THẾ HỆ ‘ĂN BÁM’ Ở HÀN QUỐC: 77% NGƯỜI DƯỚI 45 TUỔI VẪN ‘XIN TIỀN’ BỐ MẸ, 1,7 TRIỆU THANH THIẾU NIÊN KHÔNG VIỆC LÀM, KHÔNG TRÌNH ĐỘ VÀ KHÔNG ĐƯỢC ĐÀO TẠO

Khảo sát cho thấy 75,1% số người già trên 60 tuổi tại Hàn Quốc không muốn sống cùng con cái để giảm gánh nặng cho chúng. Thế nhưng trên thực tế ngày càng nhiều thanh thiếu niên và cả người trung tuổi đang ăn bám vào cha mẹ mình.

Tờ Korea Herald cho hay hiện tượng "ký sinh trùng" (Parasite) hay "Thế hệ chuột túi" (Kangaroo Generation) tại Hàn Quốc đang ngày càng gia tăng khi nhiều người trong độ tuổi lao động ăn bám gia đình.

Năm 2022, 81% người trong độ tuổi 20 sống cùng cha mẹ, cao nhất trong số các thành viên Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD). Trong khi đó, khoảng 77% thế hệ MZ ở Hàn Quốc, ám chỉ những người sinh trong khoảng 1980-2004, tương đương dưới 21-45 tuổi vẫn cần hỗ trợ tài chính từ phụ huynh.

Hầu hết những người trưởng thành này chẳng thể sống tự lập một mình vì thất nghiệp, không đủ tiền thuê nhà và buộc phải ăn bám vào gia đình lẫn người thân.

Tệ hơn theo nhiều nghiên cứu từ DBpia, tỉ lệ NEET (Không có việc làm, Không có trình độ và Không được đào tạo bất cứ tay nghề gì) trong nhóm 15–29 tuổi là 20,1% năm 2022, nếu quy ra con số tuyệt đối tương đương thì có khoảng 1,7 triệu thanh thiếu niên Hàn Quốc thuộc diện này.

Trang Pckworld thì cho biết tính đến tháng 5/2023, Hàn Quốc có đến 218.000 thanh niên 15-29 tuổi đã không tham gia lao động, giáo dục hay đào tạo trong ít nhất 3 năm liên tục. Trong số này, khoảng 80.000 người (36,7%) thuộc diện hoàn toàn không đi tìm việc hay đào tạo mà chỉ ở nhà ăn bám gia đình.

Hãng tin Reuters cho hay nguyên nhân của tình hình trên đến từ nhiều yếu tố, từ áp lực giá nhà leo thang, thị trường lao động khó khăn cho đến văn hóa gia đình Á Đông nhấn mạnh trách nhiệm hỗ trợ con cái đến khi tự lập.

Chính những gánh nặng này đã khiến tỷ lệ sinh tại Hàn Quốc giảm xuống mức kỷ lục 0,75 con/phụ nữ năm 2024, khiến sức khỏe tâm thần của người dân suy giảm và tạo gánh nặng lên hệ thống an sinh xã hội.

Mặc dù chính phủ đã triển khai các chương trình hỗ trợ NEET, ưu đãi nhà ở xã hội và khuyến khích sinh con, nhưng vẫn còn khoảng cách lớn giữa chính sách và thực tiễn, nhất là trong việc khuyến khích tính tự lập của thế hệ trẻ.

Thế hệ chuột túi

Theo Báo cáo "Society at a Glance" của OECD, trung bình 50% thanh niên tại các nền kinh tế thành viên sống cùng cha mẹ năm 2022, nhưng con số này ở Hàn Quốc lên tới 81%, dẫn đầu 36 nước thành viên.

Con số này cao hơn nhiều so với 46,2% năm 2000 và 55,3% vào năm 2020.

Đặc biệt, trong nhóm 19–34 tuổi chưa lập gia đình, 59.7% vẫn ở chung với phụ huynh đến cuối năm 2023.

Trong khi đó, một khảo sát của Bộ Phúc lợi Xã hội Hàn Quốc cho biết 77% thế hệ MZ (sinh 1980–2004) vẫn dựa vào cha mẹ về mặt tài chính, trong đó 43% sống cùng và 41% nhận trợ cấp thuê nhà hoặc sinh hoạt hàng tháng.

Một nghiên cứu khác thì cho thấy có đến 44% người Hàn Quốc từ 18-44 tuổi dù không sống cùng cha mẹ nhưng thường nhận hỗ trợ kinh tế từ cha mẹ trong vòng 1 năm qua, bao gồm chi phí sinh hoạt, điện thoại, đăng ký dịch vụ...

Ngay cả tỷ lệ NEET cũng đang ngày càng lớn tuổi hơn khi nhóm NEET 40–49 tuổi tăng lên 270.000 người tính đến tháng 9/2023, tăng 38.5% so với năm 2018. Nhiều người trong nhóm này vẫn sống cùng hoặc phụ thuộc vào cha mẹ, làm gia tăng gánh nặng cho các gia đình và hệ thống an sinh.

