BUỒN CỦA NGƯỜI THÁI: TỪ THUA TRÊN SÂN CỎ ĐẾN VỊ THẾ “TRÙM” XE HƠI CỦA ĐÔNG NAM Á CŨNG BỊ LUNG LAY

Sản lượng ô tô giảm là tín hiệu cho thấy nền kinh tế nước này phải đối mặt với nhiều tin xấu hơn.

Được mệnh danh là Detroit của Đông Nam Á, vào thời kỳ hoàng kim, Thái Lan đã trở thành cường quốc xuất khẩu ô tô nhờ kết hợp bí quyết sản xuất ô tô của Nhật Bản với mạng lưới các nhà cung cấp phụ tùng trong nước.

Hiện tại, quốc gia này vẫn là nhà sản xuất ô tô lớn nhất Đông Nam Á. Song, các dây chuyền sản xuất không còn hoạt động sôi nổi như trước đây. Vào ngày 25/11, Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan cho biết sản lượng ô tô hàng năm của nước này có thể giảm xuống còn 1,5 triệu chiếc vào năm 2024, thấp hơn 18% so với năm 2023 và giảm 39% so với sản lượng đạt đỉnh cách đây 1 thập kỷ. Suzuki và Subaru, 2 nhà sản xuất ô tô Nhật Bản, cũng đang đóng cửa các nhà máy ở Thái Lan.

Một trong các nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là thị trường đang gặp khó khăn. Xe điện do các công ty Trung Quốc sản xuất tại Thái Lan đã “đánh bật” các đối thủ cạnh tranh đến từ Nhật Bản, khi các công ty Nhật Bản có xu hướng phụ thuộc nhiều hơn vào các nhà cung cấp phụ tùng của Thái Lan.

Tuy nhiên, một yếu tố đáng chú ý hơn là tình trạng nợ hộ gia đình - vốn đã tăng cao chưa từng có kể từ năm 2011, khi chính phủ nước này đưa ra chương trình hoàn thuế cho người mua ô tô và mua nhà lần đầu. Hiện tại, các hộ gia đình Thái Lan đang gánh khoản nợ tương đương 92% GDP cả nước, thấp hơn một chút so với mức 99% ở Mỹ vào năm 2007.

Thị trường ô tô không chỉ là lĩnh vực duy nhất gặp khó khăn. Những tia hy vọng trong nền kinh tế Thái Lan đang ngày càng khó tìm, với đà tăng trưởng chậm chạp. Dân số trong độ tuổi lao động ở “xứ chùa vàng” bắt đầu sụt giảm vào năm 2018 và tốc độ đi xuống đang tăng tốc. Mức nợ hộ gia đình cao đang ảnh hưởng đến người tiêu dùng, khi họ sử dụng thu nhập để trả nợ, theo đó tiêu dùng cá nhân chững lại và tâm lý người tiêu dùng ở mức thấp.

Ngân hàng trung ương Thái Lan (BOT) sẽ gặp nhiều khó khăn để khắc phục những yếu tố này. Vào tháng 10, BOT đã hạ lãi suất xuống 2,25% và các đợt nới lỏng trong tương lai có thể giúp giảm áp lực đối với các hộ gia đình. Song, đây là một bước đi khiến các nhà kinh tế bất ngờ vì đồng bath có thể bị suy yếu. Đồng bath vốn đã chịu áp lực đáng kể do chênh lệch lãi suất với Mỹ.

Theo Chitchanok Annonjarn, nhà kinh tế tại Asian Development Bank, BOT có thể sẽ hạ lãi suất mạnh hơn nữa vì lo ngại rằng họ có ít công cụ chính sách để ứng phó hơn nếu một cuộc khủng hoảng xảy ra.

Ngoài ra, tình hình chính trị ở Thái Lan cũng bất ổn. Vào tháng 8, Srettha Thavisin, cựu Thủ tướng Thái Lan, đã bị tòa án hiến pháp bãi nhiệm. Một nhà đầu tư kỳ cựu vào thị trường châu Á nhận định rằng thị trường Thái Lan có nhiều rủi ro, đó là bất ổn chính trị và lợi nhuận thấp.

