MẤT ĐIỆN DIỆN RỘNG, NHIỀU QUỐC GIA TÊ LIỆT

Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đã trải qua một vụ mất điện đột ngột trên diện rộng, ảnh hưởng đến hàng triệu người dân. Sân bay cũng phải đóng cửa, còn hành khách mắc kẹt trong tàu điện ngầm.

Theo Euronews, tại Bồ Đào Nha, sự cố mất điện xảy ra vào khoảng cuối giờ sáng, theo giờ địa phương trên toàn quốc.

Sân bay quốc tế Barajas của Madrid và Humberto Delgado của Lisbon đã đóng cửa vì mất điện. Các sân bay khác đã phải dừng hoạt động trên khắp Bán đảo Iberia. Nhiều chuyến bay từ Brussels và các thành phố khác của châu Âu đến Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đã bị hủy, khiến hàng trăm hành khách bị mắc kẹt.

Nhiều hành khách cũng bị mắc kẹt trong hệ thống tàu điện ngầm của thủ đô Tây Ban Nha và trong hệ thống tàu điện ngầm của Bồ Đào Nha. Nhiều chuyến tàu bị kẹt trong đường hầm giữa các nhà ga.

Sự cố mất điện cũng ảnh hưởng đến nhiều bệnh viện, bao gồm bệnh viện La Paz ở Madrid và nhiều cơ sở y tế ở Bồ Đào Nha, một số bệnh viện buộc phải hủy các ca phẫu thuật.

Ngành viễn thông cũng dừng hoạt động, người dân ở hai quốc gia này không thể truy cập vào mạng di động.

Nguyên nhân gây mất điện vẫn chưa rõ; tuy nhiên, tác động rất lớn.

Chính phủ Tây Ban Nha đã triệu tập một phiên họp khẩn cấp tại Moncloa và đang theo dõi tình hình. Thủ tướng Pedro Sánchez đã đến thăm trung tâm điều khiển của Red Eléctrica, công ty vận hành lưới điện của Tây Ban Nha.

Ủy ban Châu Âu đã liên lạc với các cơ quan chức năng của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha để tìm hiểu nguyên nhân cơ bản và tác động của sự cố mất điện trên diện rộng này.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội X, Ủy viên châu Âu về Năng lượng và Nhà ở Dan Jørgensen viết: “Sau sự cố mất điện diện rộng, chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đưa hệ thống hoạt động trở lại”.

Đến 10 giờ tối giờ địa phương, 62% trạm biến áp của Tây Ban Nha đã hoạt động trở lại, đáp ứng được 43,3% nhu cầu điện. Trong khi nhà điều hành lưới điện Redes Energéticas Nacionais (REN) của Bồ Đào Nha đã khôi phục điện cho 85 trong số 89 trạm biến áp của cả nước.

Trên tờ Guardian, Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez cho biết đang làm mọi thứ qua đêm để khôi phục điện lưới trên toàn quốc sau sự cố chưa từng có, khiến hàng chục triệu người dân không có điện.

Ông Sánchez cho biết 50% nguồn cung cấp điện quốc gia đã được khôi phục trong vài giờ qua. Toàn quốc sẽ có điện trở lại vào thứ Ba.

Thủ tướng Bồ Đào Nha Luís Montenegro cho biết vấn đề này bắt nguồn từ Tây Ban Nha.

Công ty điện lực REN của Bồ Đào Nha cho biết một "hiện tượng khí quyển hiếm gặp" đã gây ra sự mất cân bằng nghiêm trọng về nhiệt độ, dẫn đến việc mất điện trên diện rộng.

REN cho biết sự thay đổi nhiệt độ đột ngột ở Tây Ban Nha đã xảy ra dao động bất thường ở các đường dây điện áp cao (400 kV), một hiện tượng được gọi là rung động khí quyển cảm ứng. Những dao động này gây ra lỗi đồng bộ giữa các hệ thống điện, dẫn đến nhiễu loạn liên tiếp trên toàn bộ mạng lưới châu Âu được kết nối.