Theo Reuters, một trong những nguyên nhân chính là giá bất động sản tại các đô thị lớn như Seoul tăng gần gấp đôi trong một thập niên, vượt xa khả năng thu nhập của người lao động trẻ. Nhà ở xã hội mặc dù được mở rộng nhưng vẫn không đủ đáp ứng nhu cầu, nhất là với sinh viên mới ra trường hoặc lao động thu nhập thấp.

Ngoài ra, thị trường việc làm khó khăn cũng khiến ngày càng nhiều bạn trẻ mất hy vọng.

Báo cáo của KOSIS cho thấy tính đến tháng 3/2025, tỷ lệ thất nghiệp trong nhóm thanh niên 15–29 tuổi tại Hàn Quốc đạt 7,5%, tăng mạnh từ mức 5,9% vào tháng 12 2024 và cao nhất kể từ đỉnh dịch COVID 19 năm 2021. Mức này hơn gấp đôi tỷ lệ thất nghiệp chung quốc gia là 3,1%.

Trong khi đó, báo cáo của OECD thì nhận định nhiều bạn trẻ chờ đợi thi lại vào các doanh nghiệp lớn, qua đó sa vào trạng thái NEET và trì hoãn việc tự lập tài chính. Thế nhưng việc ngày càng có nhiều người trung niên Hàn Quốc cũng sa vào trạng thái này cho thấy câu chuyện còn phức tạp hơn nhiều.

Tờ Korea Herald cho hay văn hóa gia đình và kỳ vọng xã hội Hàn Quốc là một yếu tố nữa khiến tình trạng ký sinh trùng ở nền kinh tế này tăng lên.

Trong khảo sát của KIHASA, có đến 64.1% người độc thân dưới 50 tuổi đang sống chung với cha mẹ và đa phần phụ huynh cho rằng họ có trách nhiệm hỗ trợ con cái đến khi chúng hoàn toàn tự lập.

Đặc biệt, khoảng 66.9% phụ huynh thừa nhận phải chịu trách nhiệm cho thành công và hạnh phúc của con cái đến khi trưởng thành.

Đồng thời, sự giảm mạnh tỉ lệ sinh (0,75 con/phụ nữ năm 2024) cũng làm thay đổi cấu trúc gia đình, khiến nhiều gia đình có ít thành viên và chú trọng hỗ trợ lẫn nhau hơn. Dẫu vậy, chính điều này lại làm gia tăng thế hệ chuột túi và tạo nên những hệ lụy đáng tiếc.

"Thế hệ chuột túi đang ảnh hưởng đến nền kinh tế và khiến mọi người có cái nhìn tiêu cực về xã hội Hàn Quốc. Chúng ta cần gia tăng các cơ hội việc làm để những người này có thể tự chủ hơn trong cuộc sống", Chuyên gia nghiên cứu Oh Ho Young của Viện KRIVET nhận định.

Gánh nặng cho cha mẹ

Gánh nặng an sinh xã hội từ hệ lụy ăn bám của lực lượng lao động tại Hàn Quốc là rất lớn.

Hãng tin Reuters cho hay nhiều phụ huynh lớn tuổi tại Hàn Quốc phải gánh chi phí y tế, giáo dục và sinh hoạt của con cái dù đã lớn ảnh hưởng đến tích lũy hưu trí và phúc lợi cộng đồng. Về dài hạn, chi phí chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi cũng tăng do cha mẹ phải hỗ trợ con cái, tạo vòng xoáy gánh nặng đa thế hệ.

Bên cạnh đó, các cuộc khảo sát cũng cho thấy 75,1% số người già trên 60 tuổi tại Hàn Quốc không muốn sống cùng con cái để giảm gánh nặng cho chúng. Thế nhưng trên thực tế ngày càng nhiều thanh thiếu niên và cả người trung tuổi Hàn ăn bám vào cha mẹ mình.

Nghiên cứu của Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) cho thấy tỷ lệ người già trên 65 tuổi lâm vào cảnh nghèo đói tại Hàn Quốc thuộc hàng cao nhất trong các thành viên của nhóm này.

Không dừng lại ở đó, thế hệ chuột túi ở Hàn Quốc gia tăng cũng khiến tỷ lệ sinh giảm. Năm 2024, tỷ lệ sinh của Hàn Quốc giảm xuống 0.75 con/phụ nữ, thuộc hàng thấp nhất thế giới.

Việc hoãn cưới, hoãn sinh gắn liền với tình trạng phụ thuộc gia đình kéo dài, làm trầm trọng thêm xu hướng già hóa dân số và giảm quy mô lực lượng lao động theo thời gian.

