EBRD HẠ DỰ BÁO TĂNG TRƯỞNG NĂM 2025

Ngân hàng Tái thiết và Phát triển Châu Âu (EBRD) vừa điều chỉnh dự báo tăng trưởng năm 2025 xuống còn 3,2%, giảm 0,3 điểm phần trăm so với dự báo hồi tháng 9/2024.

Nguyên nhân chính là tốc độ đầu tư chậm lại, sự bất ổn trong thương mại và nhu cầu bên ngoài suy yếu. Ngân hàng cũng cảnh báo rằng các biện pháp áp thuế thương mại diện rộng của Mỹ có thể tiếp tục ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đối mặt với nhiều thách thức, từ lạm phát dai dẳng, căng thẳng địa chính trị đến sự suy giảm trong thương mại quốc tế, triển vọng tăng trưởng tại các khu vực thuộc EBRD đang trở nên kém khả quan hơn.

Trong báo cáo được công bố hôm thứ Năm, Ngân hàng đã cắt giảm dự báo tăng trưởng năm 2025 xuống còn 3,2% do nhu cầu bên ngoài sụt giảm tại Trung Âu, các nước vùng Baltic và khu vực Đông Nam Âu; xung đột kéo dài và tiến độ cải cách chậm chạp tại khu vực phía nam và đông Địa Trung Hải.

Dù lạm phát đã giảm đáng kể so với mức đỉnh năm 2022 nhưng EBRD cho rằng tình trạng mất cân đối tài khóa và những gián đoạn trong thương mại vẫn đang làm gia tăng những bất ổn mới.

Tăng trưởng chậm lại trên diện rộng

Hầu hết các khu vực thuộc EBRD đều chứng kiến tốc độ tăng trưởng giảm sút trong năm 2025, chủ yếu do nhu cầu bên ngoài suy yếu, đầu tư chững lại và sự bất ổn trong thương mại.

Tại Trung Âu và các nước vùng Baltic, GDP được dự báo sẽ tăng trưởng 2,7%, giảm 0,5 điểm phần trăm so với dự báo trước đó. Nguyên nhân là do đà phục hồi yếu hơn kỳ vọng tại các nền kinh tế phát triển ở châu Âu, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất công nghiệp, xuất khẩu và đầu tư.

Các nền kinh tế Đông Nam châu Âu hiện được dự báo sẽ tăng trưởng 2,1%, giảm 0,6 điểm phần trăm. Khu vực Tây Balkan cũng bị điều chỉnh giảm nhẹ, với mức tăng trưởng mới là 3,6%, thấp hơn 0,1 điểm phần trăm so với dự báo trước đó.

Trung Á tiếp tục là khu vực tăng trưởng nhanh nhất trong nhóm EBRD, nhưng mức dự báo đã giảm 0,2 điểm phần trăm, xuống còn 5,7%, do hoạt động kinh tế tại Kazakhstan và Uzbekistan chậm lại. Tuy nhiên, Cộng hòa Kyrgyzstan và Tajikistan vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng 7%, cao nhất trong các nền kinh tế thuộc EBRD.

Tại Đông Âu và khu vực Caucasus, tốc độ tăng trưởng cũng bị điều chỉnh giảm 0,5 điểm phần trăm, xuống còn 3,6%, do sự suy yếu dần của đà tăng trưởng hậu đại dịch và chiến tranh. Trong khi đó, khu vực phía nam và đông Địa Trung Hải, vốn đang đối mặt với bất ổn chính trị và tiến độ cải cách chậm, được dự báo sẽ tăng trưởng 3,7%, giảm 0,2 điểm phần trăm.

Thổ Nhĩ Kỳ giữ nguyên dự báo tăng trưởng năm 2025 ở mức 3%, với kỳ vọng nền kinh tế sẽ phục hồi lên 3,5% vào năm 2026 khi lạm phát giảm và thu nhập thực tế tăng.