"Do sự thay đổi của nhiệt độ, các thông số của dây dẫn thay đổi, tạo ra sự mất cân bằng về tần số", Taco Engelaar, giám đốc điều hành tại Neara, một nhà cung cấp phần mềm cho các công ty năng lượng, nói.

Tây Ban Nha đang trên đường trở thành quốc gia đi đầu về năng lượng xanh. Năm ngoái là thời kỳ kỷ lục về sản xuất điện tái tạo, chiếm 56% tổng lượng điện được sử dụng. Đến năm 2030, tỷ lệ đó sẽ tăng lên 81%.

Sự thay đổi này giúp Tây Ban Nha sẽ chấm dứt tình trạng phụ thuộc vào nhập khẩu năng lượng; tuy nhiên, vẫn gặp thách thức. Lưới điện quốc gia sẽ cần phải chi mạnh tay để nâng cấp hệ thống phân phối nhằm kết nối các nguồn điện tái tạo phân tán và đảm bảo cân bằng.

SỰ THẬT KINH HOÀNG: VẪN PHỤ THUỘC KHÍ ĐỐT NGA

EU đã 2 lần hoãn thông báo kế hoạch chấm dứt phụ thuộc vào nhập khẩu năng lượng Nga từ 2027.

“Rõ ràng là chúng ta vẫn phụ thuộc vào khí đốt của Nga”, ông Jorgensen nói với hãng tin Table.Media trong một cuộc phỏng vấn.

“Điều này là không thể chấp nhận được vì lý do chính trị, đạo đức và an ninh", vị quan chức EU nói.

Ủy viên EU cho biết ông sẽ sớm vạch ra lộ trình để châu Âu từng bước từ bỏ khí đốt của Nga.

Tuy nhiên, ông Jorgensen đồng thời nhấn mạnh rằng châu Âu cũng phụ thuộc khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ.

“Chúng ta cần thừa nhận rằng hiện tại châu Âu phụ thuộc vào nguồn cung LNG từ Mỹ”, Ủy viên Năng lượng EU nói, đồng thời bày tỏ tin tưởng rằng “có nhiều cơ hội để nhập khẩu thêm khí đốt từ Mỹ”.

Tháng 5/2022, Liên minh Châu Âu đã khởi động chương trình REPowerEU nhằm chấm dứt sự phụ thuộc của châu Âu vào khí đốt Nga vào năm 2027.

Theo số liệu thống kê của EU, khối này nhập khẩu gần 52 tỷ mét khối khí đốt của Nga năm 2024, bằng 1/3 so với 150 tỷ mét khối vào năm 2021. Tuy nhiên, năm ngoái, lượng khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) mà EU nhập khẩu từ Nga đạt mức cao kỷ lục, đưa tổng lượng khí đốt nhập khẩu từ Nga tăng 18%, theo nhóm nghiên cứu năng lượng Ember.

Nhập khẩu khí đốt qua đường ống vẫn tiếp tục dù Ukraine đã dừng thỏa thuận trung chuyển từ tháng 1. Tháng 2, EU nhận được 56 triệu mét khối khí đốt mỗi ngày qua đường ống TurkStream, tăng 11% so với tháng trước đó.

Những con số này có thể đe dọa lộ trình loại bỏ khí đốt Nga vào năm 2027 của EU, Ember nhận định.

THUẾ QUAN & HẠ NHIỆT LẠM PHÁT

Giá năng lượng hạ, euro mạnh lên và hàng hóa dư thừa có thể giúp lạm phát châu Âu hạ nhiệt, mở đường cho ECB cắt giảm lãi suất mạnh tay hơn trong năm nay.

Chính sách thuế quan của Trump có thể sẽ làm giảm, thay vì làm gia tăng lạm phát tại châu Âu. Giá năng lượng giảm, đồng euro mạnh lên và nguồn cung hàng hóa dư thừa từ Trung Quốc đang tạo ra các lực kéo giảm lạm phát, nhiều khả năng sẽ thúc đẩy Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cân nhắc cắt giảm lãi suất sâu hơn trong thời gian tới.

Khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố loạt thuế quan mới vào ngày 2/4, thế giới đã lo ngại về một làn sóng lạm phát mới. Thế nhưng, ba tuần sau, ngày càng nhiều nhà kinh tế và nhà hoạch định chính sách nhận thấy điều ngược lại đang diễn ra.

Thay vì thổi bùng lạm phát, các mức thuế này có thể trở thành tác nhân kéo lãi suất châu Âu xuống thấp hơn.

Các quan chức ECB đã bắt đầu điều chỉnh quan điểm. Đầu tháng này, Hội đồng Thống đốc đã nhất trí cắt giảm lãi suất tiền gửi thêm 25 điểm cơ bản, xuống còn 2,25%, và Chủ tịch ECB Christine Lagarde cho biết, một phương án giảm tới 50 điểm cũng đã được bàn thảo.

Thông báo về thuế quan của Mỹ dường như đã khiến Frankfurt thay đổi trọng tâm, với các nhà hoạch định chính sách, giờ đây ưu tiên hơn cho các rủi ro suy giảm tăng trưởng.

"Chúng tôi đang thấy tác động của thuế quan trong các chỉ số PMI, trong ý định mua sắm, ý định tuyển dụng", bà Lagarde nói trong cuộc phỏng vấn với The Washington Post, đồng thời nhấn mạnh rằng "thuế quan có lẽ gây hiệu ứng giảm lạm phát nhiều hơn là đẩy lạm phát lên".

Bà Lagarde cũng cho biết, ECB nhiều khả năng sẽ hạ dự báo tăng trưởng trong cuộc họp tháng Sáu tới.

Giá hàng hóa hạ, đồng euro mạnh lên, nhu cầu yếu đi

Giá dầu đã giảm hơn 15% kể từ đầu tháng Tư, trong khi giá khí đốt tự nhiên chuẩn TTF Hà Lan giảm hơn 22%.

Sự hạ nhiệt của thị trường năng lượng phản ánh suy đoán về tăng trưởng toàn cầu chậm lại, đặc biệt nếu các mức thuế mới của Mỹ hạn chế dòng chảy thương mại và làm suy giảm niềm tin kinh doanh.

Cùng lúc, đồng euro mạnh lên so với đồng USD, qua đó hạn chế lạm phát nhập khẩu.

Một yếu tố khác góp phần làm giảm áp lực lạm phát, đặc biệt ở châu Âu, là việc phân phối lại hàng hóa toàn cầu.

Nhà kinh tế Giovanni Pierdomenico của Goldman Sachs cho biết, thuế quan của Mỹ sẽ tạo ra khoảng 300 tỷ USD (tương đương 280 tỷ euro) lượng cung dư thừa toàn cầu. Với nhu cầu tại Mỹ giảm, một phần hàng hóa dư thừa này - đặc biệt từ Trung Quốc - nhiều khả năng sẽ được chuyển hướng sang châu Âu.

Các số liệu trong quá khứ cho thấy, khoảng 15% lượng cung dư thừa sẽ chảy vào khu vực đồng euro, tương đương với mức tăng 1,5 - 2% về nguồn cung hàng hóa. "Chúng tôi ước tính điều này sẽ kéo giảm khoảng 1,5% mức giá của hàng hóa cốt lõi, tương ứng với 0,5% mức giảm đối với chỉ số HICP cốt lõi", Pierdomenico nói.

"Trung Quốc sẽ có tình trạng dư thừa công suất, sẽ muốn chuyển hướng xuất khẩu đi nơi khác, có thể là sang châu Âu. Điều đó sẽ tạo tác động làm giảm giá cả", bà Lagarde nhận định.

ECB hướng tới các đợt cắt giảm lãi suất sâu hơn

Khi áp lực lạm phát suy yếu, thị trường ngày càng đặt cược vào việc ECB sẽ thực hiện thêm các đợt cắt giảm lãi suất trước cuối năm nay. Ngân hàng Bank of America hiện dự báo lãi suất tiền gửi sẽ giảm xuống 1,25% vào tháng 12, với lý do "tăng trưởng thấp hơn, lạm phát thấp hơn nữa, và chính sách tiền tệ sẽ tiếp tục nới lỏng".