Thêm nữa, nhóm NEET và những người sống phụ thuộc kéo dài thường gặp trầm cảm, lo âu do cảm giác vô dụng và áp lực trách nhiệm với gia đình. Tình trạng Hikikomori (tự cách ly xã hội) cũng đã được ghi nhận gia tăng, nhất là trong nhóm trung niên phụ thuộc ở Hàn Quốc.

Trước tình hình đó, chính phủ Hàn Quốc đã chi 1.000 tỷ won cho chương trình tư vấn việc làm, đào tạo kỹ năng cho thanh niên NEET, kèm theo các khóa học miễn phí và hỗ trợ khởi nghiệp. Tuy nhiên, kết quả ban đầu còn hạn chế do thiếu cơ chế liên kết chặt chẽ giữa nhà trường, doanh nghiệp và cơ quan dịch vụ việc làm.

Bên cạnh đó, Hàn Quốc cũng mở rộng quỹ nhà ở xã hội, cho thuê mua với lãi suất thấp và hỗ trợ đặt cọc dành cho người dưới 35 tuổi độc thân. Mục tiêu tăng thêm 100.000 căn hộ trong giai đoạn 2023–2025 để giải quyết tình trạng thế hệ chuột túi hiện nay.

Chính quyền Seoul thậm chí tung ra các gói trợ cấp tài chính cho mỗi con thứ nhất là 200.000 won/tháng, hỗ trợ nghỉ thai sản kéo dài lên 90 ngày và mở rộng trung tâm trông trẻ công lập. Chính phủ cũng tuyên truyền nhiều chiến dịch truyền thông về "Tự lập", kêu gọi thanh niên hướng đến cuộc sống độc lập và tự chủ tài chính từ sớm.

Các chương trình giáo dục tài chính và kỹ năng sống được đưa vào chương trình phổ thông và đại học, nhằm xây dựng thói quen quản lý chi tiêu và xác lập mục tiêu độc lập từ khi còn ngồi ghế nhà trường.

Tuy nhiên cho đến nay, hiệu quả của các chương trình này chưa rõ ràng bởi gốc rễ vấn đề vẫn nằm ở thị trường việc làm, giá nhà quá cao và văn hóa chăm sóc con cái đến khi tự lập của các phụ huynh Hàn Quốc.

KINH NGẠC CÁCH TUỒN CHIP AI VÀO TQ: TẬN DỤNG CẢ TÔM HÙM SỐNG ĐỂ GIẤU GPU BÊN TRONG

Tuy nhiên, NVIDIA phản bác lại báo cáo này khi cho rằng đó chỉ là các câu chuyện hoang đường được thêu dệt nên.

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng leo thang, một hiện tượng đáng chú ý đang nổi lên: các hoạt động buôn lậu chip bán dẫn và GPU với những phương thức ngày càng tinh vi, đặc biệt là sau khi Mỹ áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt đối với công nghệ AI cao cấp.

Cuộc tranh cãi gần đây giữa NVIDIA và Anthropic, một công ty AI được Amazon hỗ trợ, đã hé lộ những chi tiết đáng kinh ngạc về cách thức các đối tượng buôn lậu vận chuyển "thiết bị điện tử lớn, nặng và nhạy cảm" vào lãnh thổ Trung Quốc. Dù NVIDIA phủ nhận những cáo buộc này, gọi chúng là "chuyện bịa đặt", thực tế đã ghi nhận nhiều vụ việc mà Hải quan Trung Quốc phát hiện với những phương thức đúng như Anthropic mô tả.

Một trong những phương pháp gây sốc nhất là việc sử dụng bụng bầu giả làm từ silicon để cất giấu CPU. Trong một vụ việc được ghi nhận, nhà chức trách đã phát hiện hơn 200 bộ vi xử lý Intel Alder Lake được giấu trong một chiếc bụng bầu giả. Người buôn lậu đã giả vờ mang thai để qua mặt kiểm soát biên giới, nhưng đã bị phát hiện nhờ sự cảnh giác của các nhân viên hải quan.

Không kém phần sáng tạo là thủ đoạn giấu GPU trong lô hàng tôm hùm sống. Trong một vụ án được ghi nhận, nhà chức trách đã tìm thấy 70 card đồ họa được giấu kín trong 280kg tôm hùm sống. Bọn buôn lậu đã tính toán rằng các nhân viên hải quan sẽ không kiểm tra kỹ lưỡng lô hàng có sinh vật sống vì sợ làm hỏng hàng hóa có giá trị cao và dễ hư hỏng, đồng thời tiếng ồn và mùi của tôm hùm sống có thể làm phân tâm quá trình kiểm tra.

Mặc dù những phương pháp buôn lậu này ban đầu được sử dụng chủ yếu cho linh kiện điện tử tiêu dùng, đại diện Anthropic cho rằng các hoạt động tương tự đang được áp dụng cho chip AI cao cấp. "Trung Quốc đã thiết lập các hoạt động buôn lậu tinh vi, với các trường hợp được ghi nhận liên quan đến chip trị giá hàng trăm triệu USD," Anthropic khẳng định trong tuyên bố gần đây.