Thương mại toàn cầu bị xáo trộn vì các chính sách thuế quan

Báo cáo của EBRD nhấn mạnh rằng sự bất ổn trong thương mại là một trong những rủi ro lớn nhất đối với triển vọng kinh tế. Nếu Mỹ tăng thuế nhập khẩu lên 10 điểm phần trăm trên tất cả các mặt hàng, GDP của các nền kinh tế thuộc EBRD có thể bị giảm 0,1 - 0,2% trong ngắn hạn.

Những nước có quan hệ thương mại mạnh mẽ với Mỹ, bao gồm Jordan, Slovakia, Hungary và Lithuania sẽ chịu tác động đáng kể. Trong khi đó, Georgia, Albania, Ai Cập và Bulgaria đặc biệt dễ bị tổn thương nếu Mỹ nâng thuế nhập khẩu đối với thép và nhôm.

Tuy nhiên, EBRD cũng chỉ ra rằng một số nền kinh tế có quyền tiếp cận ưu đãi vào thị trường Mỹ có thể hưởng lợi từ sự thay đổi chính sách này. Việc chuyển hướng thương mại có thể khiến dòng vốn đầu tư đổ vào những quốc gia này, khi các doanh nghiệp tìm cách giảm chi phí sản xuất.

Mặt khác, căng thẳng địa chính trị đã khiến thương mại và đầu tư giữa phương Tây (do Mỹ dẫn đầu) và liên minh Trung Quốc - Nga suy giảm mạnh, đẩy nhanh quá trình phân cực kinh tế toàn cầu. Trong bối cảnh này, cả Mỹ và Trung Quốc đều đang chuyển hướng đầu tư vào các nền kinh tế trung gian, tức những nước vẫn duy trì quan hệ thương mại với cả hai.

Các quốc gia như Uzbekistan, Mexico, UAE và Saudi Arabia đang trở thành những bên hưởng lợi lớn nhất, thu hút lượng đầu tư nước ngoài ngày càng tăng khi chuỗi cung ứng toàn cầu được tái cơ cấu.

Lạm phát hạ nhiệt nhưng vẫn còn dai dẳng

Lạm phát tại các khu vực thuộc EBRD đã giảm từ mức đỉnh 17,5% vào cuối năm 2022 xuống còn 5,9% vào tháng 12/2024, nhưng vẫn cao hơn mức trung bình trước đại dịch hơn 1 điểm phần trăm.

Nhà kinh tế trưởng của EBRD, bà Beata Javorcik nhận định: "Mặc dù lạm phát đã giảm đáng kể, nhưng các yếu tố gây lạm phát đã thay đổi."

Cụ thể, tốc độ giảm lãi suất chậm hơn dự kiến tại Mỹ đã khiến triển vọng kinh tế của các thị trường mới nổi trở nên phức tạp hơn.

Nhiều quốc gia trong khu vực EBRD đã tận dụng lãi suất thấp trong những năm trước để gia hạn kỳ hạn nợ và tăng cường vay bằng nội tệ. Tuy nhiên, một số nước vẫn dễ bị tổn thương trước các cú sốc bên ngoài, đặc biệt là Lebanon, Mông Cổ, Tajikistan và Uzbekistan do đang nắm giữ lượng lớn nợ ngắn hạn và nợ bằng đồng USD.

Thâm hụt tài khóa gia tăng vì chi tiêu quốc phòng

Ngoài những thách thức về thương mại và lạm phát, tình trạng mất cân đối tài khóa cũng là một mối lo ngại lớn. Tổng thâm hụt tài khóa của các nền kinh tế thuộc EBRD đã xấu đi 2,2 điểm phần trăm kể từ trước đại dịch và dự kiến sẽ duy trì ở mức cao trong năm 2025.

Áp lực tài chính đến từ nhiều nguồn, bao gồm: chi tiêu công gia tăng để hỗ trợ phát triển công nghiệp, gánh nặng tài khóa do dân số già hóa, chi tiêu quân sự tăng mạnh.

Chi tiêu quốc phòng tại các nước EBRD đã gần gấp đôi trong vòng một thập kỷ, từ 1,8% GDP vào năm 2014 lên 3,5% GDP vào năm 2023, và có thể tiếp tục tăng.

