CHÂU ÂU CẢNH BÁO 'SONG DỊCH CÚM' LAN RỘNG TRƯỚC MÙA ĐÔNG

Giới chức y tế châu Âu đang cảnh báo về nguy cơ gia tăng từ cả dịch cúm mùa và cúm gia cầm khi mùa Đông cận kề trong bối cảnh Anh đã bắt đầu ghi nhận mùa cúm sớm bất thường và nhiều nước cũng xác nhận thêm các ổ dịch cúm H5N1.

Tại Anh, Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh (UKHSA) ngày 30/10 cho biết mùa cúm 2025 - 2026 bắt đầu sớm hơn thường lệ, với số ca mắc tăng mạnh ở trẻ em và có xu hướng lan rộng sang các nhóm tuổi khác. Theo báo cáo giám sát mùa Đông mới nhất của cơ quan này, hoạt động của virus cúm đã vượt ngưỡng trung bình và lan nhanh trong cộng đồng. Tỷ lệ dương tính với cúm tăng mạnh, đặc biệt ở nhóm trẻ 5 - 14 tuổi, khi tỷ lệ dương tính tại bệnh viện đã lên tới 30,8% trong tuần này so với mức chỉ 20% trong tuần trước. Số ca nhập viện do cúm cũng tăng từ 1,74 lên 2,19 ca trên 100.000 dân chỉ trong một tuần.

Chuyên gia dịch tễ học Alex Allen của UKHSA cho biết: “Chúng tôi đang chứng kiến mùa cúm đến sớm bất thường với số ca tăng mạnh ở trẻ em và cả những nhóm tuổi khác, đồng thời dịch đang có xu hướng lan rộng trong cộng đồng”. UKHSA kêu gọi tất cả các nhóm đủ điều kiện - gồm người từ 65 tuổi trở lên, phụ nữ mang thai và những người mắc bệnh mãn tính - nhanh chóng tiêm vaccine cúm miễn phí.

Trong khi đó, tại Đức, Cơ quan Thú y Liên bang Friedrich Loeffler Institute (FLI) thông báo dịch cúm gia cầm đã xuất hiện tại 9 trên 16 bang, với 45 ổ dịch được xác nhận kể từ đầu tháng 9. Hơn 500.000 gia cầm đã bị tiêu hủy do chủng cúm độc lực cao H5N1 tiếp tục lây lan nhanh.

Bang Lower Saxony (Niedersachsen) ghi nhận số ca nhiễm cao nhất với 13 trang trại bị ảnh hưởng. Trước tình hình này, nhiều bang đã áp dụng biện pháp phòng ngừa như bang Saarland - nằm giáp Pháp và Luxembourg - yêu cầu nuôi nhốt toàn bộ gia cầm trong nhà từ ngày 30/10, hay bang Hamburg ban hành lệnh cấm nuôi gia cầm thả rông từ ngày 31/10.

Nhà virus học người Đức Klaus Stoehr cảnh báo sự lan rộng của H5N1 có thể tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến đại dịch mới nếu không được kiểm soát kịp thời.

Cùng ngày, Slovenia xác nhận ca cúm gia cầm H5N1 đầu tiên trong năm 2025 ở nước này đã được phát hiện trên một con thiên nga trắng. Thông báo được Cơ quan An toàn Thực phẩm, Thú y và Bảo vệ Thực vật (AFSVSPP) đưa ra, trong đó kêu gọi các nông dân và người nuôi chim cảnh tăng cường theo dõi sức khỏe đàn vật nuôi và thực hiện nghiêm các biện pháp an toàn sinh học.

Trong những tuần gần đây, các ca cúm gia cầm đã gia tăng tại nhiều nước châu Âu, ảnh hưởng đến cả chim hoang dã lẫn gia cầm nuôi và làm dấy lên lo ngại về tình trạng “song dịch cúm” sẽ gây áp lực lớn lên hệ thống y tế công cộng trong mùa Đông sắp tới.

CHÂU ÂU ĐÃ BỊ LỘ BÍ MẬT

Các chính sách thù địch không ngăn cản Liên minh châu Âu (EU) tiếp tục là một trong những thị trường lớn nhất của Nga.

