VẬT GIÁ LEO THANG, NGƯỜI DÂN MỸ DẦN THAY ĐỔI THÓI QUEN CHI TIÊU

Bên ngoài một cửa hàng tạp hóa ở Falls Church, bang Virginia (Mỹ), người mua hàng than phiền về việc giá cả các mặt hàng tăng mỗi ngày trong những năm gần đây khiến họ phải thay đổi thói quen mua sắm.

Cô Jasmine Reed, 32 tuổi, giáo viên ở Fairfax, cho biết do bánh mì và thực phẩm tăng giá, nên cô ít nấu ăn ở nhà hơn và thay vào đó, lựa chọn ăn ở nhà hàng. Điều này giúp cô tiết kiệm được đáng kể thời gian nấu nướng.

Ông Gavi, một người ăn chay, hiện là một DJ chuyên nghiệp, cho biết: “Mọi thứ nhìn chung đã trở nên đắt đỏ theo thời gian”. Số tiền chi tiêu cho việc mua thực phẩm của ông đã tăng gấp đôi, từ khoảng 100 USD/tuần lên 200 USD/tuần.

Về phần mình, ông James Russell, thừa nhận giá cả cao hơn đã buộc ông phải tính toán lại số lượng, cách mua và thời điểm đi mua đồ. Ông chia sẻ: “Mọi thứ không còn dễ dàng nữa…Tôi vào cửa hàng, kiểm tra giá cả và chỉ mua những gì tôi có thể mua được”. Tương tự, bà Mary Joe chia sẻ chỉ chọn mua những thứ thực sự cần thiết mỗi lần đi siêu thị.

Dữ liệu Bộ Lao động Mỹ công bố ngày 16/5 cho thấy giá thực phẩm đã tăng 2,2% trong 12 tháng (tính đến tháng 4 vừa qua). Mặc dù giá trứng đã giảm mạnh 9% và sữa giảm hơn 1%, nhưng giá bơ tăng 3,5% và bánh mì vẫn tăng cao.

Trước đó, ngày 14/5, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed, ngân hàng trung ương), ông Jerome Powell cảnh báo lạm phát đang giảm chậm hơn dự kiến và có thể khiến ngân hàng trung ương phải trì hoãn việc hạ lãi suất trong thời gian dài. Ông lưu ý rằng lạm phát đã giảm nhanh trong năm ngoái nhưng hiện đã chậm lại đáng kể, đòi hỏi các nhà hoạch định chính sách phải cân nhắc. Trong cuộc họp gần đây nhất, Ủy ban Thị trường mở liên bang (FOMC), cơ quan hoạch định chính sách của Fed, cũng đánh giá rằng chưa có tiến bộ đáng kể trong việc đưa lạm phát trở lại mục tiêu 2% mà ngân hàng trung ương đã đề ra, dù đã triển khai 11 đợt tăng lãi suất.

Lạm phát và chi phí của các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm và khí đốt có thể sẽ đóng vai trò quan trọng trong chiến dịch chạy đua vào Nhà Trắng của hai ứng cử viên là Tổng thống đương nhiệm Joe Biden và đối thủ - cựu Tổng thống Donald Trump.

FED CHƯA VỘI THAY ĐỔI TRONG CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ

Bất chấp số liệu kinh tế tích cực trong tuần này, các nhà hoạch định chính sách Fed vẫn chưa công khai thay đổi quan điểm về thời điểm cắt giảm lãi suất.

Bình luận từ các quan chức Fed, trong đó có Chủ tịch Fed chi nhánh New York John Williams, đã thừa nhận sự chuyển biến tích cực của số liệu kinh tế trong tuần này khi giá tiêu dùng tăng chậm hơn dự kiến trong tháng 4.

Theo báo cáo mới nhất từ Bộ Lao động Mỹ vừa được công bố hôm 15/5, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Mỹ trong tháng 4 vừa qua đứng ở mức 3,4%, giảm 0,1 điểm phần trăm so với mức tương ứng của tháng 3.