Bà Javorcik cảnh báo: "Chính sách tài khóa và tiền lương giờ đây đóng vai trò quan trọng hơn bao giờ hết. Con đường phía trước đòi hỏi những điều chỉnh chính sách cẩn trọng để đảm bảo nền kinh tế duy trì tăng trưởng ổn định".

NGÀNH CÔNG NGHIỆP Ô TÔ GẶP THÁCH THỨC

Ngành công nghiệp ô tô châu Âu đang đứng trước những thách thức không nhỏ, từ các loại thuế quan mà Mỹ có thể áp đặt, cho đến các vấn đề về khí CO2 và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt của Trung Quốc.

Trong bối cảnh Liên minh châu Âu (EU) đang chuẩn bị cho một cuộc chiến thương mại tiềm tàng với Mỹ, ngành công nghiệp ô tô châu Âu đang phải đối mặt với một mối đe dọa lớn hơn, đó là sự cạnh tranh từ Trung Quốc và sự thiếu hỗ trợ từ chính châu Âu.

Trả lời phỏng vấn báo La Libre, bà Elodie Chrzanowski, chuyên gia từ Crédit Mutuel Asset Management nhận định: "Mối đe dọa thực sự đến từ Trung Quốc và sự thiếu hụt hỗ trợ của châu Âu cho ngành công nghiệp của chính mình”.

Mặc dù nguy cơ từ các biện pháp thuế quan mà Chính phủ Mỹ có thể áp đặt là có thật, tác động của nó sẽ khác nhau đối với từng nhà sản xuất ô tô. Bà Chrzanowski cho rằng, thay vì quá lo lắng về điều này, châu Âu nên tập trung vào việc giải quyết những thách thức lớn hơn.

Các nhà sản xuất ô tô châu Âu không hẳn đang gặp khó khăn về mặt tài chính. Họ đã vượt qua những khó khăn do đại dịch gây ra một cách ngoạn mục, nhờ vào việc điều chỉnh sản lượng để tăng giá bán. Điều này giúp họ tạo ra lợi nhuận đáng kể và củng cố nguồn tiền mặt. Tuy nhiên, triển vọng tương lai lại không mấy sáng sủa.

Mô hình kiểm soát sản lượng để tăng lợi nhuận có những hạn chế nhất định. Quan trọng hơn, tầm nhìn dài hạn đang trở nên mờ mịt. Bà Chrzanowski nhấn mạnh tầm quan trọng của tầm nhìn dài hạn, bởi một mẫu xe mới chỉ có thể sinh lời sau 6-7 năm, do đó, việc đưa ra quyết định sai lầm có thể gây hậu quả nghiêm trọng.

EU đã đặt ra mục tiêu chấm dứt doanh số bán xe động cơ đốt trong mới vào năm 2035. Tuy nhiên, theo bà Chrzanowski, EU mới chỉ "vạch đường" chứ chưa đưa ra "chỉ dẫn" cụ thể. Bà cho rằng EU mới chỉ tập trung vào việc ban hành các quy định, mà thiếu các hành động hỗ trợ mạnh mẽ như Mỹ đã làm với Đạo luật Giảm lạm phát, hay Trung Quốc từ lâu đã xây dựng một hệ sinh thái xe điện hoàn chỉnh.

Bà Chrzanowski đưa ra ví dụ về những khoản phạt mà các nhà sản xuất ô tô có thể phải đối mặt vào cuối năm 2025 nếu không bán đủ xe điện. Theo bà, các biện pháp trừng phạt được quy định rõ ràng, nhưng các biện pháp hỗ trợ lại rất yếu kém.

Bà Chrzanowski cho rằng, chính sự thiếu chiến lược công nghiệp rõ ràng đã khiến châu Âu tụt hậu so với Trung Quốc và Mỹ trong cuộc đua xe điện. Theo bà, các công ty châu Âu đang gặp khó khăn trong các lĩnh vực phần mềm, pin và nguyên liệu thô. Trường hợp của Northvolt, một công ty kỳ vọng sẽ trở thành nhà vô địch về pin của châu Âu, nhưng lại đang gặp rất nhiều khó khăn, là một ví dụ điển hình. Hàng chục nghìn việc làm đã bị mất hoặc đang bị đe dọa trong lĩnh vực này.

