NỖI NIỀM NHỚ TẾT PHƯƠNG XA

Đón Tết xa nhà, nhất là ở nước ngoài, với nhiều người Việt Nam trở thành thời điểm của rất nhiều nỗi nhớ niềm thương.

Cứ đến Tết là cụ bà 97 tuổi này lại tự tay sửa soạn lễ vật thắp hương trên ban thờ chủ tịch Hồ Chí Minh.

Bà Nguyễn Thị Nương - người Việt Nam tại Vientiane, Lào xúc động: "Mỗi lần Tết về lại cúng Bác, đi đâu cũng cúng Bác. Có Bác Hồ mới có đất nước ngày nay. Bác là người cha vĩ đại của dân tộc".

Với những người sinh ra vào thập niên 60, khi đất nước còn chia cắt và chịu cảnh bom đạn, Tết là dịp lễ lớn nhất của trẻ thơ, và cũng gắn với những kỷ niệm họ mang theo suốt cuộc đời.

"Cứ Tết đến là nhớ ông ngoại, nhớ bố nhớ mẹ, nhớ những người hồi bé luôn luôn ở bên mình. Tết xong cả gia đình lại chia tay nhau, mình không biết là có một cái Tết sau nữa không và nếu có Tết sau, mọi người có còn đông đủ không nên nó càng làm cho mình trân trọng hơn hết", bà Bùi Thị Hồng Vân - người Việt Nam tại Paris, Pháp chia sẻ.

Cùng chung những ký ức khó phai về ngày Tết, ông Hoàng Tế Độ - người Việt Nam tại Praha, Cộng hòa Czech bồi hồi kể: "29 Tết năm nào bố mẹ tôi cũng tổ chức gói bánh chưng. Tôi muốn truyền những cảm hứng đẹp đẽ đó cho thế hệ con cháu của tôi. Năm nào, tôi cũng ngồi kể chuyện bên bếp lửa hồng bên nồi bánh chưng tại thủ đô Praha cùng con cháu. Quê hương mỗi người chỉ một, như là chỉ một mẹ thôi".

Khi bản sắc và tinh thần dân tộc luôn thấm sâu trong mỗi người dân đất Việt, dù họ có ở nơi đâu trên thế giới, Tết xa vẫn sẽ luôn thật gần.

GEN Z VIỆT ĐÓN TẾT NƠI XỨ NGƯỜI

'Đi đâu cũng nhớ quê nhà. Sân đình giếng nước cây đa trước chùa'. Bước vào những ngày giáp Tết, những câu thơ của tác giả Quốc Phương lại vang vọng, đặc biệt là những người con Việt ở xứ người.

Học tập và làm việc ở nước ngoài không có điều kiện về Việt Nam đón Tết, song những người trẻ thuộc thế hệ gen Z vẫn luôn ghi nhớ và mong muốn gìn giữ truyền thống của người Việt nơi đất khách.

Dù đã 8 năm sinh sống, làm việc tại Úc, mỗi dịp tết đến xuân về, gia đình chị Nguyễn Diệu Linh (sinh năm 1999) vẫn giữ truyền thống lì xì đầu năm và đi đến các chùa ở Melbourne để cầu phước lành. “Mình còn nhớ những năm dịch bệnh Covid-19, họ hàng cùng nhau thức đêm thức khuya, gói và nấu những chiếc bánh chưng để tặng cho những người con xa xứ không thể về quê ăn Tết. Những chiếc bánh chưng cũng được tụi mình cẩn thận đem tặng cho bạn bè và biếu cho người thân như một lời chúc năm mới no ấm”, chị Linh tâm sự.

Thế nhưng, việc tìm được những nguyên liệu để tạo nên món ăn Việt Nam không hề dễ đối với du học sinh tại khu vực trung tâm thành phố của Úc. “Sẽ rất khó để tìm được lá chuối để gói bánh chưng, mẻ chua để làm được món ốc xào chuối đậu, những loại rau thơm như ngổ, ngò gai để tạo nên được hương vị đặc trưng của món ăn Việt Nam”, theo chị Linh.

Dù vậy, chị vẫn cố gắng để hoàn thành các món ăn. Chị Linh cho biết đã mang đồ ăn Việt Nam tới công ty giới thiệu cho đồng nghiệp, dù vấp phải nhiều ánh mắt dè chừng về những món như ốc, sầu riêng, mắm tôm… Dần dần, những đồng nghiệp người Úc của chị Linh bắt đầu yêu thích đồ ăn Việt Nam. “Thậm chí mình đã mang được Tết đến công ty mình nữa. Đồ ăn Việt Nam là ngon nhất”, chị Linh nói. “Dù mình sinh sống và làm việc ở nước ngoài đã lâu nhưng mình luôn mang trong mình một niềm tin mãnh liệt rằng mỗi dấu chân mình đi đều sẽ để lại trong lòng người dân nơi đó một ký ức về con người Việt Nam. Chúng mình không sang nước ngoài để hòa tan mà là để hòa nhập, để có thể cho bạn bè quốc tế thấy được sự đẹp đẽ trong văn hóa lâu đời của con người Việt Nam”, chị Linh bộc bạch.