Tuy nhiên, số liệu trên vẫn chưa thúc đẩy các nhà hoạch định chính sách Fed đưa ra bất cứ thời điểm cụ thể nào để hạ lãi suất. Đầu tuần này, Chủ tịch Fed, ông Jerome Powell, cho biết lạm phát đang giảm chậm hơn dự kiến và có thể khiến ngân hàng trung ương phải trì hoãn việc hạ lãi suất trong thời gian dài.

Trong một cuộc phỏng vấn với Reuters, ông Williams cho biết ông vẫn chưa thấy có số liệu nào đủ thuyết phục để Fed thay đổi quan điểm về chính sách tiền tệ hiện nay.

Trong một bình luận trên CNBC ngày 16/5, Chủ tịch Fed chi nhánh Richmond, Thomas Barkin, cho rằng Fed đang đi đúng hướng, khi lạm phát đang giảm xuống. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu 2% một cách bền vững, vẫn cần thêm một khoảng thời gian.

Trong khi đó, Chủ tịch Fed chi nhánh Cleveland, bà Loretta Mester, đánh giá tiến bộ về lạm phát trong năm nay là "đáng thất vọng", thậm chí nếu kỳ vọng lạm phát dài hạn bắt đầu tăng, Fed có thể cần phải tăng lãi suất cao hơn nữa. Bà Mester nhấn mạnh việc Fed giữ lãi suất chính sách ở mức 5,25- 5,5% kể từ tháng 7 năm ngoái là hợp lý.

Từ nay đến cuộc họp diễn ra từ ngày 11-12/6 của Fed, các nhà hoạch định chính sách sẽ chỉ nhận được một báo cáo bổ sung về chỉ số Chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE). Tuy nhiên, đến cuộc họp ngày 30-31/7, các quan chức sẽ nhận được đầy đủ dữ liệu về hoạt động của nền kinh tế trong nửa đầu năm nay, bao gồm báo cáo lạm phát và việc làm cho đến tháng 6, cũng như báo cáo về tăng trưởng kinh tế và việc làm trong quý II/2024.

Tiếp nối cuộc họp tháng 7 là hội nghị thường niên của Fed tại Jackson Hole vào tháng 8, một diễn đàn mà các Chủ tịch Fed thường sử dụng để định hình kỳ vọng của công chúng về chính sách tiền tệ.

Tuy nhiên, trong một dấu hiệu cho thấy lạm phát vẫn là vấn đề gây tranh luận trong chính sách toàn cầu, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ngày 16/5 đã cảnh báo Fed không nên hành động quá sớm.

Người phát ngôn của IMF Julie Kozack cho rằng số liệu lạm phát gần đây càng củng cố sự cần thiết của việc Fed phải thận trọng.

CHÍNH QUYỀN BIDEN TẠO QUY TRÌNH MỚI NHẰM LOẠI NHANH CÁC DI DÂN KHÔNG ĐỦ ĐIỀU KIỆN TỊ NẠN

Chính quyền Biden đang tạo ra một quy trình mới nhằm cắt giảm thời gian quyết định số phận của những di dân mới đến tại các tòa án di trú từ nhiều năm xuống còn khoảng sáu tháng vào thời điểm vấn đề nhập cư ngày càng được cử tri quan tâm.

Theo sáng kiến được công bố hôm 16/5, những di dân trưởng thành độc thân vừa nhập cảnh vào nước Mỹ và đến năm thành phố nhất định sẽ được một nhóm thẩm phán cứu xem xét đơn xin tị nạn, với mục đích giải quyết trong vòng 180 ngày.

Điều đó sẽ đánh dấu thời gian giải quyết nhanh hơn rất nhiều so với hầu hết các trường hợp trong hệ thống di trú quá tải của đất nước, trung bình có thể mất bốn năm từ đầu đến cuối. Và bằng cách quyết định các vụ việc nhanh hơn, chính quyền có thể nhanh chóng loại bỏ những người không đủ điều kiện ở lại.

Nhưng không rõ có bao nhiêu di dân sẽ nằm trong danh sách mới này, đặt ra câu hỏi về hiệu quả của nó. Các chi tiết này được tiết lộ bởi các quan chức cấp cao hôm 16/5.

