CHUYỂN ĐỔI SỐ 3 TRỤ CỘT ĐỂ NÂNG HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC

Đức đang đẩy mạnh chuyển đổi số trên quy mô quốc gia, coi đây là ưu tiên hàng đầu để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, năng lực hạ tầng và chất lượng dịch vụ y tế. Đặc biệt, từ tháng 5/2025, Đức đã thành lập Bộ Chuyển đổi Số và Hiện đại hóa Nhà nước (BMDS) - một bộ liên bang chuyên trách về số hóa, tập trung các nhiệm vụ chuyển đổi số vốn trước đây phân tán ở nhiều nơi.

Sau năm 2025, Chính phủ Đức đã đưa ra nhiều chiến lược và đầu tư cụ thể, với ngân sách đáng kể dành cho chuyển đổi số (CĐS) trong 3 trụ cột chính, gồm: hành chính công, hạ tầng số và y tế.

Xây dựng “Nhà nước số” thông qua thúc đẩy chuyển đổi số (CĐS) hành chính công

Chính phủ Đức đặt mục tiêu xây dựng một “nhà nước số” hiện đại với thủ tục hành chính nhanh gọn, minh bạch và lấy người dân, doanh nghiệp (DN) làm trung tâm. Bộ Chuyên đổi số và Hiện đại hóa nhà nước (BMDS) được giao trọng trách dẫn dắt số hóa hành chính công và cải cách bộ máy nhà nước trên phạm vi liên bang.

Các nhiệm vụ chính của BMDS (Federal Ministry for Digitalization and Government Modernization) bao gồm: Triển khai Đạo luật Tiếp cận trực tuyến (OZG) để cung cấp tất cả dịch vụ công trực tuyến (DVCTT), thúc đẩy dịch vụ một lần (Once-Only) để công dân/DN chỉ phải cung cấp dữ liệu một lần duy nhất và xây dựng ví định danh số cùng tài khoản công dân dùng chung toàn quốc.

Tháng 5/2025, khuôn khổ pháp lý cho hệ thống “Once-Only” quốc gia (NOOTS) đã được thông qua, tạo ra một “xa lộ dữ liệu” kết nối các cơ quan để tự động chia sẻ thông tin dân cư khi có sự đồng ý của người dân, qua đó tiết kiệm hàng tỷ euro và giảm gánh nặng hành chính.

Cùng với NOOTS, Đức cũng thúc đẩy hiện đại hóa hệ thống sổ đăng ký (Registermodernisierung) thông qua việc thống nhất mã định danh số duy nhất (ID-Nummer) cho công dân và thiết lập “bảng điều khiển dữ liệu” (Datenschutzcockpit) để người dân quản lý quyền chia sẻ dữ liệu.

Thành lập bộ Chuyển đổi Số và Hiện đại hóa Nhà nước BMDS

Được kỳ vọng tạo bước đột phá sau thời gian tiến độ chính phủ điện tử (CPĐT) bị đánh giá chậm. BMDS đã tiếp nhận toàn bộ mảng số hóa hành chính và thực thi OZG từ Bộ Nội vụ liên bang (BMI). Bộ này cũng nắm quyền quản lý Trung tâm CNTT Liên bang (ITZBund) với ngân sách lên tới 1,59 tỷ euro (2023). Đáng chú ý, BMDS được trao quyền phủ quyết đối với mọi khoản chi công nghệ thông tin (IT) quan trọng của chính phủ liên bang (trừ quốc phòng, an ninh và thuế) nhằm đảm bảo thống nhất chiến lược số và tránh lãng phí.