Các chuyên gia trong ngành tin rằng những vụ việc bị phát hiện chỉ là "phần nổi của tảng băng chìm". Một lượng lớn GPU và chip AI cao cấp có thể đang tràn vào Trung Quốc thông qua các địa điểm trung chuyển như Singapore và Malaysia. Theo các báo cáo gần đây, chính phủ Mỹ đang điều tra về doanh số bán GPU của NVIDIA tại Singapore, nơi có tới 28% doanh thu từ GPU của công ty nhưng chỉ có 1% được giao đến quốc gia này.

Những hoạt động này trở nên cấp bách hơn khi quy định mới về Truyền bá AI của chính phủ Mỹ sắp có hiệu lực vào ngày 15 tháng 5. Quy định này nhằm ngăn chặn các quốc gia như Trung Quốc tiếp cận công nghệ AI tiên tiến từ phương Tây. Anthropic cũng cáo buộc rằng "các công ty Trung Quốc tiếp tục thành lập các công ty ma ở các nước thứ ba với tốc độ nhanh chóng để trốn tránh kiểm soát xuất khẩu."

Trong khi đó, NVIDIA vẫn kiên quyết phản đối các cáo buộc, với phát ngôn viên của công ty tuyên bố: "Các công ty Mỹ nên tập trung vào đổi mới và vượt qua thách thức, thay vì kể những chuyện hoang đường rằng thiết bị điện tử lớn, nặng và nhạy cảm được buôn lậu trong 'bụng bầu giả' hoặc 'cùng với tôm hùm sống'."

Cuộc tranh cãi này phản ánh tình trạng căng thẳng ngày càng tăng giữa các công ty công nghệ Mỹ về chính sách đối với Trung Quốc. Trong khi NVIDIA mong muốn tiếp tục cung cấp GPU cao cấp cho thị trường Trung Quốc rộng lớn, Anthropic và các công ty AI khác tại Mỹ lại ủng hộ việc thắt chặt các quy định để duy trì lợi thế công nghệ của Mỹ và đảm bảo nguồn cung chip AI dồi dào trong nước.

Những phương pháp buôn lậu này, dù là thực tế hay bị phóng đại, đã làm nổi bật tầm quan trọng của công nghệ AI đối với tham vọng của Trung Quốc và sự căng thẳng địa chính trị ngày càng tăng xung quanh việc kiểm soát công nghệ tiên tiến trên toàn cầu. Khi quy định mới sắp có hiệu lực, nhiều khả năng chúng ta sẽ chứng kiến cuộc đấu tranh này tiếp tục leo thang, với cả hai bên đều quyết tâm bảo vệ lợi ích của mình trong cuộc đua AI toàn cầu.

THỊ TRƯỜNG GIAO ĐỒ ĂN TRUNG QUỐC TĂNG NHIỆT: CÓ HÃNG NHẬN 78 TRIỆU ĐƠN/NGÀY

Thị trường giao đồ ăn tại Trung Quốc cạnh tranh khốc liệt khi JD và Meituan gia nhập cuộc đua, nhưng điều khiến dư luận và giới đầu tư quan tâm hơn là liệu lĩnh vực này có thực sự là 'mỏ vàng' như nhiều người kỳ vọng.

Nhu cầu bùng nổ tại thị trường tỷ dân

Cách đây hai tháng, tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ JD.com chính thức gia nhập thị trường giao đồ ăn tại Trung Quốc, khai trương dịch vụ “JD Waimai”. Động thái này đã làm dậy sóng thị trường quốc gia tỷ dân, đặc biệt khi JD công bố sẽ đóng bảo hiểm xã hội cho toàn bộ đội ngũ shipper chính thức, bước đi hiếm thấy trong ngành.

Hình ảnh nhà sáng lập JD - tỷ phú Lưu Cường Đông - đích thân giao hàng được lan truyền trên mạng đã tạo hiệu ứng truyền thông mạnh mẽ. Đến ngày 22/4, JD công bố đạt mốc 10 triệu đơn hàng/ngày, tương đương gần 1/6 số lượng đơn hàng hàng ngày của “ông lớn” kỳ cựu Meituan.

Theo South China Morning Post, vào tháng 8/2023, Meituan lập kỷ lục với 78 triệu đơn hàng mỗi ngày, gấp đôi so với 3 năm trước đó. Trong năm 2024, Meituan duy trì mức trung bình khoảng 60 triệu đơn hàng mỗi ngày.

Ngoài ra, JD thông báo kế hoạch tuyển dụng thêm 100.000 shipper (người giao hàng) trong 3 tháng tới để tăng tốc giành thị phần.

Tuy nhiên, thay vì mang lại sự phấn khích cho nhà đầu tư, cuộc cạnh tranh khốc liệt lại khiến cổ phiếu của cả hai tập đoàn lao dốc. Trong 3 ngày từ 22-24/4, Meituan và JD lần lượt mất hơn 5% và 6% mỗi phiên, thổi bay tổng cộng hơn 1.000 tỷ HKD vốn hóa. Tính từ đầu năm đến 28/4, cổ phiếu Meituan đã giảm 15,36%, còn JD mất 4,25%, theo Sohu Business.

