Trong bối cảnh số lượng người tị nạn cao, vấn đề tỵ nạn và nhập cư càng trở nên phức tạp đòi hỏi người nước ngoài muốn vào Đức tị nạn và nhập cư cần nắm vững.

Đơn xin tị nạn

Những người vào Đức nộp đơn xin tị nạn chính trị, là những người bị nguy hiểm về mặtt chính trị ở quê nhà. Bất cứ ai muốn tìm kiếm sự bảo vệ ở Đức đều phải đăng ký tại các cơ sở tiếp nhận đăng kí, Sở ngoại kiều và trung tâm đón nhận tạm thời.

Sau kỷ lục năm 2016 với gần 750.000 đơn đăng ký tị nạn, con số này đã giảm hàng năm từ đó. Tuy nhiên, những năm gần đây, đã bắt đầu tăng trở lại. Năm 2022, khoảng 250.000 người nộp đơn xin tị nạn ở Đức. Năm ngoái 2023 tăng lên 350.000 người. Năm nay, tính tới cuối tháng 5, có gần 113.000 người đã nộp đơn xin tị nạn. Khoảng 103.000 người trong số họ là những người nộp đơn lần đầu. Hầu hết đều đến từ Syria, Afghanistan và Thổ Nhĩ Kỳ. Những ai kết cục xem xét bị từ chối thường phải rời khỏi Đức.

Tuy nhiên, có nhiều trường hợp ngoại lệ được đình chỉ trục xuất cấp giấy phép tạm dung hoặc giấy phép cư trú, nếu họ không thể rời khỏi nước Đức vì lý do pháp lý hoặc thực tế đòi hỏi, hoặc vì lý do gia đình hoặc đang có việc làm ở Đức, hoặc bệnh tật không thể chữa trị được tại nước xuất xứ. Kể từ khi bắt đầu cuộc chiến tranh xâm lược của Nga vào tháng 2/2022, hơn một triệu người tị nạn chiến tranh từ Ukraine đã đến Đức. Theo quy định, họ không phải xin tị nạn do các quy định bảo vệ đặc biệt của EU. Họ được phép hòa nhập vào thị trường lao động Đức, như những người có quyền cư trú ở Đức.

Nước xuất xứ an toàn

Theo Điều §16a Hiến pháp Đức, các quốc gia không xảy ra theo dõi chính trị hay trừng phạt hoặc đối xử vô nhân đạo được coi là quốc gia xuất xứ an toàn. Điều này hiện áp dụng cho các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu, Albania, Bosnia và Herzegovina, Georgia, Ghana, Kosovo, Bắc Macedonia, Montenegro, Moldova, Senegal và Serbia. Theo đó, bất cứ ai đến từ một trong những quốc gia trên, đơn xin tị nạn sẽ bị từ chối vì rõ ràng không có căn cứ.

Thỏa thuận nhập cư với các quốc gia xuất xứ

Theo Bộ Nội vụ Liên bang, các thỏa thuận với các quốc gia khác sẽ phục vụ cho việc giảm số người nhập cư trái phép và đồng thời tăng nhập cư những người đủ tiêu chuẩn tị nạn, như vào tháng 12/2022, một thỏa thuận nhập cư như vậy đã được ký kết với Ấn Độ. Nó bao quát tổng thể mọi vấn đề liên quan, như tăng cường hợp tác kinh tế, chuyển giao công nghệ, tạo thuận lợi cấp thị thực, các chương trình đạo tạo tay nghề cho thị trường lao động Đức, nhập cư lao động và đổi lại hợp tác để đưa trở lại của những người có trách nhiệm phải rời khỏi Đức.

Trợ cấp tiền và hiện vật

Để ngăn chặn những người xin tị nạn chuyển tiền về nước họ, người tị nạn chỉ nhận được trợ cấp thông qua cấp thẻ thanh toán. Một sửa đổi tương ứng đối với Đạo luật Phúc lợi Người xin tị nạn đã có hiệu lực vào ngày 16.05.2024. Theo đó, những người đệ đơn xin tị nạn thuộc diện chờ xem xét hiện được trợ cấp tối đa 460 euro mỗi tháng, đối với người độc thân. Trợ cấp trên chủ yếu để đáp ứng các nhu cầu thiết yếu: 256 euro được dành trả tiền thuê nhà, sắm quần áo và lương thực, thực phẩm hàng ngày, và 204 euro cho mục đích sử dụng riêng của từng cá nhân được gọi là tiền tiêu vặt.

Trợ cấp trên được cấp chủ yếu bằng thẻ thanh toán, tùy thuộc vào các tiểu bang, như tại quận Greiz của Thüringen, nơi một dự án thí điểm đã được triển khai từ tháng 12/2023, những người xin tị nạn nhận được trợ cấp bằng thẻ thanh toán, giới hạn sử dụng chỉ trong khu vực và tiền mặt tiêu vặt. Trong khi đó, ở Bayern, hầu hết tất cả các dịch vụ đều phải dùng thẻ thanh toán, tiền tiêu vặt chỉ 50 euro.