Về nguồn lực tài chính, giai đoạn 2020 - 2023, Bộ Nội vụ đã tài trợ 1,35 tỷ euro cho các tiểu bang để thực hiện OZG. Tuy nhiên, ngân sách trung ương riêng cho “số hóa hành chính và dịch vụ công” năm 2024 bị cắt giảm mạnh từ 377 triệu euro xuống 3,3 triệu euro, mặc dù các quỹ chưa dùng từ các năm trước sẽ được chuyển sang bù đắp. Từ năm 2024, chi phí vận hành dịch vụ số sẽ do từng bộ, ngành gánh vác trong ngân sách thường xuyên.

Sang năm 2025, với sự ra đời của BMDS và nhận thức mới của chính phủ liên minh, việc tài trợ cho CPĐT được chú trọng hơn. BMDS có ngân sách riêng và quyền phân bổ linh hoạt. Chính phủ đã đệ trình Quốc hội phê duyệt quỹ đầu tư đặc biệt (Sondervermögen) quy mô tới 500 tỷ euro nhằm tài trợ cho hạ tầng và CĐS quốc gia. Hiệp hội Bitkom đề xuất trích 100 tỷ euro từ quỹ này thành một “Hiệp ước Số hóa Đức” (Digitalpakt Deutschland), trong đó 10 tỷ euro dành cho CPĐT và hiện đại hóa quản trị, bao gồm 2,2 tỷ euro nâng cấp hệ thống đăng ký và 6 tỷ euro xây dựng hạ tầng đám mây (cloud) chung.

Phát triển hạ tầng viễn thông và hạ tầng số - nền tảng của CĐS quốc gia

Hạ tầng số được xem là nền tảng của CĐS quốc gia. Chính phủ Đức đặt mục tiêu cung cấp mạng gigabit và 5G phủ khắp cho người dân muộn nhất vào năm 2030, phù hợp với Chương trình Thập kỷ Số của EU.

Đức tiếp tục triển khai các chương trình hỗ trợ mở rộng băng thông rộng đã có từ 2015. Một bước đi đột phá là đưa việc phát triển Internet băng thông rộng (cáp quang) và mạng di động vào diện “lợi ích công vượt trội” (überragendes öffentliches Interesse). Điều này sẽ được luật hóa thông qua việc sửa đổi Luật Viễn thông (TKG), giúp các dự án mở rộng mạng cáp quang và 5G được ưu tiên xét duyệt trong mọi thủ tục cấp phép, rút ngắn đáng kể thời gian phê duyệt. Bộ trưởng Wildberger nhấn mạnh điều này sẽ tăng tốc độ triển khai hạ tầng số.

Ngân sách đầu tư cho hạ tầng số đã được tăng cường đáng kể trong kế hoạch năm 2025. Dự kiến chi 3,51 tỷ euro cho chương trình “Hạ tầng số” (tăng 52% so với 2024), trong đó hỗ trợ mở rộng mạng băng thông rộng chiếm 2,93 tỷ euro. Ngân sách phát triển hạ tầng di động năm 2025 dự kiến đạt 366,8 triệu euro, gấp hơn 2 lần năm trước. Tổng ngân sách Bộ Kỹ thuật số và Giao thông (BMDV) cũ năm 2025 dự kiến tăng hơn 5 tỷ so với 2024, đạt 49,67 tỷ euro.

Sau khi tái cơ cấu lập BMDS, các khoản mục số hóa sẽ chuyển sang BMDS quản lý, đi cùng một quỹ đầu tư đặc biệt hơn 500 tỷ euro để rót vốn dài hạn. Bitkom đề xuất sử dụng 10 tỷ euro từ quỹ này cho phát triển công nghệ hạ tầng “Deutschland-Stack” (đầu tư sản xuất chip, trung tâm dữ liệu lượng tử, AI, và đám mây (cloud) nội địa) và 1,5 tỷ euro nâng cấp hạ tầng số giao thông thông minh.