Ngân hàng này cũng vừa hạ dự báo tăng trưởng GDP khu vực đồng euro xuống 0,8% cho năm 2025 và 1,0% cho năm 2026, do những bất ổn liên quan đến thuế quan, đồng euro mạnh lên và nhu cầu toàn cầu ảm đạm.

Đức - nền kinh tế nặng về xuất khẩu và dễ tổn thương trước các mức thuế nhắm vào ngành ô tô - được dự báo sẽ suy giảm 0,1% trong năm 2025. Pháp và Ý dự kiến chỉ tăng trưởng lần lượt 0,4% và 0,7%.

Áp lực tiền lương giảm cũng góp phần tạo ra xu hướng giảm lạm phát. Bill Diviney, trưởng bộ phận nghiên cứu vĩ mô tại ABN Amro, cho biết chỉ số theo dõi tiền lương của Indeed đã giảm xuống còn 2,7% trong quý I - mức thấp nhất kể từ đại dịch. "Các lực kéo giảm lạm phát đồng nghĩa với việc ECB có khả năng cắt giảm lãi suất về 1,5% vào tháng Chín", ông nói.

Chuyên gia Diviney bổ sung rằng sự tăng giá gần đây của đồng euro, các điều kiện tài chính chặt chẽ hơn và giá năng lượng thấp hơn đã củng cố thêm lý do cho việc nới lỏng chính sách tiền tệ. "Chúng tôi ngày càng tin rằng lạm phát sẽ giảm xuống dưới mục tiêu 2% của ECB vào thời điểm cuối năm".

Mặc dù ECB đang phản ứng với các điều kiện tại châu Âu, rủi ro suy thoái kinh tế tại Mỹ vẫn rất lớn. Nhà kinh tế Alexandre Stott của Goldman Sachs lưu ý rằng trong các chu kỳ trước đây, hầu hết các nền kinh tế châu Âu đều rơi vào suy thoái trong vòng ba quý sau khi Mỹ suy thoái. "Chúng tôi đã dự báo những đợt suy giảm nhẹ cho Đức, Ý và Thụy Sĩ trong quý III năm nay", ông cho biết.

Mặc dù các tác động đầy đủ từ thuế quan của Tổng thống Trump vẫn chưa thực sự rõ ràng, phản ứng ban đầu của thị trường và chính sách cho thấy nỗi lo lạm phát có thể đã bị thổi phồng.

Thay vào đó, việc giá hàng hóa giảm, nhu cầu yếu đi và sự phân bổ lại nguồn cung toàn cầu đang tạo ra môi trường giảm phát, nhiều khả năng sẽ buộc ECB phải đẩy nhanh chu kỳ nới lỏng tiền tệ trong những tháng tới.

ĐẾM NGƯỢC BÀI TOÁN TỰ LỰC SAU KHI MỸ RÚT QUÂN

Việc Mỹ cân nhắc rút dần sự hiện diện ở châu Âu đặt lục địa “già” vào tình thế khó khăn, buộc các quốc gia này phải tự tăng cường năng lực phòng thủ nhằm đối phó với các mối đe dọa an ninh.

Màn đếm ngược đã bắt đầu.

Trong chuyến công du châu Âu đầu tiên vào tháng 2/2025, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Peter Hegseth đã đưa ra một tuyên bố chấn động rằng sự hiện diện quân sự của Mỹ tại châu Âu "không phải là vĩnh viễn".

Kể từ đó, giới chức Mỹ và châu Âu đã liên tục tìm cách trấn an những đồn đoán rằng cam kết của Washington đối với NATO dưới thời Tổng thống Donald Trump đang suy yếu, hay rằng việc rút quân đang được cân nhắc. Tuy vậy, phương Tây cũng rục rịch chuẩn bị cho thời khắc lịch sử ấy.

"Không còn nghi ngờ gì nữa, sự hiện diện quân sự của Mỹ tại châu Âu sẽ thu hẹp”, Trung tướng Ben Hodges, cựu chỉ huy lực lượng Mỹ tại châu Âu, nhận định.