Các chuyên gia nhấn mạnh rằng kim ngạch thương mại hàng tỷ đô la vẫn duy trì bất chấp nhiều hạn chế. Tuy nhiên, tác động tích lũy của các lệnh trừng phạt đã và đang làm thay đổi đáng kể cán cân quyền lực. Vậy ai sẽ là người chiến thắng cuối cùng.

Kỳ vọng và thực tế

Theo tính toán của Viện Kinh tế Đức, kim ngạch thương mại giữa Liên minh Châu Âu và Moscow năm ngoái đạt tổng cộng 67,5 tỷ euro. Đây là đối tác lớn thứ ba của Nga, sau Trung Quốc và Ấn Độ, theo báo Bild. Tổng kim ngạch xuất khẩu sang 20 quốc gia lớn nhất đã tăng 18%, đạt 330 tỷ USD.

Moscow từ lâu đã có mối quan hệ với châu Âu, và việc xóa bỏ mối quan hệ đó không hề dễ dàng.

"Mối quan hệ của chúng tôi với Mỹ chỉ trong ngành công nghiệp vũ trụ và một phần trong lĩnh vực năng lượng, nên mọi thứ đã tan vỡ nhanh chóng và không đau đớn. Điều đó đã không xảy ra với EU.

Ngay cả với các nguồn tài nguyên năng lượng - sau lệnh cấm, họ cũng không thể tìm ra cách bù đắp khoảng 15% thâm hụt, và ngành công nghiệp gần như đã sụp đổ do giá cả tăng cao.

Phân bón, kim loại, máy móc và thiết bị thậm chí còn phức tạp hơn. Họ vẫn tiếp tục buôn bán những mặt hàng này, nhưng thông qua các trung gian", nhà phân tích tài chính Mikhail Belyaev cho biết.

Kim ngạch nhập khẩu của Nga vào Đức đã giảm 92%. Tuy nhiên, kim ngạch thương mại vẫn duy trì ở mức 9,5 tỷ đô la. Kim ngạch thương mại với Pháp và Hà Lan đạt khoảng 6 tỷ đô la. Kim ngạch thương mại với Hungary tăng một phần ba, đạt 6,2 tỷ đô la.

Cách đếm

Tất nhiên, thương mại đã sụp đổ; xét cho cùng, EU là đối tác đầu tiên, Sergei Zainullin, phó giáo sư tại Khoa Kinh tế của Đại học RUDN, Nga lưu ý.

Theo Cơ quan Thống kê châu Âu (Eurostat), kể từ năm 2022, kim ngạch xuất khẩu của Nga sang Cựu Thế giới đã giảm 89%, trong khi kim ngạch nhập khẩu giảm 61%.

Theo truyền thống, châu Âu mua tài nguyên và bán thành phẩm. Hơn 60% nguồn cung cho EU bao gồm niken, khí đốt tự nhiên, phân bón, dầu mỏ và kim loại đen. Tất cả những mặt hàng này đều phải chịu nhiều lệnh trừng phạt khác nhau.

Dòng chảy ngược của ô tô, thiết bị điện và nhựa cũng giảm mạnh. Một phần thâm hụt đã được loại bỏ thông qua chính sách thay thế nhập khẩu.

Tuy nhiên, không có lệnh cấm vận hoàn toàn: EU vẫn tiếp tục mua tài nguyên năng lượng của Nga thông qua các nước thứ ba.

"Hơn nữa, do việc đóng cửa các doanh nghiệp trong nước, lượng nhập khẩu kim loại và phân bón khoáng sản đang tăng lên. Các sản phẩm hóa chất, dược phẩm, thiết bị và dụng cụ vẫn đang được vận chuyển theo hướng ngược lại", học giả Zainullin liệt kê.

Về mặt chính thức, các chỉ số đã giảm đáng kể, nhưng điều quan trọng cần lưu ý là các doanh nghiệp không muốn thua lỗ và đang tích cực khai thác các lỗ hổng để lách luật, Zainullin nói thêm.

Các sản phẩm công nghệ cao đã hoàn thiện, như ô tô, không dễ dàng chuyển sang thị trường khác. Các nhà sản xuất Đức đã và đang sa thải nhân viên và đóng cửa dây chuyền sản xuất. "Dù muốn hay không, bạn cũng phải tìm cách", chuyên gia này nhấn mạnh.