Dù hoạt động xuất khẩu gần đây đã hồi phục, các ngành công nghiệp xuất khẩu của Thái Lan, chiếm 2/3 GDP, vẫn do các công ty kinh doanh “kiểu cũ” dẫn đầu, tập trung vào các thị trường ít tiềm năng. Thái Lan lắp ráp phần lớn ổ đĩa cứng của thế giới, nhưng các nỗ lực chuyển sang các dòng sản phẩm sáng tạo hơn, như chất bán dẫn, mới chỉ ở giai đoạn tăng tốc.

Theo Miguel Chanco, nhà kinh tế trưởng tại thị trường mới nổi châu Á của Pantheon Macroeconomics, bất ổn chính trị xảy ra vào năm 2014 đã cản trở nền kinh tế Thái Lan hội nhập với thế giới. Trong khoảng thời gian đó đến nay, các nước trong khu vực như Việt Nam đã ký kết các thoả thuận thương mại với Hàn Quốc và EU, còn các cuộc đàm phán về thoả thuận thương mại tự do Thái Lan - EU đến năm 2021 mới được khôi phục.

INDONESIA GIA NHẬP BRICS, TIẾP THEO LÀ GÌ?

Brazil thông báo Indonesia trở thành thành viên đầy đủ của BRICS, khối các nền kinh tế đang phát triển được coi là đối trọng với phương Tây.

"Brazil chúc mừng Indonesia gia nhập BRICS. Indonesia, quốc gia đông dân nhất, nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á, và các thành viên khác trong khối ủng hộ cải cách các thể chế toàn cầu và đóng góp tích cực cho tăng cường hợp tác ở Nam Toàn cầu, vấn đề ưu tiên trong nhiệm kỳ chủ tịch của Brazil", Bộ Ngoại giao Brazil thông báo ngày 6/1. Nam Toàn cầu là khái niệm chỉ các nước đang phát triển.

Brazil cho biết lãnh đạo các nước BRICS đã chấp thuận kết nạp Indonesia tại hội nghị thượng đỉnh khối ở Johannesburg, Nam Phi hồi tháng 8/2023. Indonesia, khi đó chuẩn bị tổng tuyển cử vào tháng 2/2024, phản hồi sẽ gia nhập khối khi chính phủ mới thành lập.

BRICS là nhóm các nền kinh tế mới nổi thành lập năm 2009 với 4 thành viên Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, kết nạp Nam Phi một năm sau đó. Brazil là quốc gia chủ tịch khối năm 2025. BRICS được cho là đối trọng với G7, nhóm các nền kinh tế phát triển.

BRICS tháng 8/2023 thông báo kết nạp thêm 6 thành viên gồm Arab Saudi, Argentina, Ai Cập, Ethiopia, Iran và Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất từ đầu năm 2024. Trong số này, Arab Saudi chưa chính thức chấp thuận lời mời còn Argentina đã đổi ý, từ chối gia nhập.

Trước khi Indonesia gia nhập, BRICS chiếm gần 45% dân số thế giới và 35% GDP toàn cầu. Một số quốc gia như Thổ Nhĩ Kỳ, Azerbaijan và Malaysia cũng đã xin gia nhập khối.

Tại hội nghị thượng đỉnh tháng 11/2024 ở Kazan, Nga, các thành viên BRICS đã thảo luận về thúc đẩy thanh toán không dùng đồng USD và tăng cường sức mạnh nội tệ. Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump dọa áp thuế 100% với các thành viên khối nếu họ tìm cách thay thế USD.

Hội nghị thượng đỉnh BRICS năm nay dự kiến diễn ra ở Rio de Janeiro, Brazil vào tháng 7.

THỦ TƯỚNG CANADA BẤT NGỜ TỪ CHỨC

Ông Justin Trudeau ngày 6/1 đã tuyên bố ý định từ chức trên cương vị người đứng đầu đảng Tự do và vị trí Thủ tướng Canađa khi lãnh đạo đảng mới được bầu ra.

Thủ tướng Justin Trudeau đưa ra tuyên bố trên trong bối cảnh nhiều thành viên đảng Tự do thời gian qua đã kêu gọi ông từ chức người đứng đầu đảng này khi uy tín của đảng đã giảm sút xuống mức thấp nhất trong nhiều năm.