Bên cạnh đầu tư tài chính, Đức cũng thúc đẩy sáng kiến hợp tác công - tư và cộng đồng để cải thiện hạ tầng số. Tháng 5/2025, BMDS đã phát động “Tuần lễ đo kiểm di động toàn quốc”, kêu gọi người dân sử dụng ứng dụng Breitbandmessung để đo tốc độ mạng và vùng phủ sóng di động. Kết quả đo từ người dùng sẽ giúp chính phủ và DN có dữ liệu để cải thiện dịch vụ nhanh hơn, đặc biệt ở vùng nông thôn còn nhiều “điểm lõm” sóng.

CĐS sâu rộng trong lĩnh vực y tế

Trong lĩnh vực y tế, Đức đang triển khai loạt cải cách số hóa sâu rộng nhằm nâng cao hiệu quả hệ thống và chất lượng chăm sóc sức khoẻ. Trọng tâm là xây dựng hồ sơ sức khỏe điện tử (SKĐT) toàn dân (ePA) và các dịch vụ số tiện ích cho bệnh nhân, bác sĩ. Đến cuối năm 2024, mọi người dân có bảo hiểm y tế (BHYT) công (khoảng 74 triệu người) sẽ được tạo lập hồ sơ bệnh án điện tử và mặc định kích hoạt theo cơ chế opt-out.

Cụ thể, từ tháng 1/2025, mỗi người bệnh sẽ có một ePA trừ khi họ chủ động từ chối, giúp hiện thực hóa mục tiêu “80% người tham gia BHYT có hồ sơ điện tử vào năm 2025”. Bên cạnh đó, chính phủ cũng sẽ bắt buộc triển khai đơn thuốc điện tử (E-Rezept) trên toàn quốc trong năm 2024. Việc phổ cập ePA và e-Rezept được kỳ vọng xóa bỏ cảnh “hồ sơ giấy, fax” lỗi thời, giúp bệnh nhân nắm quyền kiểm soát dữ liệu sức khỏe và hỗ trợ bác sĩ ra quyết định chính xác.

Để hỗ trợ các dịch vụ số này, hạ tầng “siêu xa lộ y tế” (telematics infrastructure - TI) của Đức đang được nâng cấp. Đức sẽ gỡ bỏ giới hạn hiện hành (30%) về tỷ lệ dịch vụ khám từ xa mà bác sĩ được phép cung cấp, hướng tới tích hợp y tế từ xa (telehealth) như một phần thường quy của hệ thống y tế. Mục tiêu cụ thể là đến năm 2026, ít nhất 60% vùng thiếu bác sĩ gia đình sẽ có điểm truy cập telemedicine.

Để tiếp nối đà CĐS y tế, Bitkom đề xuất bổ sung 5 tỷ euro kinh phí nâng cấp cho “bệnh viện số” từ gói “Digitalpakt Deutschland”. Khoảng 10 tỷ euro khác được kiến nghị cho xây dựng hạ tầng “Deutschland-Stack” bao gồm cloud y tế nội địa và các nền tảng công nghệ điện toán lượng tử, AI phục vụ y học.

Bộ Y tế Đức cũng đang thúc đẩy khung pháp lý cho khai thác dữ liệu y tế thứ cấp phục vụ nghiên cứu một cách an toàn, với dữ liệu từ ePA (đã ẩn danh) có thể được liên kết với các cơ sở dữ liệu khác để hỗ trợ nghiên cứu khoa học và phát triển thuốc.

Trong lĩnh vực tài chính

Về đầu tư tài chính, Quỹ Hiện đại hóa Bệnh viện (KHZF) được thành lập với quy mô 4,3 tỷ euro nhằm nâng cấp hạ tầng số cho bệnh viện trên cả nước. Trong đó, Chính phủ Liên bang đóng góp 3 tỷ euro, còn lại gần 30% (1,3 tỷ euro) do các bang và bệnh viện đồng tài trợ.