Tết năm nay là một mùa lễ nữa Đỗ Thị Hương (sinh năm 2001) - du học sinh tại ĐH Massachusetts Amherst thuộc bang Massachusetts (Mỹ) không về Việt Nam. Vào những ngày cận Tết, Hương càng nhớ nhà hơn. Hương tâm sự: “Dù xa quê, song việc giữ các phong tục Tết khi sống ở nước ngoài không chỉ giữ gìn nét văn hóa truyền thống mà còn là dịp gắn kết gia đình”.

Hương cho biết gia đình thường trang trí nhà cửa tạo không khí những ngày Tết, chuẩn bị mâm cúng để thể hiện lòng biết ơn tổ tiên và cùng họ hàng chụp ảnh trong trang phục áo dài truyền thống. Ngoài ra, là sinh viên, Hương cũng thường tham gia câu lạc bộ người Việt để gặp gỡ đồng hương, giao lưu văn hóa và hưởng ứng không khí Tết trong những ngày xa quê.

Hương luôn tự hào là người con đất Việt và luôn coi việc gìn giữ truyền thống là cần thiết để khẳng định bản sắc, lan tỏa những giá trị đẹp đến bạn bè quốc tế. “Thế hệ trẻ, những người sinh sống và học tập ở nước ngoài là những cầu nối đặc biệt giữa Việt Nam và thế giới, giữa truyền thống và hiện đại. Mình luôn nhắc bản thân rằng ghi nhớ và gìn giữ lòng tự hào dân tộc để dù có đi đâu, về đâu vẫn không quên nguồn cội”, Hương tâm sự.

MUÔN MÀU PHỞ VIỆT TẠI TRUNG ĐÔNG

Ẩm thực Việt Nam, đặc biệt là phở, trong thời gian qua đã trở thành một trào lưu ẩm thực trên thế giới.

Tại nhiều quốc gia, không chỉ cộng đồng người Việt, người nước ngoài nay cũng mở quán phở, xem đó là cách để thu hút thực khách. Và sự lan tỏa của phở Việt đang tạo ra những sự chuyển biến trong văn hóa ẩm thực, khiến cho phở có những biến đổi phong phú khi đi ra thế giới.

Phở 7 là một trong số không ít các nhà hàng chuyên ẩm thực Việt Nam được mở ra gần đây tại Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất. Tại đây, người ta có thể tìm thấy nhiều loại phở hơn cả ở Việt Nam. Không chỉ có phở truyền thống hay phở bò kho, tại đây có cả những hương vị phở người Việt chẳng mấy nghe thấy bao giờ như phở lòng bò hay phở tôm hùm.

Theo ghi nhận của phóng viên Đài Truyền hình Việt Nam, đây quả thật là một cảm giác bất ngờ cho người Việt nơi đất khách: "Hương vị có thể nói là không quen lắm. Tuy nhiên, đó là một trải nghiệm mới mẻ và thú vị khi thấy phở được lan xa và yêu thích tại những mảnh đất như vùng Vịnh này. Một cảm giác vui vui và tự hào".

Theo đuổi ẩm thực Việt Nam thay vì ẩm thực Hàn Quốc vốn đã danh tiếng, nhà hàng do một người Hàn Quốc tại Abu Dhabi mở ra này xem đó như một phương án kinh doanh tối ưu.

Ông Anthony Barbosa - nhà hàng Phở 7 tại UAE - cho biết: "Ẩm thực Việt Nam tại đây đã phát triển mạnh mẽ trong thời gian qua. Từ chỉ dành cho một nhóm nhỏ người muốn trải nghiệm hương vị mới lạ, nay đồ ăn Việt đã trở thành một xu hướng ẩm thực mạnh mẽ".

Chị Nguyễn Thị Khánh Phương - đầu bếp được nhà hàng đưa từ Việt Nam sang, là bếp trưởng nhà hàng Phở 7 - đã nỗ lực gìn giữ những hương vị thuần Việt, nhưng song song với đó là yêu cầu phải đổi mới hương vị, khi thực khách ưa chuộng đồ ăn Việt đa dạng với thói quen ẩm thực phong phú như người Hồi giáo không ăn thịt lợn, người Ấn Độ lại không ăn thịt bò.