Hiện nay, số lượng binh sĩ Mỹ đồn trú thường trực tại châu Âu dao động từ 70.000 đến 90.000 người. Trước đó, ở thời kỳ cao điểm trong Chiến tranh Lạnh vào những năm 1950, có hơn 400.000 quân Mỹ từng hiện diện tại lục địa già.

Theo giới phân tích và các sĩ quan quân đội Mỹ, bất kỳ động thái rút bớt hoặc giảm dần hiện diện nào cũng sẽ làm suy yếu đáng kể khả năng phòng thủ của phương Tây, đồng thời đẩy châu Âu và chính nước Mỹ vào tình thế khó khăn hơn nhiều để duy trì an ninh khu vực.

Một báo cáo gần đây của Viện Kinh tế Đức (IW Cologne) cảnh báo rằng châu Âu có thể cần từ 10 đến 12 năm mới có thể bù đắp được những năng lực quân sự mà Mỹ để lại, nếu Washington thực sự thu hẹp vai trò.

Tướng Christopher Cavoli, Tổng tư lệnh Bộ Tư lệnh Châu Âu của Mỹ và cũng là Chỉ huy tối cao các lực lượng đồng minh NATO tại châu Âu, đã kêu gọi duy trì hiện trạng quân đội Mỹ ở châu Ây. Ông Cavoli cũng nhấn mạnh rằng sự hiện diện của lực lượng trên bộ là yếu tố sống còn để bù đắp lợi thế chiến lược của Nga ở những khu vực sát biên giới NATO. Việc rút giảm quân đội Mỹ ở châu Âu, ông Cavoli cảnh báo, chắc chắn sẽ "làm chậm phản ứng" của NATO nếu Moscow phát động một cuộc tấn công bất ngờ.

Tướng Cavoli dự kiến sẽ nghỉ hưu vào mùa hè này. Theo nhiều nguồn tin, lần đầu tiên, Washington đang xem xét khả năng trao quyền chỉ huy NATO cho một đại diện châu Âu - điều chưa từng xảy ra kể từ khi liên minh này được thành lập vào năm 1949.

Nếu trở thành hiện thực, điều này sẽ đánh dấu một bước ngoặt quan trọng và mang tính biểu tượng: sự kết thúc của một kỷ nguyên nơi vai trò dẫn dắt của Mỹ trong liên minh xuyên Đại Tây Dương được xem là bất biến.

Lời tiên tri ứng nghiệm

Một số quốc gia châu Âu đang chọn cách chủ động chuẩn bị cho khả năng Mỹ rút quân thay vì chỉ trông đợi vào kịch bản tốt đẹp nhất; nhưng không phải tất cả các thủ đô đều có cùng quan điểm, ba quan chức châu Âu tiết lộ với tờ Politico.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) có trụ sở tại Anh, lực lượng Mỹ lớn nhất tại châu Âu hiện đồn trú ở Đức, với hơn 38.000 binh sĩ. Ba Lan có hơn 14.000, Ý khoảng 12.000 và Anh khoảng 10.000 quân nhân Mỹ.

Đầu tháng này, NBC News đưa tin Lầu Năm Góc đang cân nhắc rút tới 10.000 binh sĩ khỏi Trung Âu, chủ yếu từ Ba Lan và Romania. Tuy nhiên, cả hai quốc gia trên đã nhanh chóng phủ nhận thông tin này.

Trong bối cảnh bất ổn, nhiều nước châu Âu đã kêu gọi Washington làm rõ ý định của mình. Bộ trưởng Quốc phòng Đức, Boris Pistorius, đã yêu cầu Mỹ cung cấp một lộ trình cụ thể để các nước có thể bắt đầu lập kế hoạch điều chỉnh phù hợp. Yêu cầu này cũng nhận được sự ủng hộ từ Bộ trưởng Quốc phòng Phần Lan, Antti Hakkanen. Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tại, Lầu Năm Góc vẫn chưa có phản hồi chính thức đối với lời kêt gọi này.

"Mỹ có nghĩa vụ tuân thủ các kế hoạch phòng thủ khu vực của NATO đã được thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh Vilnius năm 2023. Nếu Mỹ quyết định rút quân, họ phải phối hợp với các đồng minh để điều chỉnh kế hoạch và phân bổ lại trách nhiệm phòng thủ”, Trung tướng đã nghỉ hưu Ben Hodges, cựu chỉ huy lực lượng Mỹ tại châu Âu, nhấn mạnh.