Tuy nhiên, bà Chrzanowski cũng nhận thấy một số tín hiệu tích cực. Các cảnh báo về kết quả kinh doanh ảm đạm, các thông báo về tái cơ cấu hoặc thậm chí đóng cửa nhà máy của Volkswagen, Michelin, Continental hay Valeo đã gây ra một cú sốc. Bà hy vọng, những cuộc đối thoại chiến lược giữa Ủy ban châu Âu (EC) và ngành công nghiệp ô tô sẽ mang lại những thay đổi tích cực.

Ngành công nghiệp ô tô châu Âu đang đứng trước những thách thức không nhỏ. Bên cạnh nguy cơ từ các loại thuế quan mà Mỹ có thể áp đặt, các nhà sản xuất ô tô châu Âu còn phải đối mặt với một bài toán khó mang tên CO2 và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ Trung Quốc.

Một trong những yêu cầu hàng đầu của ngành công nghiệp ô tô châu Âu hiện nay là "làm mềm" các biện pháp phạt đối với các nhà sản xuất không tuân thủ các mục tiêu giảm phát thải CO2. Ý tưởng này nhằm giảm bớt gánh nặng tài chính cho các nhà sản xuất. Bà Elodie Chrzanowski thừa nhận rằng các khoản tiền phạt này không đến mức khiến các nhà sản xuất ô tô châu Âu phá sản. "Chúng ta đang nói đến 15 tỷ euro trên toàn ngành, trong khi chỉ riêng tập đoàn Stellantis đã có trữ lượng tiền mặt lên tới 36 tỷ euro", bà Chrzanowski cho biết. Tuy nhiên, bà cũng cho rằng các khoản phạt này giống như một "công cụ trừng phạt đơn thuần" và cần có những cơ chế mang tính xây dựng hơn.

Theo bà Chrzanowski, việc hỗ trợ nhu cầu xe điện là vô cùng quan trọng, bởi giá xe điện hiện nay vẫn còn quá cao. "Tôi không thấy người tiêu dùng bình thường chi 30.000 euro để mua một chiếc xe điện cỡ nhỏ, đặc biệt là khi sức mua của họ đã bị ảnh hưởng bởi lạm phát cao", bà nhấn mạnh.

Mặc dù ý tưởng về một chiếc xe điện thực sự rẻ có vẻ khó khả thi, nhưng việc hỗ trợ mua xe sẽ giúp những mẫu xe hiện tại trở nên dễ tiếp cận hơn với người tiêu dùng.

Bà Chrzanowski cũng cảnh báo về việc các khoản hỗ trợ mua xe có thể bị các nhà sản xuất lợi dụng. "Sẽ không hay nếu các khoản hỗ trợ mua xe được coi là một sự "bật đèn xanh" cho các nhà sản xuất", bà lưu ý.

Bà đề xuất rằng các khoản hỗ trợ này nên đi kèm với các điều kiện, chẳng hạn như sản xuất trên lãnh thổ châu Âu hoặc tuân thủ các tiêu chuẩn về môi trường và xã hội. "Đây sẽ là những điều kiện vừa có thể chấp nhận được, vừa có thể bảo vệ ngành công nghiệp châu Âu trước các đối thủ cạnh tranh không đáp ứng được các tiêu chuẩn này", bà giải thích.

Thuế quan, trọng tâm trong chính sách của chính quyền Tổng thống Donald Trump, là một rủi ro đối với ngành công nghiệp ô tô châu Âu. Tuy nhiên, mức độ rủi ro này khác nhau tùy thuộc vào từng nhà sản xuất. "Những rủi ro này rất khác nhau tùy thuộc vào các nhà sản xuất,...", bà Chrzanowski nhấn mạnh. Bà lấy ví dụ về Renault, không có mặt tại Mỹ, hoặc Volkswagen, phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc nhiều hơn thị trường Mỹ.