Phát biểu tại cuộc họp báo ngày 6/1, Thủ tướng Trudeau cho biết ông sẽ tiếp tục làm Thủ tướng tới ngày 24/03 để nội bộ đảng Tự do có thể tìm được người đứng đầu.

“Tôi dự định sẽ từ chức người đứng đầu đảng và vị trí Thủ tướng sau khi đảng bầu ra được lãnh đạo tiếp theo thông qua một cuộc bầu cử cạnh tranh trên cả nước. Tối qua tôi đã đề nghị Chủ tịch đảng Tự do bắt đầu quá trình này. Đất nước này xứng đáng một sự lựa chọn thật sự trong cuộc bầu cử sắp tới và tôi tự nhận thấy rằng nếu tôi tham gia các cuộc chiến nội bộ, tôi không thể là lựa chọn tốt nhất trong cuộc bầu cử đó", Thủ tướng Trudeau nói.

Ông Justin Trudeau, 53 tuổi, là lãnh đạo của đảng Tự do kể từ năm 2013. Ông Trudeau trở thành Thủ tướng thứ 23 của Canada năm 2015 và dẫn dắt đảng Tự do giành thêm hai chiến thắng nữa vào năm 2019 và 2021, trở thành một trong những thủ tướng tại vị lâu nhất của Canada. Trong hai nhiệm kỳ đầu làm thủ tướng, ông Trudeau đã đưa ra các cải cách tại Thượng viện, ký thỏa thuận thương mại mới với Mỹ và đưa ra thuế carbon để giảm lượng khí thải nhà kính của Canada.

Đảng Tự do của Thủ tướng Justin Trudeau đang bị đảng Bảo thủ đối lập bỏ xa trong các cuộc thăm dò dư luận, với cách biệt ngày càng được nới rộng. Sự ủng hộ dành cho ông Trudeau bắt đầu giảm sút từ hai năm trước trong bối cảnh công chúng bất mãn về tình trạng giá cả cao và thiếu nhà ở. Theo kết quả thăm dò, phe bảo thủ hoàn toàn có khả năng giành quá 50% số ghế trong Quốc hội để tự mình thành lập chính phủ, chấm dứt gần 10 năm cầm quyền của đảng Tự do.

Trong bối cảnh lạm phát gia tăng và các chính sách của chính phủ đang bị chỉ trích, các nhà lãnh đạo phe đối lập và một số nghị sĩ đảng Tự do đã kêu gọi ông Trudeau không tiếp tục nắm quyền trong nhiệm kỳ tiếp theo.

Theo quy định của Hiến pháp Canada, nước này sẽ phải tổ chức bầu cử không muộn hơn ngày 20/10.

TRUNG QUỐC CHỈ TRÍCH CHẾ TÀI CỦA MỸ LIÊN QUAN ĐẾN TIN TẶC

Trung Quốc chỉ trích quyết định của Bộ Ngân khố Hoa Kỳ trừng phạt một công ty an ninh mạng có trụ sở tại Bắc Kinh vì vai trò, theo cáo giác, trong nhiều vụ tấn công mạng nhắm vào cơ sở hạ tầng quan trọng của Hoa Kỳ. Trong khi đó, cơ quan an ninh mạng Trung Quốc ngày 6/1 phàn nàn về các cuộc tấn công vào mạng lưới của Trung Quốc.

Khi được hỏi về lệnh trừng phạt đối với Integrity Technology Group có trụ sở tại Bắc Kinh, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Côn cho biết nước này đã trấn áp các cuộc tấn công mạng và tố cáo Washington đang sử dụng vấn đề này để “phỉ báng và bôi nhọ Trung Quốc”.

“Trong một thời gian, phía Hoa Kỳ đã thổi phồng cái gọi là các cuộc tấn công mạng của Trung Quốc và thậm chí đã khởi xướng các lệnh trừng phạt đơn phương bất hợp pháp đối với Trung Quốc”, theo lời người phát ngôn.

“Trung Quốc kiên quyết phản đối điều này và sẽ thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của mình”.

Integrity Technology Group cho rằng động thái của Washington “không có cơ sở thực tế”.

“Công ty kiên quyết phản đối những cáo buộc vô căn cứ và lệnh trừng phạt đơn phương bất hợp pháp của Bộ Ngân khố Hoa Kỳ đối với công ty”, công ty, còn được gọi là Yongxin Zhicheng Technology Group, cho biết trong một tuyên bố ngày 6/1 gửi tới Sở Giao dịch Chứng khoán Thượng Hải.