Giữa cơn sốt cạnh tranh, câu hỏi quan trọng được đặt ra: liệu giao đồ ăn có thật sự mang lại lợi nhuận? Theo số liệu được JD trích dẫn, hiện có tới hơn 60% nhà hàng tại Trung Quốc đang hoạt động không có lãi. Trong khi đó, một số nền tảng giao đồ ăn khác lại công bố mức lợi nhuận gộp lên tới hơn 40%.

Tuy vậy, JD tỏ ra khá thận trọng khi đưa ra dự báo về lợi nhuận của mảng giao đồ ăn, với mục tiêu biên lợi nhuận ròng không vượt quá 5%.

Sự thận trọng này không phải không có lý. Dữ liệu từ Meituan cho thấy, năm 2021, mảng giao đồ ăn Trung Quốc chỉ đạt biên lợi nhuận hoạt động khoảng 6,4%, thấp hơn nhiều so với các mảng dịch vụ tại chỗ như đặt phòng khách sạn hay ăn uống trực tiếp, vốn có biên lợi nhuận lên đến 43,3%.

Đến năm 2024, khi gộp chung các mảng kinh doanh chính của Meituan như giao đồ ăn, giao hàng nhanh và đặt bàn nhà hàng (gọi chung là "thương mại địa phương"), biên lợi nhuận cũng chỉ đạt 20,9%.

Bức tranh toàn ngành cho thấy lợi nhuận không mấy khả quan. Theo báo cáo tháng 4/2024 của JP Morgan, biên lợi nhuận ròng sau thuế của 9 nền tảng giao đồ ăn lớn trên thế giới chỉ dao động từ 1,5-3,3%, mức trung bình là 2,2%. Riêng Meituan nhỉnh hơn, đạt 2,8%, song vẫn là con số khá khiêm tốn khi so với mức độ rủi ro và số vốn đầu tư khổng lồ mà ngành này yêu cầu.

Tranh cãi quanh phí hoa hồng

Một trong những điểm nóng trong cuộc tranh luận là tỷ lệ hoa hồng, yếu tố quyết định ảnh hưởng trực tiếp đến cả nền tảng giao đồ ăn và các nhà hàng.

Theo Meituan, họ chỉ thu từ 6-8% phí dịch vụ kỹ thuật từ nhà hàng. Thế nhưng, nhiều chủ quán lại cho rằng thực tế họ phải trả tới 25-30% khi tính cả các khoản phí như quảng cáo, giao hàng, bảo hiểm, khuyến mãi... Một số người ví hoa hồng này như “tiền thuê mặt bằng” trong thế giới trực tuyến.

So sánh quốc tế cho thấy vấn đề này không chỉ xảy ra ở Trung Quốc. Nền tảng giao đồ ăn lớn tại Mỹ DoorDash áp dụng cấu trúc phí gồm 6% phí cơ bản, cộng thêm 15-30% phí giao hàng tùy gói dịch vụ và thu thêm 15% từ người dùng, khiến tổng số phí có thể lên tới 51%.

Tại Trung Quốc, sau đợt cải cách vào năm 2021, Meituan đã chia cấu trúc hoa hồng thành hai phần: phí dịch vụ kỹ thuật - tương đương với hoa hồng nền tảng mà nhà hàng phải trả khi sử dụng dịch vụ của Meituan, và phí thực hiện đơn hàng - chỉ áp dụng nếu nhà hàng lựa chọn sử dụng dịch vụ giao hàng của Meituan thay vì tự vận hành đội ngũ giao hàng riêng.

Tuy nhiên, sự thiếu minh bạch trong cơ cấu chi phí vẫn là nguyên nhân gây tranh cãi giữa nhà hàng và nền tảng.

Dòng tiền đằng sau các đơn hàng

Theo báo cáo tài chính năm 2024, Meituan đạt doanh thu tổng cộng 3.376 tỷ NDT, trong đó mảng thương mại địa phương đóng góp 2.502 tỷ - chiếm hơn 74%. Nếu xét chi tiết, 3 nguồn thu chính của Meituan đến từ:

- Phí giao hàng (phí thực hiện): 980,7 tỷ NDT (29,05%)

- Phí hoa hồng (dịch vụ kỹ thuật): 922,9 tỷ NDT (27,33%)

- Quảng cáo trực tuyến: 488,4 tỷ NDT (14,47%)

Tổng cộng, Meituan đã thu về hơn 1.400 tỷ NDT từ các nhà hàng qua hoa hồng và quảng cáo. Con số này cho thấy tiềm năng tài chính đáng kể. Tuy nhiên, biên lợi nhuận vẫn ở mức khá mỏng.