Giới hạn trên

Kể từ khi số lượng người tị nạn tăng lên trong năm 2015 và 2016, đã có nhiều cuộc thảo luận lặp đi lặp lại về số lượng người tị nạn mà các thành phố, địa phương Đức có thể tiếp nhận. Lãnh đạo CSU khi đó và Thủ tướng Bayern Horst Seehofer kiên quyết yêu cầu giới hạn trên 200.000 người có thể được nhận vào mỗi năm. Người kế nhiệm ông Markus Söder (CSU) đã gia hạn yêu cầu trong chiến dịch bầu cử bang năm 2023, và gần đây nhất, CDU với lãnh đạo Friedrich Merz và Thủ hiến Sachsen Michael Kretschmer đã đưa ra giới hạn trên như vậy.

Theo quan điểm của Cơ quan Hỗ trợ Tị nạn Liên Hợp Quốc UNO-Flüchtlingshilfe, thuật ngữ "giới hạn trên" được sử dụng để gây lo ngại hoặc định kiến đối với người tị nạn. Tổ chức Liên Hợp Quốc cũng chỉ trích: Điều này tạo ấn tượng rằng số lượng di cư có thể bị hạn chế bất kể tình hình thực tế của người tị nạn.

Kiểm soát biên giới

Công dân EU có thể di chuyển tự do không biên giới trong Liên minh châu Âu (EU). Chỉ trong những trường hợp đặc biệt, các quốc gia thành viên mới có thể đi chệch khỏi Bộ luật Biên giới Schengen và áp dụng lại các biện pháp kiểm soát biên giới bên trong EU. Đức tuyên bố mối đe dọa đối với an ninh nội bộ của mình và đã tiến hành kiểm tra biên giới Đức-Áo kể từ mùa thu năm 2015 với mục đích chống buôn người và hạn chế di cư bất thường.

Vào năm 2023, các biện pháp kiểm soát cố định cũng được áp dụng tại biên giới Đức với Ba Lan, Cộng hòa Séc và Thụy Sĩ. Trong thời gian diễn ra Giải vô địch bóng đá châu Âu tại Đức, các biện pháp kiểm soát đã được áp dụng tại tất cả các biên giới nội bộ Schengen của Đức. EU và các nước Schengen chịu trách nhiệm kiểm tra giao thông xuyên biên giới bên ngoài EU. Họ được hỗ trợ bởi Frontex, Cơ quan Bảo vệ Biên giới và Bờ biển Châu Âu.

Kiểm soát thường xuyên

Tội phạm liên tục lợi dụng việc bãi bỏ kiểm soát biên giới trong EU. Vì lý do này, kiểm soát thường xuyên đường biên đã được sử dụng ngày càng nhiều kể từ giữa những năm 1990. Cảnh sát được phép chặn người qua đường biên hoặc khách du lịch mà không có nghi ngờ cụ thể, kiểm tra thông tin cá nhân của họ. Kiểm soát đường biên trong nội bộ EU đã được triển khai tại các đồn biên phòng, cũng như tại các sân bay, nhà ga và trên các chuyến tàu đường dài, trên đường cao tốc và các con đường chính khác. Mục đích là để ngăn chặn tội phạm xuyên biên giới và nhập cảnh trái phép vào Cộng hòa Liên bang Đức. Điều này được nêu trong Đạo luật Cảnh sát Liên bang Bundespolizeigesetz.

Hồi hương Rückführung và trục xuất Abschiebung

Hồi hương tức là yêu cầu người nhập cư buộc phải tự nguyện trở về nước xuất xứ, bởi họ không đáp ứng các tiêu chuẩn tị nạn. Còn trục xuất, là khi yêu cầu hồi hương không được thực hiện, buộc cảnh sát phải cưỡng chế.

Hệ thống tị nạn chung châu Âu Geas

Từ năm 1999, EU đã thống nhất về các tiêu chuẩn bảo vệ và tiếp nhận người xin tị nạn. Người xin tị nạn sẽ được bảo vệ quốc tế trong cùng điều kiện trên toàn EU. Sau nhiều năm tranh cãi, một cải cách tị nạn gây tranh cãi của EU đã được thông qua vào tháng 05.2024. Trong đó, việc phân phối những người tìm kiếm sự bảo vệ giữa các quốc gia EU mới được quy định với "cơ chế đoàn kết". Cải cách cũng cung cấp các thủ tục tị nạn nhanh chóng ở biên giới bên ngoài và cách tiếp cận cứng rắn hơn nhiều đối với những người từ các quốc gia được coi là tương đối an toàn.

Đức Việt Online