Không có con số thống kê, nhưng tin trong giới kinh doanh cho biết, cứ 100 người Việt bị kiểm tra thuế thì cũng gần ngần ấy bị truy thu, thậm chí rất lớn, cá biệt tiền triệu, vướng cả hình sự, chỉ bởi lý do trên. Nên đối với các doanh nhân Việt hiện nay, vấn đề thuế nằm ở chỗ:

(1) Tìm tư vấn thuế tin tưởng; đồng thời cũng phải có kiến thức để kiểm tra kết quả họ làm. (2) Hoặc tự mình làm từng khâu như kế toán, khai doanh thu tháng, tiền lương, phần còn lại ủy quyền cho tư vấn thuế.

(3) Hoặc tự mình hoặc thuê nhân viên chuyên ngành kế toán làm kế toán khai nộp báo cáo tổng kết thuế năm. Dù chọn phương án nào, thì cũng cần hiểu được những vấn đề liên quan tới tư vấn thuế dưới đây.

Trách nhiệm kế toán, khai báo thuế

Hoàn toàn thuộc chủ doanh nghiệp, không bắt buộc phải thuê tư vấn thuế. Doanh nghiệp có thế tự khai, thường gặp ở người tự hành nghề (Freiberufler), như bán dạo, viết văn, biểu diễn nghệ thuật, luật sư... Còn ở các công ty vừa thường có chuyên trách, quy mô lớn hơn có riêng phòng ban kế toán, khai thuế. Các doanh nghiệp còn lại hay ủy quyền cho tư vấn thuế, thường gồm các công đoạn: Kế toán, kết sổ, hạch toán lời lỗ, tính lương, phí bảo hiểm, khai thuế doanh thu tháng, qúy, nộp báo cáo năm về thuế doanh thu, tước bạ, thu nhập...

Trách nhiệm tư vấn thuế

Ngoài trách nhiệm kế toán khai báo thuế, còn kiểm tra quyết định thuế (Bescheid) của Sở tài chính, thay mặt người ủy quyền khai thuế (thân chủ) làm việc với Sở Tài chính, thuế vụ, bảo hiểm, sở lao động, cộng tác với luật sư khi tranh cãi trước toà về các vấn đề thuế.

Trách nhiệm bồi thường

Tư vấn thuế phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại về thuế cho thân chủ do sai phạm của mình gây ra (Điều §§ 67, 72 Abs. 1 StBerG). Vì vậy họ đóng bảo hiểm trách nhiệm trên, với mức tối thiểu cho một trường hợp là 250.000 Euro (Điều §52 Abs. 1 DVStB). Chẳng hạn, Sở tài chính phạt tiền nộp báo cáo tổng kết thuế năm muộn, lỗi do tư vấn thuế chậm trễ, họ phải tự trả tiền phạt đó. Nếu gây thiệt hại đòi bồi thường bị từ chối, thân chủ có quyền kiện ra toà, trong trường hợp này bảo hiểm trách nhiệm của tư vấn thuế sẽ trả.

Chọn tư vấn thuế

Hiện Đức có trên 95.000 tư vấn thuế, 70% mở văn phòng riêng, còn lại làm thành viên, 30% là nữ. Tuy nhiên chọn một tư vấn thuế mình yên tâm không dễ. Trong thực tế thường thông qua các mối quan hệ riêng. Có thể tìm trên mạng, nhưng cần kiểm tra các thông tin trên đó có đầy đủ tin cậy không. Tuy nhiên, dù chọn trên mạng hay qua quan hệ cá nhân không nên bỏ qua buổi gặp gỡ đầu tiên để tìm hiểu đánh giá xem cả về độ tin cậy chuyên môn lẫn tính cách có dễ chịu thiện cảm hay không. Điều quan trọng nhất cần có ở một tư vấn thuế là trong mọi tình huống khẩn cấp, thân chủ phải nhận được chắc chắn nhanh chóng đầy đủ thông tin liên quan và hồ sơ cần thiết.

Tư vấn thuế cũng được chuyên hoá từng lĩnh vực, như chuyên cho nghề y dược, hay thủ công, tự hành nghề, hoặc chuyên về mô hình công ty như dạng công ty cá nhân, hoặc GmbH. Hiện có nhiều văn phòng tư vấn thuế nhận khách hàng chủ yếu người Việt.

Tiền thù lao

Cách đây 5 năm, Học viện Weiterbildungsinstitut Straßenberger tiến hành một khảo cứu cho kết quả tới 61% người được hỏi kêu ca phí tư vấn thuế cao hoặc rất cao. Phí đó được quy định tại Luật thù lao cho Tư vấn thuế StBVV, lập thành các bảng A, B, C gọi là bảng giá thù lao cơ bản (Grundgebühr) áp dụng cho từng nhóm công việc. Trong từng bảng đó được ấn định mức phí cơ bản tương ứng với từng mức trị giá công việc. Từ mức phí cơ bản, tư vấn thuế tự quyết định tỷ lệ phần trăm tiền thù lao thân chủ phải trả tính trên mức cơ bản đó, tùy thuộc khối lượng công việc họ phải thực hiện đối với từng thân chủ cụ thể (chẳng hạn hoá đơn chứng từ nhiều hay ít phức tạp hay không), nên kết cục tiền thù lao chênh nhau khá xa giữa các tư vấn thuế và thậm chí giữa từng khách hàng khai thuế của cùng một tư vấn thuế.