Theo bà Chrzanowski, thách thức lớn nhất đối với ngành công nghiệp ô tô châu Âu không phải là từ Mỹ mà là từ Trung Quốc. "Thị trường Trung Quốc vẫn rất quan trọng đối với một số tập đoàn châu Âu, nơi họ đang mất thị phần", bà nhận xét.

Bà cũng chỉ ra rằng các nhà sản xuất Trung Quốc không đến châu Âu với các sản phẩm giá rẻ mà với một loạt sản phẩm chất lượng, có khả năng cạnh tranh với các thương hiệu châu Âu. "Vì vậy, EU cần hỗ trợ tích cực ngành công nghiệp của mình để giúp họ vượt qua giai đoạn khó khăn này", bà kết luận.

Tóm lại, ngành công nghiệp ô tô châu Âu đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Mặc dù nguy cơ từ các biện pháp thuế quan của Mỹ là có thật, mối đe dọa lớn hơn đến từ sự cạnh tranh của Trung Quốc và thiếu sự hỗ trợ từ chính châu Âu. Châu Âu cần có một chiến lược công nghiệp rõ ràng và mạnh mẽ hơn để giúp ngành công nghiệp ô tô vượt qua giai đoạn khó khăn này và cạnh tranh hiệu quả trên thị trường toàn cầu.

KHẨN CẤP TÌM ĐỐI TRỌNG VỚI TRUMP-PUTIN

Để tham dự đàm phán Nga-Mỹ về Ukraine, châu Âu rất khó tìm được một nhà lãnh đạo đủ uy tín và tầm cỡ so với ông Donald Trump và Vladimir Putin.

Tờ The Economist cho rằng, Liên minh châu Âu cần phải cử một nhà đàm phán duy nhất tham gia các cuộc đàm phán hòa bình, người “có thể chụp ảnh” với ông Vladimir Putin, Donald Trump và Volodymyr Zelensky sau khi chúng kết thúc, hay nói cách khác, đó là người có khả năng là đối trọng của các nhà lãnh đạo Nga-Mỹ.

Ấn phẩm này lưu ý rằng, hiện nay rất dễ tìm được người không thể làm được điều này, nhưng lại rất khó tìm được người có đủ uy tín và năng lực để sánh vai với ông chủ Nhà Trắng và người đứng đầu Điện Kremlin.

Với hơn 40 quốc gia hiếm khi tìm được sự đồng thuận tuyệt đối, cùng với việc các nhà lãnh đạo châu Âu không có mấy ai thể hiện vượt trội, câu trả lời thường gặp là châu Âu sẽ cử “một số người” đại diện cho lợi ích của mình, nhưng lần này, tùy chọn này sẽ không hiệu quả.

Dù tốt hay xấu (chủ yếu là xấu), ông Donald Trump vẫn là động lực kiểm soát đằng sau của phương Tây, ở các cuộc đàm phán với Nga về thỏa thuận ngừng bắn ở Ukraine, vốn đã bắt đầu diễn ra ở Saudi Arabia hồi tuần trước, mà không có bất kỳ sự tham gia hay đại diện nào từ Ukraine hay châu Âu.

Nếu sau này nhà lãnh đạo Mỹ quyết định đưa châu Âu vào các cuộc đàm phán với Nga, ông sẽ không dành cho châu Âu “nhiều hơn một ghế” tại bàn đàm phán.

Tạp chí Economist nhấn mạnh rằng, cả người đứng đầu Hội đồng châu Âu António Costa và người đứng đầu EC (Ủy ban châu Âu) Ursula von der Leyen đều không phù hợp, vì ông Trump coi cơ cấu quản lý của EU là một cấu trúc thượng tầng quan liêu không cần thiết.

Trong khi đó, các nhà lãnh đạo khác của châu Âu như Thủ tướng Đức tương lai Friedrich Merz sẽ bận rộn thành lập liên minh, còn Tổng thống Pháp Emmanuel Macron có khả năng cao nhất trở thành nhà đàm phán, nhưng những người theo đường lối cứng rắn ở châu Âu không quá tin tưởng vào ông này, sau những nỗ lực thiết lập đối thoại không hiệu quả đối với nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin vào năm 2022.