Trung tâm thông tin an ninh mạng quốc gia Trung Quốc nói họ đã phát hiện ra các cuộc tấn công từ nhiều trang web độc hại và địa chỉ IP nước ngoài, bao gồm một số trang ở California và Florida. Trung tâm cũng báo cáo các cuộc tấn công từ Hà Lan, Singapore, Mexico, Thổ Nhĩ Kỳ và Việt Nam sử dụng các chương trình Trojan, botnet, lừa đảo, đánh cắp sở hữu trí tuệ và vi phạm quyền riêng tư.

“Họ gây ra mối đe dọa lớn đối với các đơn vị mạng trong nước và người dùng internet của Trung Quốc và một số hoạt động đã bị nghi ngờ là tội hình sự”, trung tâm cho biết trong một thông báo trên trang mạng xã hội WeChat của mình.

Vào ngày 3/1, Văn phòng kiểm soát tài sản nước ngoài của Bộ Ngân khố Mỹ đã áp dụng các lệnh trừng phạt đối với Integrity Technology, chặn quyền truy cập vào tài sản và tài khoản ngân hàng Hoa Kỳ và ngăn chặn những người và công ty bị nhắm mục tiêu làm ăn với người Mỹ. Họ trích dẫn nhiều vụ tấn công mạng bị cáo buộc nhắm vào các nạn nhân của Hoa Kỳ, bao gồm các sự cố được cho là do Flax Typhoon, một chiến dịch do nhà nước Trung Quốc tài trợ nhắm vào cơ sở hạ tầng quan trọng của Hoa Kỳ.

Các lệnh trừng phạt dường như không liên quan đến một sự cố mà Bộ Ngân khố báo cáo rằng tin tặc Trung Quốc đã truy cập từ xa vào một số cơ sở và tài liệu chưa được phân loại của Bộ trong một vụ vi phạm an ninh mạng lớn.

Bộ Ngân khố nói họ biết về vấn đề đó vào ngày 8 tháng 12 năm ngoái.

Các quan chức Hoa Kỳ chật vật đối phó với hậu quả từ một cuộc tấn công mạng lớn của Trung Quốc được gọi là Salt Typhoon mà họ cho biết đã cho phép các quan chức ở Bắc Kinh truy cập vào tin nhắn riêng tư và các cuộc trò chuyện qua điện thoại của một số lượng người Mỹ không xác định.

Cuối tháng trước, các quan chức cho biết ít nhất tám công ty viễn thông, cũng như hàng chục quốc gia, đã bị ảnh hưởng bởi Salt Typhoon.

Integrity Technology nói lệnh trừng phạt sẽ không ảnh hưởng xấu đến hoạt động kinh doanh của công ty vì công ty không hoạt động tại Hoa Kỳ và không có tài sản nào ở đó. Công ty nói thêm rằng họ tuân thủ mọi luật lệ và quy định và “luôn tuân thủ tầm nhìn và sứ mệnh của công ty là mang lại cảm giác an toàn cho thế giới”.

'CANH BẠC' CỦA UKRAINE Ở KURSK

Ukraine mở cuộc phản công lớn tại vùng Kursk của Nga sau 5 tháng giằng co có thể được xem như canh bạc của Kyiv.

Điểm giao tranh nóng nhất

Bộ Tổng tham mưu lực lượng vũ trang Ukraine cho hay Kursk là mặt trận căng thẳng nhất ở những khu vực tiền tuyến giao tranh trong xung đột ngày 5.1, với ít nhất 42 cuộc giao tranh. Báo The Guardian dẫn các nguồn tin nói lực lượng Ukraine đã tiến đến những khu định cư Berdin and Novosotnitskii, sau khi công binh Ukraine quét mìn và lực lượng tác chiến điện tử vô hiệu hóa máy bay không người lái (UAV) Nga trong đêm. Một quân nhân lính thủy đánh bộ Ukraine đã tác chiến ở Kursk nhiều tháng cho hay hoạt động lần này là chiến dịch lớn nhất của Ukraine tại Kursk kể từ cuộc xâm nhập khu vực này hồi đầu tháng 8.2024, khi có sự tham gia của nhiều thành phần thuộc các đơn vị hải quân và lính nhảy dù, theo Forbes.