KHZF đã tài trợ cho 11 nhóm hạng mục bao gồm cổng thông tin bệnh nhân, hệ thống hồ sơ và tài liệu số, quản lý cấp phát thuốc điện tử, an ninh CNTT bệnh viện và mạng lưới telemedicine. Tính đến cuối 2023, toàn bộ 16 bang đã nộp đơn xin tài trợ tổng cộng 4,3 tỷ euro cho hơn 6.000 dự án số hóa bệnh viện. KHZF đã thúc đẩy đáng kể đầu tư hạ tầng số y tế, với các bệnh viện triển khai hồ sơ SKĐT, trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ chẩn đoán, cảm biến và IoT, cũng như nâng cấp bảo mật hệ thống (yêu cầu dành ít nhất 15% vốn cho an ninh mạng).

Quyết tâm của chính phủ thông qua Bộ Chuyển đổi Số và Hiện đại hóa Nhà nước

Việc thành lập BMDS cho thấy quyết tâm đơn giản hóa bộ máy, thống nhất đầu mối chỉ đạo các dự án số quan trọng. Chính phủ đã và đang huy động nguồn lực tài chính lớn để hiện thực hóa các mục tiêu như 100% DVCTT, phủ sóng gigabit/5G toàn quốc trước 2030, 80% dân số có hồ sơ SKĐT năm 2025. Những sáng kiến pháp lý và dự án cụ thể được triển khai đồng bộ, đi kèm các chỉ số mục tiêu đo lường rõ ràng. Mặc dù vẫn còn thách thức, Đức đang cho thấy một bức tranh CĐS khởi sắc, khẳng định vị thế của mình như một động lực dẫn dắt CĐS ở châu Âu.

CHỊU SỨC ÉP “HỒI HƯƠNG” VÀNG TỪ MỸ VỀ NƯỚC

Những phát biểu công kích của Tổng thống Donald Trump nhằm vào Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), cùng với làn sóng bất ổn địa chính trị gia tăng đang thổi bùng cuộc tranh luận công khai tại châu Âu về việc hồi hương dự trữ vàng quốc gia.

Đức, Ý chịu sức ép "hồi hương" vàng từ Mỹ về nước

Đức và Ý, hai quốc gia hiện đang sở hữu lượng vàng dự trữ lớn thứ hai và thứ ba thế giới sau Mỹ, đang đối mặt với lời kêu gọi mạnh mẽ chuyển một phần đáng kể số vàng của họ ra khỏi kho lưu trữ tại New York, Mỹ.

Theo Hội đồng Vàng Thế giới, Đức hiện nắm giữ 3.352 tấn vàng, còn Ý là 2.452 tấn. Cả hai quốc gia đều phụ thuộc nhiều vào vai trò giám sát của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York – nơi đang lưu giữ hơn 1/3 lượng vàng của mỗi nước, với tổng giá trị thị trường lên tới hơn 245 tỷ USD, theo tính toán của Financial Times.

Việc gửi vàng tới Mỹ chủ yếu xuất phát từ các lý do lịch sử và vị thế của New York – trung tâm giao dịch vàng hàng đầu thế giới bên cạnh London. Tuy nhiên, các chính sách khó lường của Tổng thống Trump cùng bất ổn địa chính trị toàn cầu đang làm dấy lên lo ngại về tính an toàn và khả năng kiểm soát đối với tài sản quý giá này.

Ông Fabio De Masi, cựu nghị sĩ Nghị viện châu Âu thuộc đảng cánh tả Die Linke, hiện đã gia nhập đảng dân túy BSW, khẳng định với Financial Times rằng “có những lập luận rất thuyết phục” để đưa thêm vàng về châu Âu hoặc Đức trong thời kỳ hỗn loạn.

Ngay tại Đức, ý tưởng hồi hương vàng đang nhận được sự ủng hộ từ cả cánh hữu lẫn cánh tả. Ông Peter Gauweiler – cựu nghị sĩ có tiếng thuộc Liên minh Xã hội Thiên chúa giáo Bavaria – nhấn mạnh rằng Ngân hàng Trung ương Đức (Bundesbank) “không được phép cắt giảm nỗ lực” trong việc bảo vệ vàng quốc gia.