Tuy nhiên, ấn phẩm này cũng chỉ thẳng rằng, trong bối cảnh châu Âu thiếu những nhà lãnh đạo có uy tín và tầm cỡ thì ông Macron là “một lựa chọn sáng suốt nhất”.

Tổng thống Pháp thực sự có mong muốn nắm giữ chức vụ này và đã tập hợp các nhóm các nhà lãnh đạo châu Âu tại Paris. Còn Trợ lý cho ông Macron trong nhiệm vụ này có thể là người đứng đầu bộ phận ngoại giao châu Âu Kaja Kallas, người sẽ tiến hành đàm phán với Washington.

CÁC NHÀ LÃNH ĐẠO CHÂU ÂU ĐÁP TRẢ MỐI ĐE DỌA THUẾ QUAN CỦA ÔNG TRUMP

Các nhà lãnh đạo châu Âu đã phản ứng mạnh mẽ, cảnh báo rằng họ sẽ phản kháng "kiên quyết và ngay lập tức" nếu Mỹ tiếp tục áp dụng các rào cản vô lý đối với thương mại tự do và công bằng.

Theo tuyên bố của ông Trump đưa ra vào ngày 26/2, Mỹ sẽ áp thuế 25% đối với các mặt hàng chủ chốt như ô tô và các sản phẩm nông sản nhập khẩu từ châu Âu. Trong cuộc họp nội các tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump tuyên bố rằng, EU đã "lợi dụng" Mỹ bằng cách cản trở các mặt hàng của Mỹ, đồng thời ông nhấn mạnh, các quyết định này nhằm bảo vệ quyền lợi kinh tế của nước Mỹ. Ông Trump cho rằng, các chính sách thương mại của EU gây tổn hại nghiêm trọng đến các nhà xuất khẩu Mỹ, đặc biệt là trong các lĩnh vực như ô tô và sản phẩm nông nghiệp.

Ngay sau đó, Liên minh châu Âu đã có những phản ứng mạnh mẽ. Ông Olof Gill, người phát ngôn của Ủy ban châu Âu trong một cuộc họp báo ngày 27/2 cho biết, các doanh nghiệp Mỹ đã thu được lợi nhuận lớn từ các khoản đầu tư vào thị trường châu Âu. Ông giải thích rằng, EU đã tạo ra một thị trường đơn lẻ lớn, đồng nhất, giúp giảm chi phí cho các nhà xuất khẩu và hài hòa các quy chuẩn giữa các quốc gia thành viên. Gill cũng nhấn mạnh, chính các khoản đầu tư của Mỹ vào châu Âu đã giúp tạo ra lợi nhuận lớn và đóng góp vào sự thịnh vượng chung của cả hai khu vực.

Đối với các biện pháp thuế quan, Ủy ban châu Âu đã tuyên bố rằng, EU sẽ không ngần ngại đáp trả một cách "kiên quyết và ngay lập tức" nếu Mỹ tiếp tục áp dụng các rào cản vô lý đối với thương mại tự do và công bằng. Chủ tịch Nghị viện châu Âu, bà Roberta Metsola cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải duy trì các giá trị chung của EU và Mỹ, đồng thời cảnh báo chống lại việc tách rời giữa hai khu vực. Bà nhấn mạnh, EU sẽ tiếp tục phản đối các biện pháp thương mại bất công, khẳng định sự hợp tác xuyên Đại Tây Dương là thiết yếu cho cả hai bên.

Phản ứng của các quốc gia thành viên EU cũng không thiếu phần quyết đoán. Tại Pháp, Bộ trưởng Kinh tế Eric Lombard đã phát biểu rằng, EU cần phải có một phản ứng "kiên quyết và tương xứng" đối với các chính sách của Mỹ. Bộ trưởng Quốc phòng Pháp, Sebastien Lecornu cảnh báo, EU cần phải phản ứng nhanh chóng và mạnh mẽ, bảo vệ chủ quyền kinh tế và các lợi ích thương mại của các quốc gia thành viên trước sự xâm lấn của các chính sách thuế quan từ Mỹ.

