KỲ LẠ: CHÍNH QUYỀN CẤP CHỖ Ở MIỄN PHÍ ĐỂ THU HÚT CƯ DÂN

Thị trấn Eisenhüttenstadt

Một thị trấn ở miền Đông nước Đức đang triển khai một chương trình đặc biệt nhằm thu hút cư dân mới, bằng cách cung cấp chỗ ở miễn phí trong hai tuần.

Đó là Eisenhüttenstadt, nằm sát biên giới Ba Lan và cách thủ đô Berlin khoảng 100 km, hiện đang mời gọi những cư dân tiềm năng trải nghiệm cuộc sống tại đây trong 14 ngày, theo thông báo của chính quyền địa phương.

Eisenhüttenstadt, được thành lập vào năm 1950, là thị trấn đầu tiên được quy hoạch hoàn chỉnh dưới thời Đông Đức xã hội chủ nghĩa. Tọa lạc bên bờ sông Oder, thị trấn được xây dựng quanh một nhà máy thép lớn. Trước đây có tên là Stalinstadt (Thị trấn Stalin) theo tên lãnh tụ Liên Xô Joseph Stalin, thị trấn được đổi tên sau khi nước Đức thống nhất vào năm 1990.

Giống như nhiều khu vực khác thuộc Đông Đức cũ, dân số của Eisenhüttenstadt đã sụt giảm đáng kể từ sau thời kỳ thống nhất, từ hơn 50.000 người xuống còn khoảng 24.000 người hiện nay - theo bà Julia Basan, đại diện chính quyền địa phương, chia sẻ.

Hiện nay, Eisenhüttenstadt vẫn là nơi đặt nhà máy luyện thép tích hợp lớn nhất miền đông nước Đức, với khoảng 2.500 nhân công, và giữ vai trò trung tâm trong ngành chế biến kim loại.

Bên cạnh đó, nhiều công trình xây dựng thời kỳ xã hội chủ nghĩa của thị trấn đã được xếp hạng di tích lịch sử, và bố cục đô thị thoáng đãng của nó cũng trở thành điểm hấp dẫn đối với du khách yêu thích kiến trúc.

Chương trình cấp chỗ ở miễn phí

“Chương trình dành cho bất kỳ ai đang cân nhắc chuyển đến Eisenhüttenstadt - bao gồm người lao động, người từng sống ở đây muốn quay lại, lao động có tay nghề hoặc các cá nhân làm việc tự do mong muốn thay đổi môi trường sống”, thông báo nêu rõ. Thời hạn đăng ký là đầu tháng 7.

Những người được chọn sẽ được ở miễn phí trong các căn hộ đầy đủ tiện nghi từ ngày 6 đến ngày 20 tháng 9, trong sáng kiến mang tên “Lên kế hoạch ngay” - một phần của “dự án nhập cư sáng tạo” của thị trấn.

Chính quyền địa phương hy vọng những người tham gia sẽ cân nhắc ở lại lâu dài. Các doanh nghiệp trong vùng cam kết hỗ trợ thông qua các cơ hội thực tập, định hướng nghề nghiệp và phỏng vấn tuyển dụng.

Bà Basan cho biết thêm rằng kế hoạch thử sống này nhằm thu hút người dân định cư lâu dài, đặc biệt là các lao động có tay nghề cao.

Một cư dân mới gần đây chia sẻ rằng chính kiến trúc độc đáo của Eisenhüttenstadt đã khiến anh quyết định chuyển đến đây. “Đó là một sự trùng hợp hoàn toàn”, anh nói trong một video được đăng trên Instagram của chính quyền thị trấn.

PHÁN QUYẾT BƯỚC NGOẶT VỚI CÁC TẬP ĐOÀN NĂNG LƯỢNG

Án quyết

Ngày 28/5, Tòa án thành phố Hamm (Đức) đã đưa ra một phán quyết được xem là mang tính bước ngoặt, lần đầu tiên mở ra khả năng các tập đoàn khai thác nhiên liệu hóa thạch có thể bị xem xét trách nhiệm pháp lý liên quan đến ảnh hưởng toàn cầu của biến đổi khí hậu – ngay cả khi hậu quả xảy ra bên ngoài nước Đức.