Cuộc cạnh tranh giao đồ ăn giữa JD và Meituan đang mở ra một giai đoạn mới trong cuộc chiến siêu ứng dụng tại Trung Quốc. Nhưng đằng sau những đơn hàng tăng vọt là một thực tế lạnh lùng: giao đồ ăn không dễ kiếm tiền như tưởng tượng.

Với biên lợi nhuận mỏng và chi phí vận hành cao, chỉ những công ty tài chính mạnh và chiến lược dài hơi mới có thể trụ lại trong khi các nhà hàng vẫn phải gánh chịu phần lớn chi phí.

BÍ MẬT BẦU CHỌN GIÁO HOÀNG VATICAN NHƯ THẾ NÀO?

Đây hẳn là cuộc bầu cử bí mật nhất trên thế giới.

Khi 133 vị hồng y Công giáo đóng cửa Nhà nguyện Sistine vào thứ Tư ngày 7/5 để chọn người kế vị Giáo hoàng Francis, mỗi người sẽ tuyên thệ trên Phúc Âm để giữ kín mọi chi tiết đến trọn đời.

Điều tương tự áp dụng cho tất cả những người bên trong Vatican trong suốt mật nghị: từ hai bác sĩ túc trực cho mọi tình huống khẩn cấp cho đến nhân viên nhà ăn phục vụ các hồng y. Tất cả đều thề tuân thủ "giữ bí mật tuyệt đối và vĩnh viễn".

Để chắc chắn, nhà nguyện và hai khu nhà khách sẽ được rà soát kỹ lưỡng nhằm phát hiện microphone và thiết bị nghe lén.

"Có những thiết bị gây nhiễu điện tử để đảm bảo tín hiệu điện thoại và wifi không thể lọt vào hay đi ra ngoài," John Allen, biên tập viên trang tin Crux, nói.

"Vatican cực kỳ coi trọng sự biệt lập này."

Phong tỏa hoàn toàn

Việc phong tỏa không chỉ nhằm giữ bí mật tuyệt đối quá trình bầu chọn.

Điều này còn có mục đích ngăn chặn những "thế lực đen tối" xâm nhập thông tin hoặc phá hoại tiến trình và đảm bảo những người bỏ phiếu không bị ảnh hưởng từ thế giới bên ngoài đối với quyết định mà có lẽ là quan trọng nhất cuộc đời họ.

Những người Công giáo sẽ nói rằng cuộc bầu cử được Chúa dẫn dắt, không phải chính trị. Nhưng giới lãnh đạo Giáo hội không hề muốn mạo hiểm.

Khi bước vào mật nghị, tất cả mọi người đều buộc phải giao nộp mọi thiết bị điện tử bao gồm điện thoại, máy tính bảng và đồng hồ thông minh. Vatican có lực lượng cảnh sát riêng để thực thi các quy tắc này.

"Nguyên tắc ở đây là tin tưởng nhưng phải thẩm tra," John Allen nói.

"Không có tivi, báo chí hay radio nào ở khu nhà khách dành cho mật nghị – hoàn toàn không có gì," ông Paolo de Nicolo, người đứng đầu Phủ Giáo hoàng trong ba thập kỷ, cho hay.

"Bạn thậm chí không thể mở cửa sổ vì nhiều phòng có cửa sổ nhìn ra thế giới bên ngoài."

Tất cả những người làm việc cho mật nghị sau các bức tường cao của Vatican đều đã được thẩm tra kỹ lưỡng. Mặc dù vậy, họ vẫn bị cấm giao tiếp với các cử tri.

"Các hồng y hoàn toàn không được giao tiếp với ai," Ines San Martin từ Hội Truyền giáo Giáo hoàng tại Mỹ cho hay.

"Sẽ chỉ có bộ đàm trong một số trường hợp cụ thể như, 'chúng tôi cần một bác sĩ' hoặc 'Này, Giáo hoàng đã được bầu, ai đó có thể cho người rung chuông ở Vương cung thánh đường biết không'".

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu ai đó phá vỡ các quy tắc?

"Có một lời thề mà những người không tuân thủ có nguy cơ bị vạ tuyệt thông," ông De Nicolo nói - nghĩa là bị khai trừ khỏi giáo hội.

"Không ai dám làm điều này".

Cuộc săn lùng hồng y

Đây là một vấn đề khác trong quá trình chuẩn bị cho mật nghị.

Các hồng y chính thức bị cấm bình luận ngay cả bây giờ. Nhưng kể từ thời điểm Giáo hoàng Francis được chôn cất, một số báo chí Ý và nhiều du khách đã trở thành những kẻ săn hồng y, cố tìm ra người kế nhiệm có khả năng nhất.

Họ đã lùng sục khắp các cơ sở xung quanh Vatican, sẵn sàng suy đoán về bất kỳ sự xuất hiện và liên minh nào có thể xảy ra.