Thủ tục mới sẽ được thi hành ở 5 thành phố Atlanta, Boston, Chicago, Los Angeles và New York. Các quan chức cho biết những thành phố đó được chọn vì các thẩm phán ở đó sẵn sàng xét xử các vụ án và vì chúng là những thành phố di dân kéo về đông nhất.

Ngay bây giờ, khi những di dân đến, đặc biệt là các gia đình, họ hầu như luôn được thả vào nước Mỹ một cách hợp pháp rồi chờ ngày ra tòa xin tị nạn trong một quá trình mất nhiều năm.

Những người chỉ trích nói rằng điều này về cơ bản đóng vai trò là động lực thúc đẩy những di dân đến vì họ biết rằng họ sẽ có thể ở lại và làm việc tại Mỹ trong lúc chờ cứu xét hồ sơ. Họ ở Hoa Kỳ càng lâu và có gia đình hoặc mối quan hệ cộng đồng lâu dài thì càng có nhiều sự phản đối để cuối cùng đưa họ trở về quê hương.

Mục tiêu của việc xử lý nhanh chóng những di dân mới tới là nhanh chóng trả về nước những ai không đủ điều kiện tị nạn, điều này sẽ gửi một thông điệp cảnh báo đến những người khác.

Con số kỷ lục 3 triệu trường hợp hiện đang làm tắc nghẽn tòa án di trú của Mỹ. Có khoảng 600 thẩm phán. Kế hoạch được công bố hôm 16/5 sẽ không bao gồm tiền tuyển mộ thêm thẩm phán.

Một thỏa thuận biên giới lưỡng đảng được Tổng thống Joe Biden ủng hộ vào đầu năm nay đã cung cấp kinh phí cho 100 thẩm phán di trú mới và các phụ tá. Nhưng ông Donald Trump, ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa, đã kêu gọi các thành viên Đảng Cộng hòa hủy bỏ thỏa thuận này, và thoả thuận nhanh chóng bị hủy bỏ.

CĂNG THẲNG MỸ - TRUNG CÓ THỂ ĐƯỢC XOA DỊU NHỜ ẨM THỰC?

Các quan chức ăn gì và như thế nào đã trở thành những yếu tố quan trọng trong nỗ lực tìm kiếm điểm chung trong mối quan hệ Mỹ - Trung Quốc đầy thử thách.

“Người Trung Quốc rất tự hào về ẩm thực của họ”, một bản ghi nhớ được chuẩn bị cho Tổng thống Mỹ Richard Nixon trước chuyến thăm mang tính đột phá của ông tới Bắc Kinh vào năm 1972, có ghi. Bữa tiệc chiêu đãi xa hoa dành cho Tổng thống Nixon và Thủ tướng Trung Quốc Chu Ân Lai được phát sóng trực tiếp trên toàn thế giới, có vai trò quan trọng trong việc cải thiện dư luận Mỹ về một quốc gia đã “ẩn giấu” với họ nhiều thập kỷ.

Hơn nửa thế kỷ sau, ẩm thực một lần nữa đóng vai trò trung tâm trong việc nuôi dưỡng mối quan hệ Mỹ-Trung nồng ấm hơn. Với việc Ngoại trưởng Antony Blinken và Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen vừa kết thúc chuyến thăm thứ hai tới Trung Quốc trong vòng chưa đầy một năm, các bữa ăn đã nổi lên như một thành phần quan trọng trong nỗ lực ổn định mối quan hệ giữa hai nước, khi các quan chức của cả hai bên tìm cách khai thác tiềm năng của cái được gọi là “ngoại giao ẩm thực”.

Chuyến thăm của bà Yellen vào đầu tháng 4 đã gây chú ý vì mức độ quan tâm của công chúng Trung Quốc đối với việc lựa chọn thực phẩm thết đãi bà. Sự mong đợi của họ đã tăng cao sau chuyến thăm đầu tiên của Yellen vào tháng 7 năm ngoái, khi việc bà lựa chọn một nhà hàng Bắc Kinh phục vụ các món ăn truyền thống từ tỉnh Vân Nam, bao gồm cả những loại nấm có thể gây ảo giác nếu nấu không đúng cách, khiến nữ Bộ trưởng Mỹ trở thành nhân vật được yêu thích trên khắp mạng xã hội Trung Quốc.