Vụ việc bắt nguồn từ đơn kiện của ông Saul Luciano Lliuya, một nông dân sống ở vùng núi Andes phía tây Peru. Ông cho rằng tập đoàn năng lượng RWE của Đức – một trong những công ty phát thải lớn nhất châu Âu – có phần trách nhiệm trong việc khiến sông băng gần nhà ông tan chảy nhanh, từ đó làm gia tăng nguy cơ lũ quét đe dọa khu dân cư địa phương.

Tòa án không chấp nhận yêu cầu bồi thường của ông Lliuya, và đánh giá nguy cơ thiệt hại tại nơi ở của ông là “rất thấp”. Tuy nhiên, tòa cũng cho rằng các công ty có mức phát thải cao hoàn toàn có thể bị xem xét trách nhiệm pháp lý, nếu hành vi của họ góp phần gây ra hậu quả khí hậu ở phạm vi toàn cầu. Đây được cho là một bước tiến quan trọng trong các tranh chấp pháp lý liên quan đến công lý khí hậu.

Tiền lệ pháp lý mới

Chia sẻ từ Peru qua cuộc gọi trực tuyến, ông Lliuya bày tỏ sự hài lòng với phán quyết: “Tôi thấy vui vì tòa đã công nhận nguyên tắc tôi theo đuổi – mở ra tiền lệ để những người bị ảnh hưởng có thể tiếp tục đấu tranh pháp lý. Dù không được bồi thường, tôi vẫn tự hào về kết quả này”.

Về phía mình, RWE cho rằng họ không có hoạt động trực tiếp tại Peru và không thể bị quy trách nhiệm cho các sự kiện xảy ra ở cách xa hàng chục nghìn km. Tuy nhiên, tòa đã không chấp nhận lập luận này.

Ông Noah Walker – chuyên gia pháp lý tham gia hỗ trợ vụ kiện – nhận định phán quyết mang ý nghĩa lớn: “Nguyên tắc rất rõ ràng: Các nước nghèo, đặc biệt ở khu vực Nam bán cầu, không thể tiếp tục gánh chịu một mình hậu quả của biến đổi khí hậu. Những quốc gia và doanh nghiệp phát thải lớn cũng cần phải có phần trách nhiệm”.

Ông nói thêm rằng các thẩm phán đã nhìn nhận rõ sự mất cân bằng toàn cầu khi các nước công nghiệp phát triển – vốn là nguồn phát thải chính – lại ít bị ảnh hưởng hơn so với những quốc gia dễ tổn thương.

Phản ứng trái chiều

Tổ chức phi chính phủ Germanwatch hoan nghênh phán quyết và gọi đây là “một cột mốc quan trọng về mặt nguyên tắc”. Tổ chức này cho rằng quyết định từ Tòa án Hamm sẽ tạo nền tảng pháp lý cho nhiều vụ kiện tương tự đang được tiến hành tại nhiều quốc gia.

Tuy nhiên, phía RWE cảnh báo rằng việc buộc một công ty phát thải CO₂ phải chịu trách nhiệm cho các thiệt hại khí hậu toàn cầu là “không thể chấp nhận được”, và có thể tạo ra những hệ quả khó lường đối với nền kinh tế, cũng như ngành công nghiệp Đức. RWE cho biết họ hy vọng các cấp tòa cao hơn sẽ xem xét lại hướng tiếp cận này.

Tập đoàn này cũng dẫn lại các vụ kiện khí hậu từng được đệ trình chống lại các hãng xe như Volkswagen, Mercedes-Benz và BMW – những vụ việc đều đã bị bác bỏ tại Đức ở cả cấp sơ thẩm và phúc thẩm.

