trump bước vào các cuộc đàm phán thương mại nghiêm túc.

Ủy ban châu Âu, cơ quan điều hành của EU, đã công bố hai bước đi lớn mà khối này có thể thực hiện để đáp trả, theo New York Times.

Các quan chức liệt kê danh sách hàng hóa trị giá 95 tỷ euro (tương đương 107 tỷ USD) mà họ có thể áp thuế cao hơn để trả đũa mức thuế mà Mỹ đã công bố hoặc áp đặt.

Họ cũng cho biết EU sẽ bắt đầu khởi kiện Mỹ tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) liên quan đến cả các mức thuế trên diện rộng lẫn thuế đối với ôtô và phụ tùng.

Cả hai biện pháp này đều chưa có hiệu lực ngay lập tức.

Chuẩn bị sẵn sàng

Trong tháng tới, các chính phủ châu Âu sẽ tiến hành tham vấn về danh sách hàng hóa Mỹ có thể bị áp thuế cao hơn. Danh sách đề xuất bao gồm một số mặt hàng nông sản như đậu nành, thịt và rượu bourbon, cũng như mặt hàng sản xuất như máy may, linh kiện máy bay và phụ tùng ôtô.

Liên minh châu Âu không công bố mức thuế cụ thể đối với những sản phẩm đó.

Bằng cách chuẩn bị sẵn sàng biện pháp trả đũa Mỹ, EU đang tạo ra một mối đe dọa rõ ràng, treo lơ lửng trên đầu chính quyền Trump.

Các quan chức châu Âu vẫn hy vọng có thể đàm phán để tránh những mức thuế kéo dài, nhưng hiện chưa có giải pháp rõ ràng nào trong tầm mắt. Điều này diễn ra ngay cả khi chính quyền Trump đạt thỏa thuận thương mại với Anh.

Tổng thống Donald Trump ngày 8/5 xác nhận Mỹ và Anh đã đạt được thỏa thuận thương mại "đầy đủ và toàn diện".

"Thỏa thuận với Vương quốc Anh là thỏa thuận đầy đủ và toàn diện, giúp củng cố mối quan hệ giữa Mỹ và Vương quốc Anh trong nhiều năm tới", ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social.

Ông nhấn mạnh: "VÌ lịch sử lâu dài và lòng trung thành của chúng ta với nhau, chúng tôi vinh dự khi Vương quốc Anh là nơi đầu tiên chúng tôi công bố. Nhiều thỏa thuận khác đang trong giai đoạn đàm phán nghiêm túc sẽ được thực hiện sau đó".

Mục tiêu chính vẫn là đàm phán

Trong tuyên bố về kế hoạch của EU, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen cho biết khối tin rằng có thể đạt được những thỏa thuận tốt vì lợi ích của người tiêu dùng và doanh nghiệp ở cả hai bên bờ Đại Tây Dương.

“Đồng thời, chúng tôi tiếp tục chuẩn bị cho mọi khả năng, và cuộc tham vấn được đưa ra hôm nay sẽ giúp chúng tôi định hướng cho công việc cần thiết này”, bà nói.

Các quan chức EU đang chuyển từ việc chỉ nói về khả năng trả đũa sang thảo luận về vấn đề tái cân bằng lâu dài trong quan hệ thương mại với Mỹ.

Điều này thể hiện sự thừa nhận rằng ít nhất một số mức thuế quan mới có thể sẽ được áp dụng trong thời gian dài.

Tuyên bố mới nhất của EU được đưa ra sau khi Mỹ áp dụng một số đợt thuế quan mới trong vài tháng qua.

Chính quyền Trump đã triển khai các biện pháp thương mại theo từng giai đoạn. Đầu tiên là áp thuế lên thép và nhôm, sau đó là ôtô và phụ tùng ôtô, rồi tuyên bố thuế quan diện rộng sẽ áp dụng cho các khu vực địa lý khác nhau theo cách khác nhau.

Mức thuế được gọi là “có tính đối ứng” dự kiến áp thuế 20% lên hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ từ EU.

Khối EU sau đó có một số hành động đầu tiên để ứng phó. Họ đã thông qua kế hoạch áp thuế trả đũa đối với các mức thuế nhôm và thép, nhắm vào khoảng 23 tỷ USD hàng hóa Mỹ.

Tuy nhiên, điều này diễn ra chỉ trong vài giờ trước khi chính quyền Trump tuyên bố sẽ tạm dừng mức thuế 20% trong vòng 90 ngày và thay vào đó chỉ áp dụng mức thuế thấp hơn là 10%.

Các quan chức EU đã phản ứng bằng cách tạm dừng làn sóng thuế trả đũa đầu tiên như dấu hiệu thiện chí.

Đồng thời, họ cũng nhấn mạnh vẫn sẽ lên kế hoạch cho biện pháp trả đũa quy mô lớn hơn trong trường hợp các cuộc đàm phán bị đình trệ.

Tuyên bố hôm 8/5 cho thấy sự chuẩn bị đó đang được tiếp tục.

Mặc dù danh sách hôm 8/5 chỉ nhắm vào hàng hóa, giới chức EU đã nói rõ nếu cuộc chiến thương mại leo thang, họ có thể mở rộng trả đũa sang lĩnh vực dịch vụ của Mỹ.

Đây là điểm yếu đáng kể của Mỹ, vì người tiêu dùng châu Âu là nhóm sử dụng chính của các công nghệ từ Mỹ, bao gồm điện toán đám mây, công cụ tìm kiếm và mạng xã hội.

Tuy nhiên, nhiều quan chức xem đây là phương án cuối cùng, chỉ sử dụng khi không còn lựa chọn nào khác.

Hiện tại, EU đã nhấn mạnh rằng mục tiêu chính là đàm phán, và nếu đạt được thỏa thuận, có thể tránh được hành động trả đũa.

Mục tiêu khác là chuẩn bị kế hoạch pháp lý “trong trường hợp các cuộc đàm phán với Mỹ không mang lại kết quả khả quan”, theo tuyên bố.

Nguồn: Lao Động; Soha; Vietnamnet; Zing News