Lần này, không chỉ sự lựa chọn món ăn Quảng Đông và Tứ Xuyên của bà đã gây chú ý mà còn cả việc bà Yellen sử dụng đũa tại một nhà hàng nổi tiếng ở Quảng Châu, đã gợi nhớ đến kỹ năng dùng đũa của cựu Tổng thống Nixon, người từng gây ấn tượng với nước chủ nhà vào năm 1972.

Theo Thomas DuBois, một nhà sử học về Trung Quốc giảng dạy tại Đại học Sư phạm Bắc Kinh, mặc dù bà Yellen đã nổi tiếng là người thích nếm thử các món ăn địa phương trong các chuyến đi vòng quanh nước Mỹ, nhưng ý nghĩa biểu tượng của hành động đó ở Trung Quốc lại đặc biệt rõ rệt.

“Ở Trung Quốc, ẩm thực là ngôn ngữ ngoại giao và người Trung Quốc có quyền tự hào về văn hóa ẩm thực của họ. Bà Yellen biết rằng cách bà ăn uống sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến chuyến thăm của mình”, ông DuBois nói.

“Nếu bạn ăn uống không thấy ngon ở Trung Quốc, thì đó không chỉ là dấu hiệu của khẩu vị tồi mà còn là dấu hiệu cho thấy có điều gì đó không ổn ở bạn”.

Ông DuBois lưu ý rằng một trong những cụm từ phổ biến được sử dụng để mô tả cách ăn uống của bà Yellen ở Trung Quốc là “khiêm tốn" – một đặc điểm tính cách cực kỳ quan trọng đối với người Trung Quốc. Ông nói: “Ăn ngon và biết cách ăn là một triết lý đạo đức sâu sắc ở Trung Quốc, nó thực sự bắt nguồn từ việc đủ khiêm tốn để thay đổi bản thân, chẳng hạn như ‘nhập gia tùy tục', sử dụng đũa”.

Tầm quan trọng của ẩm thực đối với ngoại giao đã được các nhà ngoại giao nước ngoài ở Trung Quốc hiểu rõ. Theo một nhà ngoại giao châu Âu tại Bắc Kinh, việc ăn uống cùng nhau là một trong những ưu tiên hàng đầu khi tiếp xúc với các quan chức Trung Quốc.

Ông nói: “Trong các cuộc gặp song phương cấp cao, yếu tố ăn uống trong chương trình là vô cùng quan trọng vì đó là nơi bạn có thể có một cuộc trò chuyện cởi mở và thẳng thắn”. Ông nói: “Các bữa tối được sử dụng một cách chiến lược ở cả hai bên để tạo ra mối quan hệ đáng tin cậy”.

Trước khi nhà ngoại giao này được bổ nhiệm tới Bắc Kinh, một phần quá trình đào tạo của ông liên quan đến phong tục tổ chức tiệc chiêu đãi của người Trung Quốc, bao gồm cả việc ai ngồi ở đâu trong bàn và các quy tắc xung quanh việc nâng ly chúc mừng. Ông cho biết thêm, các bộ trưởng của đất nước ông cũng được thông báo ngắn gọn về những phong tục này trước khi họ gặp gỡ những người đồng cấp Trung Quốc.

Mặc dù vậy, việc dự các bữa tiệc vẫn có thể là một công việc khó khăn. Ngoài các phong tục phức tạp, tính chất phức tạp của ẩm thực Trung Quốc, sử dụng nhiều loại nguyên liệu, có thể dẫn đến thách thức đặc biệt là dị ứng thực phẩm.

Tại một bữa tiệc gần đây do nước chủ nhà Trung Quốc tổ chức ở Bắc Kinh, mỗi bộ trưởng châu Âu đến dự đều có tiền sử bị những chứng dị ứng khác nhau, từ chứng không dung nạp lactose đến động vật giáp xác.