Dù còn nhiều tranh cãi, phán quyết của Tòa án Hamm vẫn được đánh giá là dấu hiệu cho thấy các tòa án ngày càng cởi mở hơn trong việc xem xét trách nhiệm của doanh nghiệp đối với các vấn đề khí hậu toàn cầu.

TƯ LỆNH DỰ BÁO: 'NGA CÓ THỂ TẤN CÔNG NATO TRONG 4 NĂM TỚI'

Tư lệnh quân đội Đức nhận định

Các thành viên của liên minh NATO cần chuẩn bị cho một cuộc tấn công có thể xảy ra từ Nga trong vòng bốn năm tới, tư lệnh quân đội Đức nhận định với BBC.

Tướng Carsten Breuer nói với BBC rằng Nga đang sản xuất hàng trăm xe tăng mỗi năm, nhiều xe trong số đó có thể được sử dụng để tấn công các thành viên quốc gia Baltic của NATO vào năm 2029 hoặc thậm chí sớm hơn.

Ông cũng nhấn mạnh rằng Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương NATO vẫn đồng lòng về cuộc chiến ở Ukraine, bất chấp những bất đồng quan điểm gần đây mà Hungary và Slovakia thể hiện.

Tướng Breuer đã phát biểu bên lề Đối thoại Shangri-la, một hội nghị thượng đỉnh quốc phòng tại Singapore do Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế tổ chức.

Ông đưa ra bình luận này vài tuần trước hội nghị thượng đỉnh của các quốc gia NATO tại The Hague - nơi họ dự kiến sẽ thảo luận về ngân sách quốc phòng cùng nhiều chủ đề khác.

Cảnh báo mối đe dọa nghiêm trọng từ Nga

Tướng Breuer cho rằng NATO đang phải đối mặt với "mối đe dọa rất nghiêm trọng" từ Nga - điều mà ông chưa từng thấy trong 40 năm phục vụ trong ngành.

Nga đang xây dựng lực lượng ở "quy mô rất lớn", sản xuất khoảng 1.500 xe tăng chiến đấu chủ lực mỗi năm, theo ông Breuer.

"Không phải mọi chiếc xe tăng đều được sử dụng cho cuộc chiến ở Ukraine, nhưng chúng được đưa vào kho bãi và được thiết kế cho kế hoạch quân sự mới nhắm đến phương Tây," vị tướng quân đội nói.

Nga cũng đã sản xuất bốn triệu viên đạn pháo 152 mm vào năm 2024, và không phải tất cả đều được họ sử dụng ở Ukraine, ông nói thêm.

Các số liệu này đến từ các nhà phân tích của Đức và các quốc gia đồng minh.

"Có ý đồ và sự tích trữ quân lực" nhằm chuẩn bị cho một cuộc tấn công tiềm tàng trong tương lai nhằm vào các quốc gia Baltic thành viên NATO, ông Breuer bình luận.

Ông cho hay Nga nhìn nhận cuộc chiến ở Ukraine khác với phương Tây. Đối với Moscow, đây không chỉ là một cuộc xung đột riêng lẻ mà là một "sự tiếp nối" của cuộc đối đầu lớn hơn với NATO. Nga đang tìm cách "xâm nhập vào các tuyến phòng thủ" của NATO và họ đang "thử nghiệm" điều đó.

Ông dẫn chứng các cuộc tấn công gần đây vào các tuyến cáp ngầm ở Biển Baltic, các cuộc tấn công mạng vào phương tiện giao thông công cộng châu Âu cũng như việc các phương tiện bay không người lái không xác định xuất hiện trên các nhà máy điện của Đức và các cơ sở hạ tầng khác.

Sẵn sàng vào năm 2029

"Đây là những gì các nhà phân tích đang đánh giá - vào năm 2029. Vì vậy, chúng tôi phải sẵn sàng trước năm 2029... Nếu quý vị hỏi tôi bây giờ rằng liệu có đảm bảo điều này sẽ không xảy ra sớm hơn năm 2029 không? Tôi sẽ nói là không. Vì vậy, chúng tôi phải có khả năng chiến đấu ngay đêm nay."