Triển vọng

Tuy nhiên, Brussels không có dấu hiệu nào cho thấy sẽ thay đổi lập trường thù địch của mình. Gói trừng phạt mới nhất, lần thứ 19, nhắm vào các ngân hàng và sàn giao dịch tiền điện tử của Nga, một số doanh nghiệp liên quan đến quốc phòng, cũng như các công ty Ấn Độ và Trung Quốc, theo bà Kaja Kallas, người đứng đầu bộ phận ngoại giao châu Âu.

Cuộc chiến chống lại "hạm đội ngầm" đã được tăng cường: cụ thể, các cơ quan đăng ký tàu và các nhà đóng tàu đã bị chặn, và việc tái bảo hiểm tàu thuyền đã bị cấm. Công ty con của Lukoil tại UAE, Litasco Middle East DMCC, chuyên cung cấp dịch vụ hỗ trợ đội tàu, đã bị đưa vào danh sách đen.

Tuy nhiên, các chuyên gia nghi ngờ hiệu quả của những hạn chế này. "Theo tôi, gói này giống như một hình thức triển khai mô tả công việc chính thức hơn và khó có thể mang lại tác động thực sự nào", Zainullin nhận định.

Về lâu dài, EU có nguy cơ mất đi vị thế dẫn đầu kinh tế, ông Zainullin nói thêm. Điều này chủ yếu do nhu cầu giảm: do cuộc khủng hoảng trong các lĩnh vực năng lượng, luyện kim và cơ khí, cũng như tình trạng thiếu hụt chip, sản lượng sẽ giảm và chi phí sản xuất sẽ tăng.

Chuyên gia này tin rằng châu Âu sẽ không thể cạnh tranh với Trung Quốc, các nước Đông Nam Á và Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khi đó, nhu cầu về các nguồn lực chiến lược vẫn sẽ tiếp tục. Do đó, cán cân thương mại sẽ chuyển dịch theo hướng có lợi cho Nga.

GÓI NGÂN SÁCH 2.000 TỶ EURO BỊ PHẢN ĐỐI

Ngày 30-10, 4 nhóm chính trị chủ chốt của Nghị viện châu Âu (EP) cùng gửi thư tới Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen, yêu cầu sửa đổi đề xuất ngân sách dài hạn của Liên minh châu Âu (EU) trị giá gần 2.000 tỷ euro.

Trong thư, các nhóm chính trị gồm Nhân dân châu Âu (EPP), Xã hội và Dân chủ (S&D), Đổi mới châu Âu (Renew Europe) và Xanh/EFA khẳng định EP không thể chấp nhận bản đề xuất này làm cơ sở để khởi động đàm phán.

Đề xuất ngân sách của EC, còn gọi là Khuôn khổ tài chính đa niên (MFF), hiện mới ở giai đoạn đầu và cần được EP cùng 27 quốc gia thành viên thông qua. Liên minh trung dung giữa EPP, S&D và Renew Europe sẽ đóng vai trò then chốt trong việc quyết định ngân sách EU giai đoạn 2028-2034.

Các nghị sĩ đã nêu 7 yêu cầu đối với bản sửa đổi, trong đó có việc tách riêng các quỹ nông nghiệp và quỹ gắn kết thay vì gộp chung, đồng thời đảm bảo quyền giám sát và vai trò của EP trong toàn bộ quá trình đàm phán.

Một điểm gây tranh cãi lớn là “Các kế hoạch đối tác quốc gia và khu vực”, vốn chiếm gần một nửa tổng ngân sách dự kiến. Các nghị sĩ lo ngại cơ chế này sẽ khiến nguồn lực bị tập trung quá mức, làm giảm tính đoàn kết và gia tăng bất bình đẳng trong khối.

Một vấn đề khác là việc sáp nhập các quỹ gắn kết và nông nghiệp, điều mà nhiều nghị sĩ cho rằng sẽ làm suy yếu vai trò riêng biệt của từng chính sách. Trong các ngân sách trước đây, hai quỹ này luôn chiếm tỷ trọng lớn nhất và có ý nghĩa chính trị đặc biệt nhạy cảm.