“Chúng ta cần làm rõ liệu việc lưu trữ vàng ở nước ngoài có còn an toàn và ổn định như một thập kỷ trước hay không”, ông Peter nói, và cho rằng câu trả lời đã quá rõ ràng vì thế giới đang trở nên bất an hơn do rủi ro địa chính trị.

Hiệp hội Người nộp thuế châu Âu (TAE) đã gửi thư tới bộ tài chính và ngân hàng trung ương của cả Đức và Ý, kêu gọi xem xét lại việc phụ thuộc vào Fed với tư cách là đơn vị lưu ký. Ông Michael Jäger, Chủ tịch TAE, cho biết: “Chúng tôi rất lo ngại trước việc Tổng thống Trump can thiệp vào tính độc lập của Fed. Khuyến nghị của chúng tôi là hãy mang vàng của Đức và Ý về nước để các ngân hàng trung ương châu Âu có thể kiểm soát hoàn toàn vào bất cứ thời điểm nào”.

Một khảo sát với hơn 70 ngân hàng trung ương trên toàn cầu được công bố tuần này cho thấy ngày càng nhiều tổ chức đang cân nhắc việc lưu trữ vàng trong nước do lo ngại sẽ không tiếp cận được vàng trong trường hợp khủng hoảng.

Mỹ vẫn là "nơi lưu trữ quan trọng"

Sự phụ thuộc của các ngân hàng trung ương châu Âu vào Fed trong vai trò lưu ký đã gây tranh cãi từ lâu. Các nước Tây Âu tích lũy vàng dự trữ lớn sau Thế chiến II, khi họ có thặng dư thương mại với Mỹ. Trước năm 1971, theo hệ thống Bretton Woods, đồng USD có thể được chuyển đổi thành vàng tại Fed. Việc lưu trữ vàng ở bên kia Đại Tây Dương cũng từng được xem là biện pháp phòng ngừa nguy cơ chiến tranh với Liên Xô.

Tuy nhiên, từ giữa những năm 1960, Pháp đã chuyển phần lớn vàng dự trữ từ nước ngoài về Paris sau khi Tổng thống khi đó là ông Charles de Gaulle mất niềm tin vào hệ thống Bretton Woods.

Chiến dịch Hồi hương vàng

Tại Đức, một chiến dịch cơ sở mang tên “Hồi hương vàng của chúng ta” bắt đầu từ năm 2010 đã buộc Bundesbank phải thay đổi chính sách. Năm 2013, ngân hàng trung ương quyết định lưu trữ một nửa số vàng tại quê nhà, chuyển 674 tấn từ Paris và New York về Frankfurt trong một chiến dịch an ninh cao với chi phí 7 triệu euro. Hiện tại, 37% dự trữ vàng của Đức vẫn đang nằm tại New York.

Ông Peter Boehringer, chuyên gia kim loại quý, người phát động chiến dịch “hồi hương vàng” và hiện là nghị sĩ đảng cực hữu AfD, yếu tố mấu chốt không liên quan đến chính quyền Mỹ hiện tại.

“Vàng là tài sản cuối cùng của ngân hàng trung ương, nên phải được lưu trữ ở nơi không chịu bất kỳ rủi ro từ bên thứ ba”, ông nói, và nhấn mạnh: “Trong thời kỳ khủng hoảng nghiêm trọng, không chỉ quyền sở hữu pháp lý mà quyền kiểm soát vật lý với vàng mới là điều then chốt".

Tránh hệ lụy

Tuy nhiên, ông Fabio Rampelli, một nghị sĩ của đảng Anh em Ý, cho biết quan điểm hiện tại của đảng là “vị trí địa lý của vàng Ý chỉ mang tính tương đối”, vì số vàng này đang được lưu trữ bởi “một người bạn và đồng minh lâu đời”.