Chị Khánh Phương nói: "Tôi thấy sự khác biệt của thực khách. Thay vì cứ thịt bò, tôi sẽ nghĩ ra những món phở đa dạng hơn để các thực khách có thể lựa chọn. Kết hợp những hương vị có sẵn, tôi sẽ sáng tạo ra những hương vị mới hơn".

Không quá khi nói phở Việt nói riêng hay ẩm thực Việt nói chung đang giống như một thứ quyền lực mềm thôi thúc những người dân tại các nước vùng Vịnh tìm hiểu nhiều hơn về Việt Nam. Điều này mang lại những cơ hội rõ ràng cho ngành du lịch, đặc biệt là du lịch ẩm thực tới Việt Nam. Và xa hơn có thể còn là những cơ hội đầu tư kinh doanh, khi hai tiếng Việt Nam đang được nhắc tới ngày càng nhiều hơn tại đây.

HÀNH TRÌNH XÂY DỰNG THƯƠNG HIỆU NÔNG SẢN VIỆT TẠI ÚC

Không phải ngẫu nhiên gạo ST25, sầu riêng Ri6, trái vải tươi, cá tra, cá basa… của Việt Nam nổi tiếng và được người tiêu dùng Australia ưa thích. Để có được “tiếng thơm” này là cả một hành trình không dễ dàng, có cả thành công lẫn thất bại. Nói như ông Nguyễn Phú Hòa, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Úc: “Đây là hành trình hết sức mệt nhọc để thành danh như hôm nay”...

Câu chuyện về hành trình dài đưa hoa quả của Việt Nam ra năm châu bốn bể  với những sứ giả như ông Nguyễn Phú Hòa đã bắt đầu một chặng đường đầy gian nan.

Úc là thị trường có tiêu chuẩn chất lượng cao, người tiêu dùng vốn tự hào về thương hiệu do chính người Úc sở hữu. Hơn nữa, với xu hướng tiêu dùng xanh, người Úc rất quan tâm đến thành phần nguyên liệu nhập khẩu cũng như đánh giá xếp hạng sao về mức độ sức khỏe của sản phẩm đó. Điều này gây trở ngại lớn đối với hàng tiêu dùng, thực phẩm nhập khẩu, nhất là các quốc gia đang phát triển như Việt Nam.

Từ nhận thức, Thương hiệu quốc gia Việt Nam luôn được xếp ở nửa trên trong bảng đánh giá Top 121 thương hiệu quốc gia mạnh trên thế giới của Brand Finand. Mức tăng hạng đều qua các năm, thậm chí năm 2023, thương hiệu quốc gia Việt Nam được xếp ở vị trí thứ 33/121… nhưng vẫn vắng bóng trên thị trường Úc. Thương vụ Việt Nam tại Úc đã quyết tâm xây dựng bằng được thương hiệu Việt tại nước này.

Gạo Việt Nam có đất để “bám rễ”

Nhớ lại thời điểm năm 2019, ông Hòa cho biết người tiêu dùng tại Úc chỉ biết đến gạo Thái. Thậm chí, khi đi khảo sát, Thương vụ cảm thấy “chạnh lòng” khi các chương trình thiện nguyện của người Việt phải bỏ tiền của người Việt mua gạo Thái tặng người Việt. Trong khi đó, Việt Nam lại là cường quốc xuất khẩu gạo.

Chính vì vậy, tận dụng thời cơ gạo ST25 đạt giải gạo ngon lần đầu tiên năm 2019, Thương vụ đã đồng loạt triển khai quảng bá, dù lúc đó gạo ST25 chưa xuất khẩu sang Úc. Chính sự quảng bá, “bắc cầu” này đã thúc đẩy nhiều nhà nhập khẩu tại Úc quan tâm nhập khẩu gạo ST25.

“Thương vụ đã triển khai đồng loạt các sự kiện lớn tại các bang xa xôi của Úc về dùng thử gạo ST25 và các loại gạo khác của Việt Nam. Đồng thời chủ động kết nối để đưa gạo Việt vào các vùng sâu, xa của Úc như vùng lãnh thổ Bắc Úc - cách Sydney 6h bay. Đến giờ phút này, có thể tự tin khi gạo Việt Nam với đủ loại nhãn hiệu đã được phổ biến tại Úc”, ông Hòa khẳng định.

Sau thành công của ST25, Thương vụ tiếp tục quảng bá slogan: “Việt Nam, vùng đất của gạo ngon nhất thế giới” để các giống gạo nếp khác của Việt Nam đều được hưởng chung vị thế.