Nhiều người từ lâu đã lo sợ một cuộc tấn công vào một quốc gia NATO vì điều đó có thể châm ngòi một cuộc chiến lớn hơn giữa Nga và Mỹ - thành viên chủ chốt của NATO.

Theo Điều 5 của thỏa thuận NATO, bất kỳ cuộc tấn công nào vào một quốc gia thành viên đều có nghĩa là các thành viên khác phải bảo vệ quốc gia đó.

Tướng Breuer chỉ ra Suwalki Gap, một khu vực giáp ranh với Lithuania, Ba Lan, Nga và Belarus, là một trong những nơi dễ bị tổn thương nhất.

"Các quốc gia Baltic thực sự dễ bị tổn thương trước Nga. Và một khi ở đó, tôi thực thực sự cảm thấy điều này... thấy trong các cuộc đàm phán mà chúng tôi đang có ở đó", ông chia sẻ.

Người Estonia, ông nói, đã so sánh điều đó giống như ở gần một đám cháy rừng, nơi họ "cảm thấy sức nóng, nhìn thấy ngọn lửa và ngửi thấy mùi khói", trong khi ở Đức "người ta có thể chỉ thấy một chút khói xa tít chân trời chứ không nhiều".

Tướng Breuer nhận định điều này phản ánh quan điểm khác nhau giữa các quốc gia châu Âu về mối đe dọa rằng Nga có thể tấn công.

Các thành viên NATO cần phải xây dựng lại quân đội của mình, ông nhấn mạnh. "Những gì chúng tôi phải làm bây giờ thực sự là phải dốc sức và nói với mọi người, này, hãy tăng tốc... hãy tham gia nhiều hơn vì chúng ta cần điều đó. Chúng ta cần có khả năng tự vệ và cũng để xây dựng sức mạnh răn đe."

Khi được BBC hỏi về sự gắn kết của NATO, đặc biệt là khi Hungary và Slovakia có mối quan hệ gần gũi hơn với Moscow, Tướng Breuer khẳng định liên minh vẫn đang hoạt động tốt.

Chưa bao giờ Nato đoàn kết như bây giờ

Ông lấy ví dụ việc Phần Lan và Thụy Điển quyết định gia nhập NATO ngay sau khi chiến tranh Ukraine bùng nổ. Tướng Breuer nói rằng ông "chưa bao giờ thấy sự đoàn kết như bây giờ" giữa các quốc gia và các nhà lãnh đạo quân sự.

"Tất cả họ đều hiểu mối đe dọa đang đến gần NATO, tất cả đều hiểu rằng chúng tôi phải phát triển theo hướng răn đe, theo hướng phòng thủ tập thể. Mọi người đều nhìn rõ điều này. Sự cấp bách ở ngay trước mắt."

Những phát biểu của Tướng Breuer là một tín hiệu cho thấy sự thay đổi lớn trong cách Đức nhìn nhận vấn đề quốc phòng và Nga. Giống như nhiều nước phương Tây khác, trong đó có cả Anh, Đức đã cắt giảm đầu tư vào quân đội trong nhiều năm.

Tuy nhiên, ngày càng có nhiều nhận thức về sự cần thiết phải đảo ngược xu hướng này. Ngay cả Đảng Xanh của Đức cũng đã tham gia bỏ phiếu để dỡ bỏ các giới hạn chi tiêu quốc phòng gần đây.

Mặc dù các nhà lãnh đạo quân sự và chính trị phương Tây tuyên bố đã sẵn sàng cho chiến tranh, nhưng vẫn còn một câu hỏi lớn là liệu tham vọng có vượt quá thực tế hay không.

Sẽ mất nhiều năm để các cơ sở công nghiệp quân sự của châu Âu có thể tăng tốc sản xuất vũ khí với quy mô tương đương Nga.

Mỹ cũng đang giảm bớt, thay vì tăng cường, cam kết quốc phòng với châu Âu, để tập trung vào khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Nguồn: Công Luận; Năng Lượng Quốc Tế; BBC