Tiền thù lao lập báo cáo năm thuế thu nhập Einkommensteuererklärung

Chẳng hạn với mức lãi ròng 30.000 Euro/năm, phí cơ bản được ấn định ở bảng A là 796 Euro. Tư vấn thuế được quyền tính tiền thù lao từ 1/10 đến 6/10 của 796 Euro, tức từ 79,60 Euro tới 477,60 Euro đòi thân chủ trả. Hầu hết tư vấn thuế lấy mức giữa 3,5/10, tức 278,60 Euro.

Tiền thù lao hạch toán lời lỗ dạng lấy thu bù chi (Einnahmenüberschussrechnung)

Ví dụ với lãi ròng 37.500 Euro/năm, phí cơ bản quy định ở bảng B là 181,- Euro. Thù lao được tính dao động 5/10 đến 20/10, tức từ 90,50 Euro - 362 Euro.

Tiền thù lao kế toán

Được tính tỷ lệ từ 2/10 - 12/10 trên phí cơ bản tính theo doanh thu hàng tháng quy định ở bảng C. Chẳng hạn doanh thu 40.000 Euro/tháng phí cơ bản 103 Euro.

Tiền thu lao cơ bản từ 20,60 Euro - 122,60 Euro. Ngoài ra còn phí bổ sung tính theo số lượng chứng từ, hay khai thuế doanh thu tháng.

Cải cách phí cơ bản

Luật cải cách tiền thu lao cho tư vấn thuế Reform der Steuerberatervergütungsverordnung có hiệu lực từ ngày 23.06.2016 cho phép tư vấn thuế và thân chủ tự thoả thuận mức thù lao cao hay thấp hơn trong bảng A, B, C tùy ý, miễn là thân chủ trả lời đồng ý chỉ cần chứng nhận qua E-Mail không cần chữ ký, được quy định tại Điều 4 Luật StBVV. Không cho phép tư vấn thuế làm không công (phòng tránh trả chui).

Giảm tiền thù lao

Nếu thân chủ sắp xếp toàn bộ hồ sơ chứng từ theo đúng yêu cầu của tư vấn thuế có thể thoả thuận với tư vấn thuế giảm tiền thù lao xuống tỷ lệ thấp nhất.

Thay đổi tư vấn thuế

Nếu muốn bỏ tư vấn thuế cũ tìm tư vấn thuế mới rẻ hơn hay yên tâm hơn, nếu không có hợp đồng quy định thời hạn hủy thì có thể thay đổi tư vấn thuế khi hết tháng.

Tự làm kế toán khai báo thuế

Hiện có nhiều loại chương trình kế toán, khai thuế, người kinh doanh có thể tự học, tự kế toán, để tự khai 1 phần hay toàn bộ, theo 3 phương án đề cập ở phần đầu. Vấn đề nằm ở chỗ phải đầu tư thời gian công sức cho nó. Dù tự khai thuế hay ủy quyền cho tư vấn thuế đều cần thiết những kiến thức trên.

Đối với kinh doanh nhỏ, tức cửa hàng không thuê người làm (nghĩa là không cần khai bảng lương, trích nộp bảo hiểm cho nhân công), không đầu tư tài sản cố định (nghĩa là không cần khấu hao) hay đã khấu hao hết, thì dù không đủ kiến thức kế toán, không có chương trình kế toán, đều có thể tự mình khai báo thuế được. Chỉ cần lập bảng thống kê thu chi cập nhật hàng ngày. Xin mẫu khai thuế các loại tại Sở Tài chính. Dùng mẫu đó, hàng tháng/qúy khai thuế doanh thu nộp trực tiếp cho sở tài chính, hoặc có Computer có thể khai báo qua E-Mail. Cuối năm hạch toán, tính lỗ lãi theo phương thức lấy thu trừ chi. Điền các dữ liệu cần thiết vào mẫu khai báo thuế (bao giờ cũng có bảng hướng dẫn đính kèm) đem nộp trực tiếp hoặc gửi qua bưu điện cho Sở Tài chính.

Học kế toán và kiểm tra khai báo thuế của tư vấn thuế

Toà soạn Đức Việt Online có bán chương trình kế toán, và hướng dẫn cách sử dụng. Doanh nhân nào muốn tự làm kế toán, hay tự khai báo thuế hoặc nắm kiến thức chương trình khai thuế để kiểm tra bản khai báo thuế của tư vấn thuế, có thể liên hệ với Toà soạn Đức Việt Online.

Đức Việt Online