Cạnh tranh để phân phối sầu riêng Ri6

Xây dựng thương hiệu sầu riêng Ri6 cũng là một câu chuyện thú vị. Ông Hòa kể: "Khi khảo sát thị trường vào năm 2019, Thương vụ nhận thấy Úc chỉ có sầu riêng Thái, Malaysia, sầu riêng Việt vào được một ít nhưng chủ yếu dùng để làm bánh. Tiếp xúc các nhà nhập khẩu, tất cả đều từ chối nhập sầu riêng đông lạnh Việt Nam, vì Úc vốn quen ăn sầu Monthon (Thái Lan), Musanking (của Malaysia được mệnh danh là ngon nhất thế giới). Do đó, Thương vụ lên kế hoạch, quyết tâm đưa sầu riêng Việt Nam cạnh tranh tại Úc”.

Bắt đầu bằng việc nghiên cứu loại sầu riêng để cạnh tranh, sau khi phân tích sản lượng, chất lượng và tên gọi giống, Thương vụ chọn sầu riêng Ri6 và nhờ một nhà nhập khẩu quen tại Úc nhập 1/2 tấn sầu riêng Việt để thực hiện chương trình quảng bá sầu riêng Ri6 trên đường phố Sydney, nhất là tại các khu vực trung tâm như Nhà hát Con sò, quảng trường lớn để gây chú ý truyền thông, cũng như để các cửa hàng thăm dò thị trường…

Tiếp đó năm 2020, vận động Công ty Asean đưa đồng loạt vào các cửa hàng siêu thị với sầu riêng đông lạnh nguyên quả. Kết quả, nhờ quảng bá chu đáo, lô hàng này đã “cháy hàng”, thậm chí còn có đơn khiếu nại của một cửa hàng tại Marrickville vì không được phân phối Ri6.

Từ sự kiện này, cùng với các tuần lễ quảng bá, vận động liên tục, sầu riêng Ri6 đã có một đẳng cấp lớn tại Úc. Có thời điểm giá chỉ thua một chút so với sầu Musaking và hàng loạt thương hiệu doanh nghiệp gắn với Ri6 ra đời tại Úc. Tiếc là do cạnh tranh, nên ước mơ Ri6 với giá cao sát Musaking tại Úc chưa duy trì được lâu.

Cũng lúc đó, Thương vụ đã ra slogan “Ri6 Durian, another king - Ri6 Sầu riêng, một vị vua khác”, để tự tin khẳng định chất lượng Ri6, một “vị vua” khác sẽ cạnh tranh vua sầu riêng Musanking.

Tương tự, trái dừa Việt Nam cũng đã hiên ngang hiện diện tại Úc, và nước này không hạn chế nhập khẩu quả dừa tươi. Nhu cầu tiêu dùng dừa lạnh, xanh tại Úc lên ngôi, Thương vụ đã vận động đồng loạt nhà nhập khẩu tại Úc nhập dừa tươi Việt Nam và nước dừa đóng hộp.

Lúc đầu, nhà nhập khẩu từ chối, vì trước đó nhập dừa Việt Nam có vị không ổn định như dừa quốc gia khác. Bằng sự kiên trì thuyết phục về công tác giống và chuẩn vùng trồng, các nhà nhập khẩu đã đồng hành cùng Thương vụ ồ ạt nhập khẩu dừa tươi và dừa đóng hộp Việt Nam, chia lại thị trường trước đây của các quốc gia khác.

Xây thương hiệu quả vải từ thất bại

Tiếp đến, xây dựng thương hiệu trái vải tươi của Việt Nam cũng là một hành trình kiên trì, bền bỉ.

Nhớ lại trước năm 2019, nhiều lô vải Việt Nam vào Úc bị thâm, hỏng, nhà nhập khẩu quay lưng. Thế nhưng với quyết tâm và trên cơ sở khảo sát rộng các nhà nhập khẩu về hiện trạng vải bán đổ đống, không thương hiệu, hàng kém chất lượng mang tiếng vải Việt Nam, Thương vụ đã làm việc tại các bang và cam kết nếu nhà nhập khẩu gắn thương hiệu lên quả vải, Thương vụ sẽ đồng hành mạnh mẽ làm cho thương hiệu nổi tiếng.

Đến năm 2021, thời điểm dịch Covid-19, tàu biển đi chậm, rủi ro cho trái cây nhập khẩu. Tin tưởng vào Thương vụ Việt Nam, Công ty 4waysfresh đã quyết định nhập gần 200 tấn vải.