"Rượu và Rigatoni: Bữa tối cuối cùng của các hồng y", là một tiêu đề trên tờ La Repubblica mô tả "các quân vương của nhà thờ" đang thưởng thức "bữa trưa ngon lành của người La Mã" trước khi bị phong tỏa.

Sau đó, các phóng viên đã chất vấn những người phục vụ về những gì họ có thể đã nghe được.

"Không có gì cả", một trong những người phục vụ tại Roberto's, cách nhà thờ St Peter's vài con phố, đã nói với tôi gần đây.

"Họ luôn im lặng mỗi khi chúng tôi đến gần."

Một địa điểm lý tưởng khác để bắt gặp một hồng y là bên cạnh Vương cung thánh đường, bên cạnh đường cong của những cột trụ ôm quảng trường chính.

Mỗi buổi sáng, có một nhóm nhiếp ảnh gia và phóng viên tập trung để tìm kiếm những người đàn ông mặc áo choàng ren và đỏ thắm.

Hiện có gần 250 hồng y trong thành phố, được triệu tập đến đây từ khắp nơi trên thế giới, mặc dù những người từ 80 tuổi trở lên không đủ điều kiện để bỏ phiếu.

Khi họ đến Vatican để tham dự các cuộc họp thường lệ để thảo luận về cuộc bầu cử, mỗi người đều bị bao quanh và bị tấn công với những câu hỏi về tiến độ.

Họ đã đưa ra rất ít phản hồi ngoài "nhu cầu đoàn kết" hoặc đảm bảo rằng cuộc họp kín sẽ diễn ra trong thời gian ngắn.

Thế giới bên ngoài

"Toàn bộ ý tưởng là nhằm bảo đảm sự kiện này phải là một quyết định mang tính tôn giáo, không phải chính trị," Ines San Martin giải thích.

"Chúng tôi tin rằng Chúa Thánh thần soi đường cho cuộc thảo luận và lá phiếu."

Nhưng Giáo hoàng đứng đầu một tổ chức lớn, giàu có với thẩm quyền đạo đức đáng kể và ảnh hưởng toàn cầu về mọi thứ, từ giải quyết xung đột đến chính trị tình dục.

Vì vậy, người được chọn – cùng với tầm nhìn và những ưu tiên của người này – có ý nghĩa vượt xa phạm vi Vatican.

Trước năm 1907, một số quốc vương Công giáo có quyền phủ quyết cuộc bầu cử. Ngày nay, tiếng nói từ mọi phía tìm cách tác động đến cuộc tranh luận – rõ ràng nhất là thông qua giới truyền thông.

Có một thời điểm, tờ Il Messaggero của Rome đã chỉ trích một ứng cử viên hàng đầu được cho là Hồng y Parolin người Ý vì ông là "một kiểu tự ứng cử".

Sau đó, có một đoạn video về Hồng y Tagle người Philippines hát bài Imagine của John Lennon, dường như được tung ra để làm giảm sự ủng hộ cho ông. Nhưng thay vào đó, thước phim lại được phổ biến nhanh chóng.

Trong khi đó, một cuốn sách bóng bẩy nêu bật một số ứng viên tiềm năng đang được phát hành, ca ngợi những người bảo thủ như Hồng y Sarah của Guinea vì đã lên án "tệ nạn đương đại" của phá thai và "chương trình nghị sự đồng giới".

"Có những nhóm trên phố đang cố gắng gây chú ý về các vấn đề mà họ quan tâm," ông John Allen nói.

"Các hồng y biết về điều này, họ đọc báo. Nhưng họ sẽ làm mọi cách có thể để ngăn chặn điều đó."

"Có hoạt động vận động hành lang không? Có, giống như trong mọi cuộc bầu cử", Ines San Martin đồng tình.

"Nhưng không ồn ào như tôi nghĩ".

Bà lập luận rằng một phần là do Giáo hoàng Francis bổ nhiệm rất nhiều hồng y mới, trong đó có cả những người từ những khu vực mới.

"50-60% trong số họ thậm chí không biết nhau. Vì vậy, ngay cả khi bạn là một nhóm bên ngoài, tìm cách thiết kế một chương trình nghị sự, thì ngay từ đầu, việc chọn hồng y của bạn cũng rất thử thách."

Dập tắt tiếng ồn

Đến sáng thứ Tư, tất cả các cử tri sẽ có mặt tại Vatican – không có điện thoại và bị cô lập khỏi phần còn lại của thế giới.

Ông John Allen tin rằng sở thích cá nhân sẽ chi phối chính trị, phe phái 'tự do' hoặc 'bảo thủ' hoặc "tiếng ồn ào của cuộc tranh luận công khai".

"Tôi thực sự nghĩ rằng các cuộc thảo luận giữa các hồng y hiện tại là điểm then chốt," bà Ines San Martin nhận định.

"Nhiều người lần đầu tiên lên tiếng. Bạn không bao giờ biết một trong số họ có thể truyền cảm hứng đến mức nào."