Thủ tướng Tây Ban Nha, ông Pedro Sanchez, cũng bày tỏ quan điểm mạnh mẽ, khẳng định EU sẽ không từ bỏ cam kết về thương mại tự do và hợp tác quốc tế, đồng thời bác bỏ tuyên bố của Tổng thống Trump rằng EU được "thành lập để hãm hại Hoa Kỳ". Ông cho rằng, sự hợp tác giữa hai bên không chỉ mang lại lợi ích cho mỗi quốc gia mà còn cho toàn bộ cộng đồng quốc tế, đặc biệt là trong bối cảnh các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu và an ninh quốc tế. Ông Sanchez nhấn mạnh, EU sẽ bảo vệ các nguyên tắc thương mại công bằng, mở và sẽ tiếp tục tìm kiếm sự hợp tác giữa các quốc gia thay vì theo đuổi chính sách cô lập.

Các lãnh đạo công nghiệp Italy, đặc biệt là Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Confindustria, ông Emanuele Orsini đã bày tỏ sự lo ngại sâu sắc về các tác động tiêu cực của các biện pháp thuế quan mà ông Trump áp dụng đối với nền kinh tế châu Âu. Ông Orsini cho rằng, các chính sách thuế của Mỹ thực chất đang làm gián đoạn động lực thương mại toàn cầu, đe dọa sự phát triển bền vững của các doanh nghiệp và việc làm ở châu Âu. Ông nhấn mạnh, mục tiêu thực sự của Mỹ là "phi công nghiệp hóa lục địa của chúng ta", đồng thời cảnh báo EU cần có những biện pháp phản ứng mạnh mẽ hơn để bảo vệ lợi ích của mình.

Trong khi đó, Italy với nền kinh tế xuất khẩu lớn, cũng thể hiện sự lo ngại về việc căng thẳng thương mại leo thang. Bộ trưởng Bộ Doanh nghiệp và Sản xuất Italy, ông Adolfo Urso cho rằng, sự đoàn kết của các quốc gia phương Tây là yếu tố quan trọng để tránh một cuộc chiến thương mại không cần thiết, đồng thời khẳng định EU phải phản ứng kiên quyết để bảo vệ lợi ích của các doanh nghiệp và người dân.

Tuy nhiên, trong khi nhiều lãnh đạo EU kêu gọi một phản ứng mạnh mẽ và tương xứng đối với các biện pháp thuế của Mỹ, các nhà quan sát cho rằng, cuộc chiến thương mại này có thể có tác động lâu dài đến mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương và hệ thống thương mại toàn cầu. Với việc các chính sách thuế quan của Mỹ đối mặt với sự phản đối gay gắt từ châu Âu, tương lai của các thỏa thuận thương mại giữa hai khu vực này đang trở nên ngày càng mơ hồ và phức tạp.

BUỒN CỦA KINH TẾ ANH: KHÔNG CÒN LÀ “MIỀN ĐẤT HỨA”!

Với lạm phát từng đạt mức kỷ lục và giá nhà vượt xa thu nhập trung bình, Anh không còn là “miền đất hứa” cho giới trẻ muốn xây dựng tương lai.

Trong những năm gần đây, Anh đang chứng kiến làn sóng di cư của thế hệ Gen Z và Gen Y, trong bối cảnh chi phí sinh hoạt tăng cao và giá nhà đất trở thành rào cản không thể vượt qua đối với nhiều người trẻ.

Theo Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh (ONS), trong năm 2022-2023, hơn 508.000 người đã rời khỏi Anh, tăng đáng kể so với mức trung bình 400.000 người/năm trong thập kỷ trước. Trong số này, Gen Z và Gen Y chiếm tỷ lệ lớn, đặc biệt là nhóm tuổi 20-34, với ước tính khoảng 60-65%. Một khảo sát của YouGov vào tháng 6/2024 cho thấy 62% người trẻ từ 18-34 tuổi tại Anh coi lạm phát và chi phí sinh hoạt là lý do chính khiến họ cân nhắc rời đi hoặc thay đổi kế hoạch sống.