Tuy nhiên, do vải Trung Quốc mùa vụ sớm nên cập bến trước, vải Trung Quốc năm đó có vị khác, một số cửa hàng nhỏ do Covid-19 muốn bán hết, nên quảng cáo miệng là vải Việt Nam, điều này làm mùa vải Việt Nam đến Úc sau sụp đổ.

Trước sự lo lắng của nhà nhập khẩu và chuỗi siêu thị MCQ, Thương vụ bay đến tận bang Tây Úc, bất chấp khả năng bị cách ly cao, để tổ chức đấu giá 1 kg vải Việt Nam đến thị trường Úc đầu tiên của năm, mục đích đánh động thị trường.

Kết quả, một loạt thương hiệu đã được quảng bá mạnh tại Úc như vải U Hồng gắn với 4waysfresh, vải thiều đi máy bay gắn với Bato… từ đó số lượng nhập khẩu vải tăng vọt.

Tập trung những sản phẩm có chất lượng

Tuy nhiên, không phải việc xúc tiến, xây dựng thương hiệu nào của Thương vụ cũng suôn sẻ. Ông Hòa cho biết Úc chỉ cho nhập 4 loại quả tươi từ Việt Nam là xoài, nhãn, vải, và thanh long. Dân số Úc không lớn, nước này lại trồng được đủ loại và là địa bàn cạnh tranh của nhiều nước xuất khẩu tương đồng, nên Thương vụ phải liên tục thúc đẩy xây dựng thương hiệu mặt hàng mới.

Chẳng hạn như ngô nếp Việt Nam, do Úc không cho nhập tươi, nên Thương vụ phải kiên trì vận động, quảng bá, kết quả ngô nếp hấp đông lạnh Việt Nam hiện diện quanh năm tại Úc.

Ngoài ra, Thương vụ lên Chương trình xây dựng thương hiệu chanh leo đông lạnh, xoài xanh, gừng đông lạnh, nhãn, hồng xiêm đông lạnh, bơ đông lạnh tại Úc. Đặc biệt với mít đông lạnh, Thương vụ đã chủ động lên kế hoạch quảng bá, vận động nhập khẩu.

Kết quả ngay trong đầu tháng 1/2022, 1.000 tấn mít nguyên liệu được thu mua và xuất khẩu sang Úc, đến cả siêu thị lớn của Úc cũng bán mít đông lạnh Việt Nam. Hiện giờ, mặt hàng mít nghệ vàng, mít đỏ Việt Nam vẫn tiêu thụ ổn định.

Đặc biệt giai đoạn vừa qua, với chính sách của Chính phủ, tâm huyết của doanh nhân, mà kế hoạch làm bùng nổ sự quan tâm giữa hai thị trường do Thương vụ đề ra đã thành công. Theo ông Hòa, chính nhờ sự quan tâm lẫn nhau này mà các hoạt động kinh doanh diễn ra mạnh mẽ, cùng với tiềm năng sẵn có của hai nước, thương mại song phương tăng gần 50%, có thể nói là kỳ tích khó lặp lại và sẽ hoàn thành sớm mục tiêu đề ra.

Dẫu vậy, giờ là thời điểm đầy thách thức, không thể cứ quảng cáo là người tiêu dùng chi tiền ra nữa, chúng ta đã phát triển mạnh mẽ về số lượng, thời khắc này cần về chất. Vì vậy trong giai đoạn tới, Thương vụ Việt Nam sẽ thúc đẩy doanh nghiệp hai nước mua cổ phần của nhau, tham gia các dự án của nhau, qua đó thương hiệu sẽ được tiếp cận một cách tin tưởng.

Đồng thời, kêu gọi các siêu thị Việt Nam đầu tư ra nước ngoài, hoặc các doanh nghiệp, kiều bào mở thêm nhiều cửa hàng, trung tâm phân phối. Nếu siêu thị Việt Nam có thể ra nước ngoài sẽ là kênh xây dựng thương hiệu và phát triển xuất khẩu rất tốt cho hàng Việt.

Bên cạnh đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại, chất lượng sản phẩm cần đồng nhất và có quy định về tiêu chuẩn phân loại. Trở lại câu chuyện sầu riêng Ri6, gạo ST25…, ông Hòa không khỏi băn khoăn: “Tuy đã thành danh tại Úc sau nhiều nỗ lực chung, nhưng giấc mơ về giá Ri6 tiệm cận Musanking vẫn chưa thực hiện được. Vì trên sản phẩm, không có cơ quan nào của Việt Nam xác định được sử dụng cụm từ loại 1, loại 2. Tương tự gạo ST25 cũng vậy”...

Nguồn: VTV4; Thanh Niên; VTV; VnEconomy