Nhà ngoại giao trên nói: “Một nhân viên Trung Quốc đến và nói với tôi rằng họ gặp khó khăn trong việc lên kế hoạch cho bữa tối này vì các bộ trưởng của chúng tôi mắc rất nhiều bệnh dị ứng khác nhau. Những khác biệt trong thói quen ăn uống này có thể khiến mọi thứ trở nên phức tạp và tạo ra nhiều căng thẳng, lo lắng.”

Đoạn video dài 7 giây lan truyền về kỹ năng dùng đũa của Yellen lần đầu tiên được đăng tải bởi một tài khoản mạng xã hội được cho là do chính phủ Trung Quốc quản lý. Nhiều cơ quan nhà nước đã công bố đầy đủ thông tin chi tiết về hành trình ẩm thực tại Trung Quốc của bà Yellen, bao gồm tất cả các món bà đã ăn.

Trong một bài viết trên ứng dụng WeChat nổi tiếng của Trung Quốc, nhà bình luận kỳ cựu và cựu nhà báo Zhang Feng lưu ý rằng việc truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin về tâm lý yêu mến bà Yellen khác xa với việc đưa tin “lạnh lùng” về các quan chức Mỹ trong những năm gần đây.

Ông Zhang viết: “Chuyến đi của bà Yellen tới Trung Quốc có thể phần nào cải thiện tâm lý không ưa Mỹ của người dân Trung Quốc bình thường”. Dư luận Trung Quốc đối với Mỹ đã xấu đi rõ rệt trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Donald Trump, người nổi tiếng ăn đồ ăn Trung Quốc được “Mỹ hóa” trong chuyến thăm cấp nhà nước năm 2017, nhưng đã phục hồi nhẹ kể từ khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức.

Ngoại giao ẩm thực vốn có nguồn gốc lịch sử. Các quan chức Trung Quốc cũng sử dụng ẩm thực để cải thiện nhận thức về Mỹ trước chuyến thăm của Tổng thống Nixon vào năm 1972. Những hình ảnh những người Mỹ thân thiện với Trung Quốc, như nhà báo Edgar Snow tham dự nhiều bữa tiệc cấp nhà nước khác nhau đã được lan truyền rộng rãi trên truyền thông.

Tuy nhiên, vẫn có những ý kiến khẳng định ngoại giao ẩm thực gắn liền với chủ nghĩa dân tộc. Tờ Global Times cho biết trong một bài xã luận rằng: “Người Trung Quốc chào đón bất cứ ai từ bất cứ nơi nào đến và thưởng thức đồ ăn của chúng tôi, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng tôi sẽ không phản bác lại những cáo buộc vô căn cứ và các cuộc đàn áp thẳng thừng”.

VÌ ISRAEL, HẠ VIỆN SẼ ĐỐI ĐẦU VỚI NHÀ TRẮNG?

Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật yêu cầu chính quyền Tổng thống Joe Biden nhanh chóng chuyển cho Israel số vũ khí mà quốc hội nước này đã phê duyệt, trong bối cảnh Israel tiếp tục bị cô lập trên trường quốc tế.

Đạo luật Ủng hộ viện trợ an ninh cho Israel đã được thông qua tại Hạ viện Mỹ với kết quả 224 phiếu thuận - 187 phiếu chống trong cuộc bỏ phiếu ngày 16.5 (giờ địa phương), theo Reuters. Tuy nhiên, động thái này về cơ bản chỉ mang tính tượng trưng, vì lãnh đạo phe đa số Thượng viện Mỹ Chuck Schumer đã tuyên bố sẽ không đưa dự luật ra bỏ phiếu, trong khi Nhà Trắng cho biết Tổng thống Biden sẽ phủ quyết nếu dự luật được chuyển đến Phòng Bầu dục.

Bất đồng ở Washington

Cuộc bỏ phiếu ở Hạ viện Mỹ diễn ra sau khi chính quyền ông Biden quyết định tạm dừng chuyển giao 3.500 quả bom (bao gồm loại 900 kg và loại 220 kg) cho Israel. Nhà Trắng đồng thời cảnh báo Washington sẽ không cung cấp các loại vũ khí mà Israel có thể sử dụng trong chiến dịch tấn công trên bộ tại thành phố Rafah ở phía nam Gaza.