Nhà đầu tư kỳ cựu người Đức Bert Flossbach, đồng sáng lập công ty quản lý tài sản Flossbach von Storch, cũng có quan điểm tương tự: “Nếu lúc này mang vàng về nước một cách rầm rộ, điều đó sẽ phát đi thông điệp rằng quan hệ với Mỹ đang xấu đi".

Trao đổi với Financial Times, ông Flossbach khẳng định họ “thường xuyên đánh giá lại các địa điểm lưu trữ vàng” theo hướng dẫn năm 2013, dựa trên các tiêu chí về an ninh và tính thanh khoản – nhằm đảm bảo rằng vàng có thể được bán hoặc quy đổi thành ngoại tệ khi cần.

Ngân hàng trung ương Đức cũng nhấn mạnh rằng Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York vẫn là “nơi lưu trữ quan trọng” và là “đối tác đáng tin cậy” trong việc giữ gìn an toàn cho vàng dự trữ của họ.

Ngân hàng Trung ương Ý, Văn phòng Thủ tướng Meloni và Bộ Tài chính Đức từ chối đưa ra bình luận về vấn đề này.

YÊU CẦU MỸ CÓ LỘ TRÌNH RÚT QUÂN KHỎI CHÂU ÂU

Đức

Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius nhiều lần yêu cầu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth cung cấp 'lộ trình' rút quân khỏi châu Âu, tờ Financial Times cho biết.

Kể từ khi nhậm chức vào tháng 1, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhiều lần cáo buộc các thành viên NATO châu Âu không chia sẻ công bằng gánh nặng chi tiêu quốc phòng. Chính quyền của ông cũng gợi ý Mỹ có thể giảm dấu ấn quân sự rên lục địa này trong những năm tới, vì trọng tâm địa chính trị của nước này đã chuyển sang khu vực khác.

Theo hãng tin Financial Times, trong những tháng gần đây, Bộ trưởng Quốc phòng Đức “đã yêu cầu Hegseth, người đồng cấp Mỹ của mình, cung cấp lộ trình cho việc Mỹ rút quân khỏi châu Âu”.

Nato

Tuy nhiên, những nỗ lực của Đức được cho là đã vấp phải sự chỉ trích từ các thành viên NATO khác, vì lo ngại Berlin có thể vô tình thúc đẩy lập luận của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc rút quân đội Mỹ.

Trong một bài viết, tờ Financial Times cho biết trước thềm hội nghị thượng đỉnh NATO tại The Hague diễn ra vào ngày 24/6, các nhà lãnh đạo châu Âu đã quan tâm đến kế hoạch rút quân của Washington.

Tiến thoái lưỡng nan

Một nguồn tin khác được ấn phẩm trích dẫn đã mô tả tình thế tiến thoái lưỡng nan mà các nhà lãnh đạo châu Âu phải đối mặt: “Phải hợp tác với người Mỹ hết sức có thể để giữ họ ở gần nhất có thể, đồng thời phải chuẩn bị càng nhanh càng tốt để họ có thể rời đi”.

Giuseppe Spatafora, một nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu An ninh EU, cho rằng “các đồng minh châu Âu trong NATO lo sợ họ có thể gây ra chính kết cục mà họ muốn tránh”.

Bài báo trích dẫn lời một nhà ngoại giao Pháp giấu tên cũng nhấn mạnh “chúng ta phải không được khuyến khích người Mỹ rời đi, vì điều đó không vì lợi ích của chúng ta”.

Carlo Masala, giáo sư chính trị quốc tế tại Đại học Bundeswehr ở München, kết luận hiện nay “tất cả người châu Âu đang nhìn Mỹ như thỏ nhìn rắn... hy vọng rắn sẽ không cắn họ”.

Nguồn: Thông tin & Truyền thông; Vietnam Finance; Báo Mới