Theo giới quan sát, đề xuất mới của EC cho thấy sự thay đổi rõ rệt trong ưu tiên của EU, khi các khoản chi cho an ninh và quốc phòng được đẩy lên hàng đầu, còn các lĩnh vực truyền thống như nông nghiệp và gắn kết bị cắt giảm.

EP dự kiến sẽ thảo luận chính thức về đề xuất ngân sách tại phiên họp toàn thể vào ngày 12-11 ở Brussels. Quá trình đàm phán được dự báo sẽ kéo dài cho đến cuối năm 2027.

KINH TẾ TĂNG TRƯỞNG VƯỢT DỰ BÁO NHỜ ĐỘNG LỰC TỪ PHÁP & TÂY BAN NHA

Nền kinh tế Eurozone ghi nhận mức tăng 0,2% trong quý 3/2025, cao hơn dự báo, nhờ sự phục hồi mạnh của Pháp và Tây Ban Nha, dù kinh tế Đức và Italy vẫn trong tình trạng trì trệ.

Theo dữ liệu chính thức được công bố ngày 30/10, nền kinh tế Khu vực sử dụng đồng euro (Eurozone) đã ghi nhận mức tăng trưởng nhanh hơn dự đoán trong quý 3/2025.

Động lực chính đến từ sự tăng trưởng tốt hơn mong đợi của Pháp, bất chấp những bất ổn chính trị tại nền kinh tế lớn thứ hai châu Âu này.

Cơ quan thống kê của Liên minh châu Âu (EU) cho biết, khu vực sử dụng đồng tiền chung gồm 20 quốc gia đã đạt mức tăng trưởng 0,2% trong giai đoạn từ tháng Bảy đến tháng Chín so với quý trước.

Con số này cao hơn mức dự báo 0,1% của các nhà phân tích do Bloomberg và FactSet khảo sát.

Đà tăng trưởng của nền kinh tế Eurozone được hỗ trợ bởi những số liệu bất ngờ từ Pháp. Bất chấp tình trạng bất ổn chính trị liên quan đến vấn đề nợ và thâm hụt ngân sách khổng lồ, nền kinh tế Pháp đã tăng trưởng 0,5% trong quý 3.

Ông Colijn cho biết sự bất ngờ này đến từ sự gia tăng trong đầu tư và xuất khẩu, một phần nhờ vào lĩnh vực hàng không vũ trụ đang phát triển mạnh mẽ.

Nền kinh tế Tây Ban Nha cũng tăng trưởng 0,6% trong khoảng thời gian từ tháng Bảy đến tháng Chín, nhưng đã chậm lại so với mức tăng trưởng ấn tượng 0,8% của quý trước đó.

Tuy nhiên, Đức, nền kinh tế lớn nhất châu Âu, lại rơi vào tình trạng trì trệ trong cùng kỳ, mặc dù đã thoát khỏi nguy cơ suy thoái trong gang tấc. Nền kinh tế Italy cũng không tăng trưởng trong giai đoạn từ tháng Bảy đến tháng Chín.

Mặc dù đã có sự tăng trưởng trong quý 3, các nhà kinh tế cảnh báo không nên quá lạc quan về những dữ liệu này. Tình hình chính trị bất ổn của Pháp có nguy cơ trở thành một gánh nặng, đặc biệt là khi quốc hội của Pháp vẫn đang bế tắc trong các cuộc tranh luận về ngân sách năm tới.

Trong khi đó, theo chuyên gia Bert Colijn từ Ngân hàng ING, kế hoạch chi tiêu công quy mô lớn của Đức vẫn chưa thể “biến các kế hoạch kích thích kinh tế thành tăng trưởng GDP."

Dữ liệu ngày 30/10 cũng cho thấy nền kinh tế Eurozone chỉ tăng trưởng 0,1% trong quý 2 năm nay.

Thông tin trên được đưa ra trong bối cảnh Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) được dự đoán sẽ giữ nguyên lãi suất trong quyết định được công bố cùng ngày.

Nguồn: Báo Tin Tức; CafeF; Sài Gòn Giải Phóng; VietnamPlus