Giá nhà tại Anh là một trong những yếu tố quan trọng khác. Tính đến tháng 12/2024, giá nhà trung bình toàn quốc đạt 269.426 bảng Anh, tăng 4,7% so với đầu năm, theo báo cáo của Nationwide. Tại London, con số này lên đến 548.745 bảng Anh, cao gấp 12 lần thu nhập trung bình hàng năm của một người lao động tại nước này. Ngoài ra, tiền thuê nhà tại London chiếm trung bình 40-50% thu nhập của người trẻ, khiến việc tiết kiệm để mua nhà gần như là bất khả thi.

Lạm phát cũng khiến tình hình trở nên khó khăn hơn. Năm 2022, CPI của nước này tăng cao nhất trong 40 năm, lên đến 11,1%, khiến giá thực phẩm tăng 19% và chi phí năng lượng cũng cao hơn gấp đôi. Dù lạm phát giảm xuống còn khoảng 2,5% vào tháng 12/2024 (theo ONS), chi phí sinh hoạt vẫn vượt xa tốc độ tăng lương, vốn chỉ tăng khoảng 2-3% mỗi năm. Ngân hàng trung ương Anh (BOE) dự báo lạm phát có thể tăng trở lại lên 3,7% vào cuối năm 2025 do giá năng lượng và hóa đơn tiện ích tăng, gây thêm áp lực cho người trẻ.

Australia, Canada và các nước châu Âu như Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha là điểm đến di cư phổ biến của người trẻ Anh. Theo số liệu từ Bộ Nội vụ Anh, trong năm 2023, khoảng 120.000 công dân Anh đã chuyển đến Australia, tăng 20% so với năm trước đó. Canada cũng đón hơn 70.000 người Anh trong cùng kỳ, nhờ chính sách nhập cư linh hoạt và mức sống tương đối hợp lý hơn. Một báo cáo của Zoopla House Price Index vào năm 2024 chỉ ra rằng gần 25% người trẻ Anh đã trì hoãn việc mua nhà, khiến họ chọn di cư đến thành phố khác hoặc nước khác để tìm kiếm cơ hội tốt hơn.

Chia sẻ với tờ The Guardian vào năm 2022, Meredith, 31 tuổi, cho biết sau khi rời bỏ công việc ở London, cô phải dùng tiền tiết kiệm để chi trả hóa đơn năng lượng tăng từ 100 lên 177 bảng/tháng. “Tôi không còn nghĩ đến việc mua nhà hay có con nữa,” cô nói, sau đó cô quyết định chuyển sang Đức để tìm kiếm cơ hội mới.

Theo ONS, khoảng 17% người trưởng thành 20-34 tuổi tại Anh vẫn sống với bố mẹ vào năm 2021, tăng từ 14% của năm 2011, cho thấy ngày càng nhiều người trẻ ở nước này không đủ khả năng sống độc lập.

Ngoài yếu tố kinh tế, Gen Z và Gen Y còn đối mặt với sự thiếu ổn định nghề nghiệp. Số liệu từ ONS cho thấy, tỷ lệ NEET (không đi làm, không đi học, không đào tạo) của người trẻ Anh từ 16-24 tuổi, phần lớn là gen Z, đã đạt mức cao kỷ lục trong những năm gần đây. Tính đến quý IV/2024, khoảng 13,2% người trong nhóm tuổi này (tương đương khoảng 950.000 người) nhằm trong "nhóm NEET", tăng từ mức 12,5% trong năm 2022. Nhóm 18-24 tuổi cũng chiếm khoảng 11,8% trong tỷ lệ thất nghiệp ở Anh, cao hơn gấp đôi so với tỷ lệ thất nghiệp của nước này là 4,3% vào cuối năm 2024.

Gen Y dù có tỷ lệ thất nghiệp thấp hơn nhưng nhìn chung tình trạng việc làm cũng kém ổn định. Một báo cáo của Resolution Foundation cho thấy 18% người thuộc thế hệ này làm việc với các hợp đồng ngắn hạn hoặc không có giờ cố định, công việc bán thời gian mà họ không mong muốn.

Nguồn: Người Đưa Tin; Bnews; Soha; Hà Nội Online; CafeF