Dẫu vậy, một số chính phủ châu Âu vẫn đặt hy vọng vào những thay đổi chính trị ở Washington. Họ tin rằng cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ của Mỹ trong hai năm tới và cuộc bầu cử Tổng thống vào năm 2028 có thể đưa liên minh xuyên Đại Tây Dương trở về trật tự cũ.

Tuy nhiên, ba quan chức châu Âu bày tỏ lo ngại rằng việc khởi động các kế hoạch đối phó với kịch bản Mỹ rút quân có thể vô tình trở thành "lời tiên tri tự ứng nghiệm”, đẩy nhanh một quá trình tự chủ của châu Âu.

Đây cũng không phải lần đầu tiên Mỹ cân nhắc việc thu hẹp sự hiện diện quân sự tại châu Âu để tập trung vào khu vực châu Á. Dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, Washington từng theo đuổi hướng đi này. Tuy nhiên, kế hoạch nhanh chóng bị đảo ngược sau khi bán đảo Crimea sáp nhập vào Nga thông qua một cuộc trưng cầu dân ý vào năm 2014, khiến Mỹ phải tăng cường thêm lực lượng tại châu Âu nhằm củng cố khả năng răn đe.

Châu Âu buộc phải tự lực

Theo ông Ben Harris, cộng sự nghiên cứu về chính sách đối ngoại châu Âu và Mỹ tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, những quốc gia đầu tiên chịu ảnh hưởng từ việc Mỹ rút quân sẽ là Ba Lan và các nước vùng Baltic. Chuyên gia này cũng cảnh báo rằng an ninh của toàn bộ châu Âu sẽ bị suy yếu đáng kể.

"Việc rút quân, nếu diễn ra, có khả năng sẽ bắt đầu từ những binh sĩ Mỹ được triển khai theo chương trình Tăng cường hiện diện tiền phương của NATO kể từ sau xung đột Nga-Ukraine vào năm 2022”, ông Harris nhận định.

Quân đội Mỹ tại châu Âu hiện hoạt động dưới nhiều cơ chế khác nhau.  Một phần là lực lượng thường trực, đóng quân lâu dài cùng gia đình chủ yếu ở Đức, Ý và Anh. Một phần khác là lực lượng luân phiên dài hạn, được tài trợ thông qua các khoản ngân sách bổ sung để thực hiện các chiến dịch quân sự như Chiến dịch Hiện diện Tiến công Nâng cao của NATO và Chiến dịch Giải quyết Đại Tây Dương. Trong đó, Mỹ giữ vai trò dẫn đầu nhóm tác chiến đa quốc gia tại Ba Lan. Bên cạnh đó, còn có các Chương trình Đối tác Nhà nước do Lực lượng Vệ binh Quốc gia Mỹ điều phối trên cơ sở thỏa thuận song phương với từng nước châu Âu.

Tuy nhiên, bất kỳ kế hoạch rút quân nào cũng sẽ đặt ra những câu hỏi phức tạp về chi phí, bởi Mỹ đã triển khai tại châu Âu một lượng lớn khí tài quân sự, bao gồm xe tăng, trực thăng, tàu chiến đến cả vũ khí hạt nhân. Các hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo Aegis Ashore của Mỹ tại Romania và Ba Lan đặc biệt quan trọng trong việc bảo vệ lục địa này trước các mối đe dọa từ trên không.

Đây không phải là lần đầu tiên chính quyền Trump cân nhắc rút quân khỏi châu Âu.

Năm 2020, trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump từng công bố kế hoạch rút khoảng 12.000 binh sĩ khỏi Đức, trong đó một phần được tái bố trí sang các quốc gia châu Âu khác, phần còn lại sẽ trở về Mỹ. Tuy nhiên, kế hoạch này nhanh chóng vấp phải nhiều trở ngại về chi phí và cuối cùng bị người kế nhiệm, cựu Tổng thống Joe Biden, hủy bỏ.