Cập nhật từ Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW, có trụ sở tại Mỹ) đề cập Ukraine đã thực hiện các cuộc tấn công ở ít nhất 3 hướng tại vùng Kursk. Quân đội Ukraine đã đạt một số thành công về mặt chiến thuật, song phía Nga cũng ghi nhận nỗ lực ngăn chặn đà tiến quân của Kyiv. Ukraine không cung cấp nhiều thông tin về chiến dịch tại Kursk. Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine Andriy Yermak nói rằng "Nga đang phải nhận những gì họ xứng đáng phải nhận tại Kursk". Trong hôm qua, Kyiv tuyên bố đã đẩy lùi 47 cuộc tấn công của Nga và lực lượng Moscow đã tổ chức 8 đợt không kích hôm 5.1.

Ngược lại, Bộ Quốc phòng Nga thông tin Ukraine đã tổn thất đến 340 binh sĩ, 4 xe tăng và 12 thiết giáp. Kyiv và Moscow không bình luận về tuyên bố của đối thủ. Sau thông tin về tình hình tại Kursk, Nga lập tức có phản ứng khi điều ông Yunus-Bek Yevkurov đến Kursk, người mang biệt danh "tướng thép" với lập trường cứng rắn, được cho là sẽ đảm nhận chỉ huy quân đội Nga đẩy lùi đợt tấn công của Ukraine.

Ván cược mạo hiểm?

Những thông tin về Kursk hiện nay phần nhiều đến từ các nguồn quan sát độc lập và vẫn còn sớm để đánh giá thế cuộc sau quyết định phản công của Kyiv. Song kết quả giao tranh tại đây sẽ có tác động đáng kể về mặt chính trị nếu Nga và Ukraine có thể ngồi vào bàn đàm phán. Trong hôm qua, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nhấn mạnh thế trận của Ukraine tại Kursk đóng vai trò quan trọng cho các cuộc đàm phán tiềm năng trong tương lai.

Lần này, giới quan sát nhận định Ukraine tiếp tục đánh cược với việc mở mặt trận Kursk nhằm kiểm soát các phần lãnh thổ Nga, tương tự hồi tháng 8.2024, thời điểm Ukraine đã phát động chiến dịch xâm nhập và đã khiến Nga bất ngờ, với mục tiêu buộc Moscow phải phân tán lực lượng. Tuy nhiên sau 5 tháng, lực lượng Ukraine tại Kursk lần lượt bị đẩy lui và hình thành thế giằng co tại đây.

Ukraine hiện nay đang chịu sức ép hơn ở nhiều yếu tố. Về thời gian, Ukraine cần có những thành tích để mặc cả, trong bối cảnh Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump sắp nhậm chức, người nhiều lần tuyên bố sẽ gây sức ép để Kyiv và Moscow phải đàm phán, cũng như để ngỏ khả năng cắt viện trợ Ukraine. Về không gian, Nga đã kiểm soát nhiều khu vực quan trọng tại miền đông Ukraine so với cách đây 5 tháng và tạo được vùng đệm để tập trung cho các chiến dịch ở Kursk, ngoài ra còn cần xét đến nguồn lực của Ukraine để phục vụ cuộc chiến đang lép vế hơn Nga, trong khi Moscow được cho là có thể tăng cường nhân lực với thông tin được binh sĩ CHDCND Triều Tiên hỗ trợ tại Kursk.

Cả Nga và Ukraine đều muốn đưa tình hình tại Kursk về hướng có lợi cho bên mình. Theo tờ The Telegraph đưa tin ngày 5.1, chiến dịch Kursk được xem như canh bạc cuối cùng của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhằm hy vọng quân đội nước ông kiểm soát được nhiều phần lãnh thổ nhất có thể, trong bối cảnh Kyiv không có quá nhiều lựa chọn để xoay chuyển cục diện chiến trường. Trong khi với Nga, việc khiến Ukraine vắng bóng khỏi lãnh thổ ở Kursk góp phần vào kết quả quyết định cục diện cuộc chiến gần tròn 3 năm.

Nguồn: CafeF; Vnexpress; Soha; VOA; Thanh Niên