Đảng Cộng hòa, phe kiểm soát Hạ viện Mỹ, đã tận dụng cơ hội này để tấn công ông Biden, cáo buộc nhà lãnh đạo phản bội Israel do áp lực chính trị. Nhà Trắng và nhiều thành viên đảng Dân chủ phản bác rằng dự luật do đảng Cộng hòa đề xuất gây hiểu lầm và bóp méo chính sách của tổng thống Mỹ về xung đột Hamas - Israel, theo Đài ABC.

Bất chấp sự chậm trễ của lô bom nói trên, Israel dự kiến vẫn sẽ nhận được thêm viện trợ vũ khí trị giá hàng tỉ USD từ Washington trong thời gian tới. Hôm 14.5, Bộ Ngoại giao Mỹ đã chính thức thông báo cho các nhà lập pháp nước này để khởi động quy trình phê duyệt gói vũ khí 1 tỉ USD cho Israel tại quốc hội.

Trong khi đó, Israel tiếp tục thể hiện quyết tâm "san bằng" Rafah bất chấp sức ép quốc tế. Theo AFP, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant hôm 16.5 cho hay "lực lượng bổ sung sẽ tiến vào" khu vực Rafah và hoạt động quân sự "sẽ được đẩy mạnh". Thủ tướng Benjamin Netanyahu của nước này cùng ngày tuyên bố chiến dịch ở Rafah là mắt xích "trọng yếu" trong nỗ lực tiêu diệt Hamas. Nhà lãnh đạo cho rằng Rafah hiện "giống như nguồn cung cấp oxy" để các tiểu đoàn còn lại của Hamas có thể "trốn thoát và tiếp tế".

Israel tiếp tục bị cô lập

Hãng tin DPA của Đức mới đây đưa tin ngoại trưởng của 13 nước, bao gồm tất cả các nước G7 trừ Mỹ, đã cùng ký vào một lá thư gửi cho Ngoại trưởng Israel Katz của Israel, kêu gọi nước này ngừng chiến dịch trên bộ ở Rafah. Họ cũng hối thúc chính phủ ông Netanyahu mở tất cả các cửa khẩu để hàng cứu trợ có thể đi vào Gaza, bao gồm cửa khẩu Rafah mà Israel đang kiểm soát một chiều.

Canada, một thành viên G7, hôm 16.5 cho hay nước này lần đầu áp đặt trừng phạt đối với một số người định cư Israel mà họ cáo buộc có hành động bạo lực nhằm vào dân thường Palestine ở Bờ Tây. Cùng ngày, Ngoại trưởng Tây Ban Nha Jose Manuel Albares cho biết nước này đã từ chối cập cảng đối với một tàu chở vũ khí đến Israel.

Cuộc chiến pháp lý chống lại Israel cũng nóng lên tại Tòa án Công lý quốc tế (ICJ) ở Hà Lan. Nam Phi, nước khởi xướng vụ kiện cáo buộc Israel phạm tội diệt chủng ở Gaza, hôm 16.5 đã yêu cầu ICJ ra lệnh cho Israel lập tức ngừng tấn công trên bộ ở Rafah, cũng như cho phép các nhà điều tra, nhà báo quốc tế đi vào lãnh thổ đang bị phong tỏa.

"Nếu tòa án không hành động ngay bây giờ thì khả năng xây dựng lại một xã hội mà người Palestine có thể sinh sống ở Gaza sẽ bị dập tắt, ít nhất là trong suốt cuộc đời của những người sống sót sau nỗi kinh hoàng hiện tại ở Gaza", Nam Phi nhấn mạnh.

Đáp trả, Israel ngày 17.5 nói rằng lập luận của Pretoria "hoàn toàn khác xa" thực tế, tái khẳng định không có hành vi diệt chủng ở Gaza, theo AFP.

Nguồn: Báo Tin Tức; CafeF; VOA; Soha; Thanh Niên