CĂNG THẲNG ẤN ĐỘ - PAKISTAN: LIỆU CÓ BÙNG PHÁT THÀNH CHIẾN TRANH?

Tên lửa bắn trúng các vị trí tại khu vực Kashmir do Pakistan quản lý và tỉnh Punjab ở miền đông Pakistan.

Ấn Độ đã phóng tên lửa vào nhiều địa điểm ở Pakistan và khu vực Kashmir do Pakistan quản lý, chính phủ New Delhi cho biết, đồng thời Pakistan hứa sẽ đáp trả các cuộc tấn công này.

Các cuộc không kích diễn ra trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa hai nước láng giềng sở hữu vũ khí hạt nhân, sau một vụ tấn công đẫm máu vào khách du lịch hồi tháng trước ở khu vực Kashmir do Ấn Độ quản lý - vụ việc mà New Delhi đổ lỗi cho Islamabad, dù Pakistan phủ nhận mọi liên quan.

Quân đội Ấn Độ đã tấn công "các cơ sở hạ tầng khủng bố tại Pakistan và khu vực Jammu và Kashmir do Pakistan chiếm đóng - nơi đã lên kế hoạch và chỉ đạo các cuộc tấn công khủng bố nhằm vào Ấn Độ", chính phủ Ấn Độ tuyên bố vào rạng sáng thứ Tư.

"Các hành động của chúng tôi có mục tiêu rõ ràng, có tính toán và không nhằm leo thang căng thẳng. Không có cơ sở quân sự nào của Pakistan bị nhắm tới. Ấn Độ đã thể hiện sự kiềm chế đáng kể trong việc lựa chọn mục tiêu và phương thức thực hiện", tuyên bố nói thêm.

Phía quân đội Pakistan cho biết ít nhất hai người thiệt mạng và 12 người khác bị thương trong các cuộc tấn công của Ấn Độ.

Tên lửa đã bắn trúng các địa điểm ở khu vực Kashmir do Pakistan quản lý và tỉnh Punjab ở miền đông nước này.

Phóng viên Kamal Hyder của Al Jazeera, đưa tin từ Islamabad, cho biết các thành phố Muzaffarabad và Kotli, đều thuộc khu vực Kashmir do Pakistan quản lý, nằm trong số những mục tiêu bị Ấn Độ tấn công.

Một người phát ngôn quân đội Pakistan nói với đài truyền hình Geo rằng ít nhất năm địa điểm, bao gồm hai nhà thờ Hồi giáo, đã bị tấn công. Ông nói Pakistan đang tiến hành đáp trả, nhưng không cung cấp chi tiết cụ thể.

Tại Punjab, tên lửa đã bắn trúng một nhà thờ Hồi giáo ở thành phố Bahawalpur, làm một trẻ em thiệt mạng và hai dân thường khác bị thương, theo quân đội.

Sau các cuộc tấn công, quân đội hai bên đã đấu pháo và nã súng dữ dội dọc theo đường biên giới tại khu vực Kashmir tranh chấp, ít nhất ở ba địa điểm, hãng tin Reuters dẫn lời cảnh sát và nhân chứng cho biết.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres kêu gọi cả hai bên kiềm chế tối đa.

"Ngài Tổng thư ký rất quan ngại về các hoạt động quân sự của Ấn Độ vượt qua Đường Ranh giới Kiểm soát và biên giới quốc tế. Ông kêu gọi cả hai nước kiềm chế quân sự tối đa", người phát ngôn của ông nói.

"Thế giới không thể chịu đựng nổi một cuộc đối đầu quân sự giữa Ấn Độ và Pakistan."

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump gọi các cuộc đụng độ này là "đáng tiếc". "Tôi chỉ hy vọng nó sẽ kết thúc rất nhanh", ông Trump nói tại Nhà Trắng.

Bà Nitasha Kaul, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Dân chủ, nói rằng các cuộc tấn công này là "rất đáng lo ngại".

"Một lần nữa, những người chịu ảnh hưởng nặng nề nhất sẽ là người dân trong khu vực, những người Kashmir, những người đang bị kẹt giữa các lập trường đối đầu, tranh giành và cạnh tranh của Ấn Độ và Pakistan", bà Kaul nói với Al Jazeera.

Tuy vậy, bà cho rằng, sự leo thang này "không quá bất ngờ, bởi vì ở Ấn Độ… đã có áp lực trong nước đòi hỏi một phản ứng mang tính quân sự mạnh mẽ hơn, nhất là khi hiện nay chính quyền theo đường lối siêu dân tộc chủ nghĩa đang cầm quyền".

"Theo nghĩa đó, thật đáng buồn, đây là một sự leo thang đã được dự báo từ trước, và hy vọng nó sẽ không tiến xa thêm nữa ngoài những gì đã xảy ra với các cuộc tấn công này", bà Kaul nói thêm.

Nguồn: CafeF; Soha; Vietnamnet; BBC; Người Đưa Tin