Theo ông Hodges, những bất ổn hiện nay có thể buộc các nước châu Âu phải "bắt tay nhau” nhằm tăng cường khả năng tự phòng thủ.

"Mỹ mang lại khả năng răn đe hạt nhân, sức mạnh vượt trội trên không và trên biển. Nhưng nếu xét riêng về sức mạnh trên bộ, xét về quy mô và năng lực tổng thể, châu Âu thực sự có nhiều tiềm lực hơn”, ông Hodges nhận định.

PHÁP ĐE DỌA TRỪNG PHẠT IRAN NẾU AN NINH CHÂU ÂU BỊ ĐE DỌA

Ngày 28/4, Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot cảnh báo nước này cùng với Đức và Anh sẽ tái áp đặt trừng phạt Iran nếu chương trình hạt nhân của nước này đe dọa tới an ninh của châu Âu.

Phát biểu với báo giới sau cuộc họp kín của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) do Pháp triệu tập về vấn đề không phổ biến vũ khí hạt nhân, Ngoại trưởng Barrot cho rằng "Iran đã vượt qua mọi ranh giới mà họ cam kết thực hiện và đang tiến gần tới điểm sở hữu vũ khí hạt nhân". Vì thế, "khi thỏa thuận hạt nhân Iran hết hiệu lực... và nếu lợi ích an ninh của châu Âu không được đảm bảo, Pháp sẽ không ngần ngại tái áp dụng tất cả các lệnh trừng phạt đã được dỡ bỏ 10 năm trước".

Cũng theo người đứng đầu ngành ngoại giao Pháp, "không có giải pháp quân sự nào cho vấn đề hạt nhân của Iran" và "chỉ có con đường ngoại giao để đạt được điều đó nhưng đó là con đường hẹp". Ông bày tỏ hy vọng tiến trình đàm phán gián tiếp đang diễn ra giữa Iran và Mỹ sẽ mang lại kết quả, đồng thời cho biết 3 nước Pháp, Đức và Anh đang liên lạc chặt chẽ với Mỹ về vấn đề này.

Mỹ và Iran đang tiến hành các cuộc đàm phán cấp cao nhất trong nhiều năm qua để hướng tới một thỏa thuận mới về chương trình hạt nhân của Tehran, trong đó ngăn Nhà nước Hồi giáo phát triển vũ khí hạt nhân để đổi lấy việc được dỡ bỏ các lệnh trừng phạt. Các cuộc đàm phán được nối lại sau khi Tổng thống Donald Trump viết thư hối thúc gửi lãnh tụ tối cao Iran, kèm theo cảnh báo sẽ có hành động quân sự nếu Tehran từ chối đối thoại.

Trước đó, trong năm 2018 thuộc nhiệm kỳ đầu tiên, chính Tổng thống Trump đã rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA) được Iran ký năm 2015 với nhóm P5+1 và tái áp đặt nhiều lệnh trừng phạt đối với Tehran, buộc nước này đáp trả bằng việc dừng tuân thủ các cam kết trong thỏa thuận và mở rộng cả quy mô lẫn cấp độ làm giàu uranium lên 60%, coa hơn nhiều so với mức giới hạn 3,67% theo thỏa thuận JCPOA và tiến gần hơn tới ngưỡng 90% để có thể chế tạo bom nguyên tử.

Trong một bước đi gây sức ép với Iran vào tuần trước, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio hối thúc Pháp, Anh và Đức xem xét kích hoạt cơ chế "phục hồi" theo thỏa thuận JCPOA, theo đó sẽ tự động khôi phục các lệnh trừng phạt của LHQ đối với Iran nếu nước này không tuân thủ các quy định trong thỏa thuận. Tuy nhiên, theo Ngoại trưởng Pháp Barrot, việc khôi phục các lệnh trừng phạt cũng sẽ gây ảnh hưởng tới chính nền kinh tế nước này và đây là lý do ông kêu gọi Iran đưa ra các quyết định cần thiết để tránh điều tồi tệ nhất.

Nguồn: Vietnamnet; Soha; Người Đưa Tin; VOV; Báo Tin Tức